Pozycja "Tarnowskie Góry" - Schron nr 4
Opis
Schron przeznaczony na dwa stanowiska ckm o strzelnicach do ognia bocznego. Typowy schron żelbetowy o klasie odporności B (Instrukcja saperska. Umocnienia polowe. Część III. Zeszyt III).
Znajdując się w centrum Tarnowskich Gór kierujemy się od głównego ronda ul. Bytomską i po dojechaniu do kolejnego ronda jedziemy na wprost w kierunku Bytomia (przy rondzie przejeżdżamy przez torowisko kolei wąskotorowej). Około 400 metrów dalej skręcamy lekko w lewo w ul. Słoneczników, a następnie jadąc tą ulicą skręcamy w drugą w lewo (ul. Astrów) i po naszej prawej stronie zauważymy schron znajdujący się częściowo przed ogrodzeniem prywatnej posiadłości na terenie osiedla domów jednorodzinnych.
Obecnie schron jest zaśmiecony, a wejście do niego zostało zamurowane. Można jedynie zajrzeć do środka poprzez boczne strzelnice.
Historia
1 września 1939 r. granicę od strony Pyskowic przekroczyła 68 DP pod dowództwem płk Brauna oraz współdziałające z nią jednostki Grenzwacht (straży granicznej). Polskie oddziały po wykonaniu zaplanowanych zniszczeń na przedpolu i wycofaniu placówek straży granicznej już w godzinach rannych musiały odpierać atak Niemców skierowany z zachodu na miasto. Był on wspomagany przez artylerię i lotnictwo, które atakowało cele wskazywane przez dywersantów. W ciągu dnia obrona polska odparła kilkakrotnie ponawiane ataki, biorąc do niewoli wielu jeńców. Po zmroku, w związku z groźbą otoczenia miasta od północy przez pododdziały niemieckiej 2 Dywizji Lekkiej dowódca Grupy Operacyjnej "Śląsk" gen. Sadowski nakazał opuszczenie pozycji i wycofanie się za linię fortyfikacji O. W. "Śląsk".
Ostatni ze schronów, wykonanych według instrukcji saperskiej, znajduje się na stoku wzgórza na terenie sadów ok. 200 m od drogi z Piekar Rudnych do Radzionkowa. Wyróżnia go nietypowe umieszczenie lewej (południowej) strzelnicy, umieszczonej około 20 cm wyżej od przewidywaną instrukcją, prawdopodobnie dla zwiększenia możliwości prowadzenia ostrzału. W roku 1944 schron włączono w strukturę niemieckiej linii obronnej b2, której umocnienia złożone z prefabrykowanych schronów, tzw. "kochbunkrów" (niem. Kochbunker), można znaleźć w jego sąsiedztwie. Badania terenowe nie przyniosły informacji o kolejnych schronach bojowych tego typu znajdując się w budowie, lecz nie można wykluczyć, że wszelkie ślady prac tego typu, prowadzonych np. na zachodnim skraju miasta, zostały już zatarte.
Źródło:
- J. Sadowski, P. Skupień, Pozycja "Tarnowskie Góry". Fortyfikacje na terenie powiatu tarnogórskiego[w:] "Forteca" nr 9