Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu

Nr w rejestrze zabytków:
A/1538/93 z 20.12.1993

Opis

Muzeum w Zabrzu jest jedynym w Polsce muzeum górnictwa węglowego. Zostało utworzone w 1981 r. Prezentuje bogate zbiory z zakresu historii górnictwa, techniki górniczej, geologii i paleobotaniki. Należy do Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

Muzeum Górnictwa Węglowego jest wojewódzką samorządową instytucją kultury o charakterze naukowo-badawczym i upowszechnieniowym, której organizatorem jest Województwo Śląskie. Zgodnie ze statutem, jego głównym przedmiotem działalności jest gromadzenie, przechowywanie, konserwacja, udostępnianie i upowszechnianie dóbr kultury w zakresie historii, nauki, techniki i kultury górniczej, prowadzenie badań naukowych i prowadzenie działalności edukacyjnej w zakresie wymienionych dyscyplin. 

W strukturze muzeum znajduje się osiem działów, w tym jeden w innej lokalizacji, czyli Skansen Górniczy „Królowa Luiza” w Zabrzu, w skład którego wchodzą obiekty naziemne i podziemne. Część podziemna trasy w rejonie dawnego szybu „Wilhelmina” („Wyzwolenie”) prowadzi w podziemne chodniki kopalni o łącznej długości 1560 m i głębokości 35 m. Część naziemna skupia się natomiast wokół dawnego szybu „Carnall”, wokół którego położone są budynki maszynowni, nadszybia i rozdzielni elektrycznej. Pozostałe działy muzeum to trzy działy merytoryczne:

  1. Dział Historii Górnictwa i Techniki Górniczej – gromadzi eksponaty, materiały dokumentacyjne i archiwalia, rysunki techniczne, mapy, fotografie, negatywy i inne materiały ikonograficzne dotyczące historii górnictwa węglowego, nauki o górnictwie, rozwoju techniki górniczej, archeologii przemysłowej, geologii złoża węglowego i skał towarzyszących;
  2. Dział Przeróbki Mechanicznej i Przetwórstwa Węgla – gromadzi eksponaty i dokumentację dotyczącą wzbogacania, brykietowania, koksowania i chemicznej przeróbki węgla;
  3. Dział Kultury Górniczej – gromadzi zbiory i materiały dotyczące dawnej i współczesnej kultury górniczej, tradycji związanych z zawodem w zakresie sztuki malarstwa, rzemiosła artystycznego, medalierstwa, filatelistyki oraz szeroko pojętej obrzędowości górniczej.

Ponadto w muzeum funkcjonują cztery działy administracyjno-oświatowe: Dział Naukowo-Oświatowy, Dział Techniczno-Konserwatorski, Dział Administracyjno-Gospodarczy oraz Biblioteka Naukowa (która prowadzi księgozbiór naukowy o profilu działalności muzeum oraz muzealnictwa, a także zbiór „Silesiaka” i starodruków, łącznie ok. 8 000 woluminów).

Muzeum prezentuje swoje zbiory na wystawach stałych i czasowych. Do tej pierwszej kategorii należą wystawy przybliżające polskie i śląskie tradycje górnicze: technikę – od prymitywnych narzędzi po skomplikowane urządzenia, pracę górnika w różnych epokach, wreszcie świat tradycji, wierzeń oraz sferę zainteresowań, pasji i rozrywek dawnych gwarków. Należą do nich: „Dzieje techniki w polskim górnictwie węglowym”, „Łączność kopalniana”, „Z górniczą lampą przez wieki”, „Kopaliny ziem polskich”, „Węgiel jako surowiec chemiczny”, „Węgiel źródłem energii”, „W kręgu myśli i talentu. Uczeni i szkolnictwo górnicze w Polsce”, „Izba i kuchnia górnicza”, „Wnętrza mieszkalne z przełomu XIX i XX w.”, „U górnika gro muzyka”, „Górnicze stroje”, „Barbara Święta o górnikach pamięta” oraz „Od kilofa i łopaty do maszyn zespołowych”.

Ponadto muzeum organizuje wiele wystaw czasowych, również objazdowych. Ważną częścią jego działalności jest ponadto edukacja realizowana poprzez prowadzenie lekcji muzealnych, które rozszerzają i uzupełniają program nauczania wszystkich typów szkół z zakresu geografii, historii, biologii, wiedzy o społeczeństwie, nauczania zintegrowanego, a także historii górnictwa, geologii i turystyki przemysłowej dla studentów.

Muzeum organizuje ponadto:

  • spotkania, uroczystości, koncerty, seanse filmowe, przedstawienia, warsztaty, wykłady, konferencje;
  • edukację regionalną (programy barbórkowe, pasowanie na górnika oraz konkursy i warsztaty z zakresu wiedzy o kulturze, języku, zwyczajach i tradycjach śląskich);
  • praktyki i staże studenckie uczelni górniczych i o specjalnościach historycznych, etnograficznych, kulturalno-oświatowej, kulturoznawstwa, muzealnictwa;
  • konkursy.

Ofertę muzeum wzbogaca kolekcja pojazdów zabytkowych Automobilklubu Śląskiego mającego siedzibę w obiektach Skansenu „Królowa Luiza”, a także kolekcja pojazdów militarnych Grupy Płetwonurków „Delfiny”.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Dawniej siedziba Starostwa Powiatowego. Budynek z 1875 r., rozbudowany w 1894 i 1906 r. o bogato zdobionej elewacji. Wewnątrz zachowana sala witrażowa projektu arch. A. Hartmana, zwieńczona drewnianym polichromowanym stropem.

Źródło: um.zabrze.pl

Historyczna nazwa: Dawniej siedziba Starostwa Powiatowego
Data powstania obiektu: 1981 r.

Dane teleadresowe

3 Maja 19
41-800 Zabrze
Tel.: 32 271 65 91
place
50.300575, 18.786004 Skopiowano do schowka
N50º18'2.07", E18º47'9.614" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Wstęp płatny
Możliwość zwiedzania
Na deszcz
Ogólnodostępny

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.