Kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Żywcu
A-602/90 z 07.06.1990
Opis
Kościół pw. Przemienienia Pańskiego jest świątynią należącą do parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, która położona jest na terenie metropolii krakowskiej, w diecezji bielsko-żywieckiej, w dekanacie żywieckim.
Świątynia została wzniesiona na początku XVIII w. jako drewniana kaplica cmentarna z inicjatywy ówczesnego wójta Żywca, autora „Dziejopisu Żywieckiego” (historii Żywca w latach 1400–1729) – Andrzeja Komonieckiego, którego imię nosi zresztą ulica, przy której znajduje się kościół. W latach 1850–1856 świątynię uczyniono budowlą murowaną, za sprawą ks. Franciszka Augustina – proboszcza żywieckiego w latach 1820–1845, inicjatora umacniania brzegów Soły i organizatora badań archeologicznych na górze Grójec, a także autora kronik miasta.
Znajdujące się niegdyś w kościele pw. Przemienienia Pańskiego zabytkowe obrazy, relikwiarze oraz epitafium z portretem Andrzeja Komonieckiego zostały przeniesione do Muzeum Miejskiego w Żywcu i tam obecnie można jego podziwiać.
Wokół kościoła rozciąga się cmentarz noszący takie samo wezwanie, jak sama świątynia, który jest parafialną nekropolią parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Powstał on razem z kościołem, który od początku pełnił funkcję cmentarnej kaplicy. Nekropolia była kilkakrotnie powiększana i do dnia dzisiejszego jest czynna. Na cmentarzu spoczywa wielu zasłużonych mieszkańców miasta, wśród nich m. in.:
- ks. proboszcz Franciszek Augustyn,
- ks. profesor Józef Kajdas,
- Jan Czajowski – dyrektor browaru żywieckiego,
- Michał Kornicki – adwokat i burmistrz.
W obrębie cmentarza znajdują się także kwatery żołnierzy poległych w czasie I wojny światowej, żywieckich legionistów oraz symboliczny grób więźniów politycznych z Oświęcimia.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Kościół pw. Przemienienia Pańskiego został zbudowany wraz z cmentarzem pod tym samym wezwaniem na początku XVIII w. W poł. XIX w. świątynię przebudowano na murowaną. Cmentarz natomiast, który jest czynny do dnia dzisiejszego, był parokrotnie powiększany, m.in. dzięki ofiarności Habsburgów, właścicieli Żywca w latach 1838–1944, którzy podarowali ziemię na jego powiększenie. Kościół do dnia dzisiejszego spełnia rolę kaplicy cmentarnej. Zmianie uległo jednak jego wyposażenie, którego najcenniejsze elementy przeniesione zostały do żywieckiego Muzeum Miejskiego.
Ważną dla świątyni postacią był jej fundator – Andrzej Komoniecki, żyjący w latach 1658–1729 wójt żywiecki. W wieku 30 lat, w 1686 r. został on burmistrzem, a od 1688 r. pełnił funkcję wójta. Był fundatorem wielu znaków cechowych cechów żywieckich. Podczas 40 lat sprawowania urzędu wójta zajmował się on przede wszystkim pracą naukową. W jej efekcie powstało monumentalne dzieło, kronika miasta Żywca pt. „Chronografia albo Dziejopis Żywiecki”. Podczas pracy nad kroniką miejską, Komoniecki dokonał wielu odpisów nieistniejących już dokumentów oraz opisał w układzie chronologicznym dzieje miasta i okolic od XV do poł. XVIII w. W chwili obecnej jest to niejednokrotnie jedyne źródło w zakresie historii Żywca, jako że wiele pisanych źródeł spaliło się podczas wielkiego pożaru miasta. Komoniecki był również autorem „Rychwalda Monumenta”, którego rękopis znajduje się w Muzeum Żywieckim.
Źródło: peuk.fiiz.pl
