Kościół pw. śś. Apostołów Szymona i Judy w Żarkach

Nr w rejestrze zabytków:
429/60 z 18.03.1960; 35/76/A z 16.02.1978

Opis

Kościół pw. św. Apostołów Szymona i Judy jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, należącej do dekanatu Żarki, który położony jest na terenie archidiecezji częstochowskiej. Parafia ta erygowana została pomiędzy 1325 a 1382 r., sam kościół zaś pochodzi z I poł. XVI w.

Przez liczne przebudowy bryła tej jednonawowej świątyni utraciła swój pierwotny styl, przez co wyróżnia się w niej głównie neogotycka fasada zachodnia z 1846 r., niestety ze zmienionym wyglądem wieży. Wewnątrz zachowały się barokowe portale prowadzące do nawy i kaplic z herbami Męcińskich (Poraj-Róża) oraz późnobarokowy ołtarz główny sprzed 1746 r., ozdobiony czterema kolumnami korynckimi, rzeźbami świętych: Wojciecha i Stanisława oraz Chrystusa, z obrazami: Przemienienia Pańskiego oraz patronów parafii: świętych Judy i Szymona. Ołtarze boczne również reprezentują styl późnobarokowy: lewy z rzeźbami aniołów, prawy z rzeźbami: Arona i Mojżesza, aniołów oraz Boga Ojca. W kruchcie kościoła znajduje się płyta poświęcona Piotrowi Steinkellerowi – autorowi XIX-wiecznej przebudowy świątyni, umieszczona tu w 1894 r., w czterdziestą rocznicę jego śmierci.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Początkowo Żarki należały prawdopodobnie do parafii w Leśniowie, która istniała już w 1325 r. Parafia w Żarkach została erygowana pomiędzy 1325 a 1382 r. W 1518 r. Marcin Myszkowski – ówczesny właściciel Żarek i kasztelan wieluński – rozpoczął starania o utworzenie w jego dobrach prepozytury. W wyniku jego działań biskup krakowski Jan Konarski 8 kwietnia 1523 r. erygował w Żarkach prepozyturę uposażoną przez Marcina Myszkowskiego, równocześnie likwidując dotychczasowe proste parafie w Leśniowie i Żarkach, a ich tereny wcielając do prepozytury. Wówczas to wzniesiono, także z inicjatywy Marcina Myszkowskiego, kościół pw. św. Szymona i Judy. Miało to miejsce w latach 1518–1522.

W kolejnych wiekach kościół był wielokrotnie przebudowywany. W XVII w. dobudowano do niego kaplicę św. Wojciecha. Wiek XVIII rozpoczął się pożarem – w 1702 r. świątynia spłonęła w wyniku wielkiego pożaru miasta, jednak wkrótce została odbudowana i rozszerzona przez Męcińskich herbu Poraj. W 1746 r. miała miejsce konsekracja kościoła, której dokonał biskup sufragan krakowski Michał Kunicki.

W 1811 r. kościół przeszedł restaurację, a w latach 1846–1847 Piotr Streinkeller przebudował go wg planu Henryka Marconiego. Wówczas dominujący element budowli – wysoka wieża na planie prostokąta z barokowym hełmem – został przebudowany w stylu neogotyckim.

W 1914 r. na polecenie austriackich władz wojskowych, aby pozbawić stacjonującą pod Niegową artylerię rosyjską doskonałego punktu odniesienia, wieżę kościelną w Żarkach częściowo rozebrano i przykryto płaskim dachem. Wg tablicy informacyjnej znajdującej się przed kościołem, barokowy hełm miał powstać w poł. XIX w., a zostać zdjęty przez Austriaków w czasie I wojny światowej, jednak nie pokrywa się to z zachowaną do dziś ikonografią.

W 1929 r. do świątyni dobudowano zakrystię. W latach 1934–1939 przebudowany został ołtarz główny, usunięto stalle i odmalowano kaplice św. Krzyża i św. Wojciecha. Po 1952 r. przeprowadzono renowację całego kościoła. W 1978 r. wieżę kościelną odbudowano i zwieńczono pseudobarokowym hełmem z latarnią. W ostatnich latach zakończono natomiast rekonstrukcję zabytkowych 21-głosowych organów piszczałkowych.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Data powstania obiektu: I poł. XVI w.

Dane teleadresowe

Leśniowska 1
42-310 Żarki
place
50.6257524031705, 19.3658773200989 Skopiowano do schowka
N50º37'32.709", E19º21'57.158" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Możliwość zwiedzania
Ogólnodostępny
Wstęp bezpłatny

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.