Leśniczówka zarządu dóbr habsburskich w Złatnej
A-544/87 z 22.12.1987
Opis
Zespół składa się z trzech obiektów: leśniczówki, budynku gospodarczego oraz stodoły. Leśniczówka jest obiektem drewnianym (z drzewa modrzewiowego), wzniesionym na kamiennej podmurówce, w konstrukcji wieńcowej. Budynek jest jednokondygnacyjny. Przekrywa go dwuspadowy dach z szeroko wysuniętym okapem. Cały budynek obiega kryty, podparty na słupach ganek. Umieszczone okna mają różne wykroje i wewnętrzne podziały m.in. zastosowano prostokątne okna otoczone ozdobnym obramieniem. W elewacji tylnej zastosowano okna prostokątne oraz zakończone półkoliście z nadświetlem zwieńczonym łukiem w typie „ośli grzbiet”. W elewacji frontowej umieszczono główny otwór wejściowy, o dwuskrzydłowych drzwiach z nadświetlem. Prowadzą do niego schody. Nad drzwiami znajduje się ozdobny szczyt z balkonem. Poszczególne elewacje zdobione są m.in. motywami tyrolskimi zaczerpniętymi z architektury willi szwajcarskich. Drzwi główne prowadzą do korytarza. Wewnątrz, po bokach znajduje się wejście do kancelarii i pokoju mieszkalnego, z którego przechodzi się do dwóch, kolejnych pomieszczeń. Na końcu korytarza mieści się część gospodarcza, oddzielona drzwiami. Do niej dostawiona jest zabudowa inwentarska wraz ze strychem. Nieopodal leśniczówki rosną 200-letnie lipy uznane za pomnik przyrody.
Obiekt dostępny od zewnątrz. Stanowi własność prywatną.
Źródło: zabytek.pl
Historia
Złatna jest niewielką wsią zlokalizowaną w gminie Ujsoły. Położona jest na płd.-wsch. od Ujsoł i leży w granicach Żywieckiego Parku Krajobrazowego. Prawdopodobnie Złatna została założona w XVI w. przez osadników wołoskich. Wcześniej nosiła nazwę Sołki. Obecna nazwa wiąże się z dawnym mianem potoku Bystra - Złotna, w którym podobno znajdowało się złoto. Najstarsza, znana wzmianka o wsi pochodzi z 1690 r. Intensywne zasiedlenie Złatnej przypada na XIX w. Wiąże się to z rozwojem przemysłu na Żywiecczyźnie. W 1819 r. w górnej części wsi została założona przez hrabiego Adama Wielopolskiego, huta szkła. To też miało również wpływ na zwiększenie popytu na drewno. W 1838 r. dobra żywieckie stały się własnością Habsburgów. Wykorzystali oni potencjał rozległych lasów i zapoczątkowali postępową gospodarkę leśną. Intensywna eksploatacja drewna doprowadziła do sprowadzania przez Habsburgów kolonistów. Dla nich zaczęto wznosić leśniczówki, gajówki oraz domy mieszkalne. Jednym z najciekawszych obiektów był tzw. Stary Dwór, który początkowo służył Zarządowi Dóbr Żywieckich. Projekt tego obiektu powstał w 1853 r., a zrealizowano go w 1873 r. Budynek swoją architekturą nawiązywała do szwajcarskiej willi. Autorem projektu był Karol Pietschka (1818-1891), nadworny architekt arcyksiążąt. Pietschka zaprojektował około siedemdziesiąt domów mieszkalnych, leśniczówek i gajówek zarówno murowanych jak i drewnianych. Obecnie budynek pełni funkcję leśniczówki.
Źródło: zabytek.pl
