Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Zawierciu-Skarżycach
785/67 z 17.06.1967; 786/67 z 17.06.1967
Opis
Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która należy do dekanatu Najświętszej Maryi Panny w Zawierciu położonego na terenie archidiecezji częstochowskiej, a która została utworzono w 1616 r.
XVI-wieczna trójnawowa świątynia reprezentuje styl wczesnobarokowy. Na zewnątrz widoczne są trzy okrągłe kaplice – rotundy, zdobione pilastrami i barokowymi facjatkami. Nad środkową kaplicą, która jest największa i w której znajduje się prezbiterium i ołtarz główny, dominuje wieżyczka opatrzona kilkoma okienkami, a na niej hełm, na szczycie którego promienieje ozdoba w kształcie monstrancji, oparta na koronie. Sąsiednie dwie wieżyczki zdobią korony i krzyże. Od frontu kościoła znajduje się wyniosła wieża z podwójnym dachem, zakończona zwykłą wieżyczką. Wysoko na wieży z trzech stron znajdują się po dwa okna, niżej zaś z dwóch stron widoczne są otwory strzelnicze. Wieże z okrągłymi kaplicami łączą mury z kamienia jurajskiego, za którymi wewnątrz znajduje się nawa kościoła.
Wnętrze kościoła zasługuje na wielką uwagę. Miejsce połączenia nawy z prezbiterium tworzy obszerną półokrągłą absydę, zaś po obu jej stronach znajdują się równolegle dwie półokrągłe, absydalnie sklepione kaplice. Wystrój wnętrza tworzą m.in.:
- klasycystyczny ołtarz główny, wykonany z drewna i bogato zdobiony, z XVII-wiecznym ołtarzem Trójcy Przenajświętszej i figurami św. Piotra i Pawła i późnobarokowym tabernakulum oraz rzeźbioną Ostatnią Wieczerzą na antypendium;
- boczny ołtarz późnorenesansowy z XVII-wiecznym obrazem Bożego Narodzenia i Pokłonu Pasterzy i obrazem św. Franciszka oraz drugi ołtarz boczny z późnorenesansowym obrazem św. Jana Chrzciciela;
- dwa ołtarze boczne w nawie kościelnej, murowane, w kształcie sarkofagów, w lewym znajduje się łaskami słynący cudowny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem (Matki Boskiej Skarżyckiej);
- barokowa ambona i chór.
Do zabytkowego wyposażenia świątyni należą ponadto: monstrancja posiadająca ozdoby w postaci promieni, gron winogrona i korony na szczycie, kielich z inskrypcją „Ten kielich nakładem ks. J. Rudzkiego, plebana skarżyckiego – przerobiony i pozłocony w roku 1777”, puszka z XVII w. ukryta w srebrnej oprawie oraz ornaty z XVII i XVIII w. posiadające bogatą ornamentykę.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Król Władysław Łokietek nadał w 1328 r. Skarżyce klasztorowi Kanoników regularnych w Kromołowie. Do połowy XVI w. należały one więc do parafii Kromołów. Jednak kiedy Kromołowski kościół pw. św. Mikołaja został przekazany w ręce ewangelików w 1552 r., Wojciech Giebułtowski – sekretarz królewski i właściciel Skarżyc – wybudował tutaj świątynię, do której zaczęli uczęszczać katolicy z całej parafii. W tym celu wykorzystana została stojąca od XII w. wieża. Konsekracja kościoła miała miejsce w 1598 r. W 1610 r. kościół został rozbudowany, dobudowano do niego wówczas charakterystyczne trzy okrągłe kaplice symbolizujące Trójcę Przenajświętszą. Parafię erygowano w 1616 r. W 1678 r. miała miejsce druga konsekracja świątyni, której dokonał sufragan krakowski Mikołaj Oborski.
Pod koniec XIX i na początku XX w. kościół został bardzo zniszczony. Gruntowną odnowę świątyni wg koncepcji mgr inż. Stanisława Pospieszalskiego przeprowadził ks. Henryk Wysowski. W kolejnych latach miały miejsce następne remonty kościoła, ustawiono również wokół obiektu stacje drogi krzyżowej, kaplicę Miłosierdzia Bożego i dzwonnicę, wybudowano także plebanię.
W najnowszej historii parafii niezwykle ważny był rok 1999, kiedy to na prośbę ks. Stanisława Wybańskiego 15 sierpnia arcybiskup Stanisław Nowak wydał dekret ustanawiający kościół pw. św. Trójcy i św. Floriana Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Skarżyckiej. Przy świątyni wybudowano ołtarz polowy i umieszczono w nim kopię Cudownego Obrazy Matki Bożej Skarżyckiej autorstwa ks. Jana Dylińskiego. Uroczystego poświęcenia dokonał arcybiskup Stanisław Nowak 5 października 1999 r.
Źródło: peuk.fiiz.pl