Kościół pw. św. Marka w Zawadzie
280/60 z 07.03.1960
Opis
Kościół pw. św. Marka w Zawadzie jest świątynią filialną rzymskokatolickiej parafii pw. Katarzyny Aleksandryjskiej w Karchowicach, która położona jest na terenie dekanatu pyskowickiego należącego do diecezji gliwickiej.
Kościółek pątniczy, istniejący na terenie Zawady od XVII w., związany z kultem św. Marka, do dnia dzisiejszego kontynuuje swoje dawne tradycje. Jego zabytkowy charakter, a także znajdujący się wewnątrz XVII-wieczny obraz patrona – św. Marka, czynią z niego obiekt ciekawy pod względem architektonicznym. Jest to jednak również miejsce niezwykłe, bo naznaczone wieloma wierzeniami i legendami. Dlatego też niewątpliwie warto je zobaczyć.
Wartym obejrzenie jest także bezwzględnie kościół parafialny pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Karchowicach. Świątynia ta, powstała z kamienia polnego ok. 1500 r., posiada bowiem wielką wartość artystyczną i historyczną o dużym znaczeniu dla polskiej kultury. Na przestrzeni swojej wielowiekowej historii otrzymała różnorodny stylistycznie wystrój. Obok elementów gotyckich można w niej podziwiać dzieła barokowe oraz obiekty neostylowe. Najwięcej zabytków pochodzi z epoki baroku: ołtarz główny, dwa ołtarze boczne wraz z obrazami i ambona, wszystkie datowane na XVIII lub na początek XIX w. Jest tutaj również XVI-wieczna polichromia, a niegdyś były także rzeźby autorstwa samego Wita Stwosza, niestety skradzione w 1992 r. i nigdy nie odnalezione. Do cennych zabytków należą również: żeliwna tablica nagrobna umiejscowiona pod amboną oraz rzeźba diakona (prawdopodobnie św. Wawrzyńca) wykonana w późnogotyckiej stylistyce.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Pierwsze wzmianki na temat kaplicy pw. św. Marka pochodzą z 1679 r. z protokołu wizytacyjnego Pyskowic. Pierwotnie obiekt ten był drewniany, obecnie natomiast jest to kościółek murowany, powstały w 1852 r. Został on wzniesiony jako świątynia pątnicza przez ówczesnego proboszcza pyskowickiego – ks. Adriana Włodarskiego. Z jego powstaniem związana jest legenda. Wg niej, pierwotnym miejscem budowy kaplicy miały być leżące na południe od Karchowic Zaolszany. Tam więc zgromadzono cały materiał budowlany. Tradycja mówi, że nocą raki przeniosły wszystkie materiały na inne miejsce, właśnie do Zawady. Uznano to za cud Boży i kaplicę wybudowano w miejscu wskazanym przez Pana Boga. Obok kapliczki znajdowało się niegdyś źródło, które miało mieć, wg miejscowej ludności, właściwości lecznicze, głównie jeżeli chodzi o leczenie schorzeń oczu. Niestety wyschło ono po I wojnie światowej. Również z tym faktem związana jest legenda, która mówi, iż cudowno źródełko wyschło z uwagi na profanację, jakiej dopuścił się lokalny woźnica, myjąc w nim i pojąć konie. Ile w tym prawdy, nie wiadomo. Faktem jednak jest, iż w miejscu, gdzie niegdyś znajdowało się źródło, pod koniec XIX w. wybudowano, zabytkową już dzisiaj, ale nadal funkcjonującą, stację wodociągową „Zawada”.
Od początku swojego istnienia kaplica była celem procesji błagalnych z pyskowickiej parafii i tradycja ta nie zanikła do dnia dzisiejszego. Każdego roku, 25 kwietnia, do Zawady przybywa procesja i odprawiana jest msza św. Obecnie w kościółku sprawowane są dwa nabożeństwa w tygodniu.
Na koniec warto dodać, iż w 1995 r. przeprowadzony został gruntowny remont świątyni.
Źródło: peuk.fiiz.pl