Kaplica pw. św. Barbary w Żurawiu

Nr w rejestrze zabytków:
R/507/57 z 02.05.1957; 266/60 z 07.03.1960

Opis

Kaplica pw. św. Barbary pełni rolę kościoła cmentarnego parafii pw. św. Bartłomieja w Żurawiu, która należy do dekanatu olsztyńskiego należącego do archidiecezji częstochowskiej.

Pierwotnie budowla była drewniana i istniała już w XVI w. Kościółek, który przetrwał do naszych czasów, powstał na początku XVIII w. jako świątynia murowana z cegły i kamienia łamanego, otynkowana. Obiekt posiada jedną nawę i zamknięte trójbocznie prezbiterium zwrócone w kierunku wschodnim. Nawa, na rzucie prostokąta, jest szersza od prezbiterium, i przylega do niej od południa zakrystia. Prezbiterium nakryte zostało sześciodzielną kopułą, w nawie zaś znajduje się pozorne sklepienie o łuku segmentowym. Ponad tęczą podziwiać można XVII-wieczny krucyfiks. W zwieńczeniu ścian znajduje się drewniany, profilowany gzyms. W ścianach bocznych okna w drewnianych obramieniach zamknięto łukami segmentowymi.

Elewacja zachodnia zdobiona jest wysokim trójkątnym przyczółkiem. Wejście do świątyni (dwuskrzydłowe drzwi kolebkowe) zamknięto trójbocznie, w przyczółku widoczne jest okrągłe okienko.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Parafia pw. św. Bartłomieja została erygowana prawdopodobnie w poł. XIV w. poprzez jej wydzielenie z parafii w Mstowie lub w Podlesiu. Pierwszy raz wzmiankowana jest w 1411 i 1433 r. Opisywał ją Jan Długosz w swoim Liber Beneficiorum. Obejmowała wówczas wsie szlacheckie: Żuraw, Lipnik, Wola Mokrzeska, Kobyłczyce, Lusławice, Mokrzesz i Zagórze, których właściciele byli kolatorami kościoła.

Żurawska świątynia została zbudowana w stylu gotyckim ok. 1440 r., prawdopodobnie z fundacji ówczesnego właściciela Żurawia – Jana Zaręby. W II poł. XVI w. Żuraw przeszedł pod panowanie rodziny Bonerów, która była zwolennikiem Fausta i Socyna, w związku z tym kościół od 1560 r. znajdował się w rękach socynianów. Wówczas to nabożeństwa odprawiane były w kościółku cmentarnym pw. św. Barbary. Świątynia została zwrócona katolikom na początku XVII w.

Ok. 1769 r. przeprowadzono gruntowny remont wnętrza świątyni, dodając mu nowe wyposażenie. Natomiast z uwagi na wzrastającą liczbę wiernych, w latach 1885–1887 kościół został poddany rozbudowie. Przedłużono wówczas jego nawę główną i dobudowano wieżę. 21 maja 1898 r. miała miejsce uroczysta konsekracja świątyni, której dokonał biskup włocławski Aleksander Bereniewicz. W czasie działań I wojny światowej, zniszczeniu uległ dach kościoła, który jednak odbudowano. W latach 1932–1933 dobudowano do nawy kaplicę św. Antoniego. W 1937 r. staraniem ks. Mieczysława Wagnera przebudowano plebanię. Po II wojnie światowej wnętrze świątyni wzbogaciła nowa polichromia wykonana przez Bernarda Grzeszczaka z Poznania. Nową polichromię świątynia uzyskała w 1946 r. W 1951 r. do kościoła dobudowano kruchtę, a w 1953 r. kaplicę Matki Bożej, przez co kościół otrzymał nawę poprzeczną i kształt krzyża. Staraniem ks. Jana Wacławiaka przeprowadzono remont dachu na kościele i plebanii, wyremontowano dzwonnicę i plebanię, ufundowano jeden dzwon, rozpoczęto również grodzić cmentarz grzebalny. Ks. Stanisław Błach ukończył grodzenie cmentarza, przeprowadził remont organistówki, założył podwójne okna metalowe w kościele i nową instalację elektryczną, głonikową i ogrzewczą, pokrył nową blachą wieżę i częściowo dach plebanii oraz otynkował na nowo mury kościoła zewnątrz. Za ks. Tadeusza Korgóla od 1988 r. zbudowano nową dzwonnicę i nowy metalowy parkan od drogi głównej, otynkowano cały parkan, założono nową boazerię w prezbiterium i wiatrołap w wejściu głównym. Przeprowadzono także remont zabytkowego kościółka cmentarnego pw. św. Barbary – położono tam m.in. nową posadzkę marmurową.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Data powstania obiektu: 1702 r.

Dane teleadresowe

Leśna 30
42-253 Żuraw
place
50.785773, 19.410939 Skopiowano do schowka
N50º47'8.783", E19º24'39.38" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Parking
Ogólnodostępny

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.