Opis
Kopalnia Królowa Luiza to przede wszystkim podziemny park maszyn górniczych, zlokalizowany w dawnych wyrobiskach „Królowej Luizy” oraz rozbudowana przestrzeń naziemna z tematycznymi parkami rozrywkowo-edukacyjnymi. Ta część Sztolni powstała przede wszystkim z myślą o rodzinach z dziećmi oraz zorganizowanych grupach szkolnych.
Część podziemna prezentuje oblicze górnictwa z lat 70-tych XX wieku. Trasa wypełniona jest zarówno multimediami, jak i działającymi maszynami górniczymi. Największa z nich to kolos o nazwie KBW-3RDU – waży 28 ton i może urabiać węgiel z wydajnością do 10 ton na minutę! Duże wrażenie robią wprawiane w ruch dwa organy urabiające, uzbrojone w zestawy noży zdolnych przeciąć nawet najtwardszą skałę.
Kopalnie wydobywają węgiel na wielką skalę i to właśnie można odczuć przemierzając podziemia „Królowej Luizy”. Dwie udostępnione dla turystów ściany wydobywcze – strugowa i kombajnowa – rozciągają się na długości ponad 80 metrów i w całości zabezpieczone są hydraulicznymi sekcjami ścianowymi. Potężne siłowniki służą na tym odcinku jako wsparcie dla rąk.
Maszyn wydobywczych, które zaskoczą odwiedzających swoim kształtem i zasadą działania jest tutaj więcej. Olbrzymia piła do podcinania pokładu węglowego zwana wrębiarką, kombajn jednobębnowy czy strug ścianowy wywołują emocje nie tylko u pasjonatów surowego industrialu. Miejscami robi się bardzo ciasno – najniższe wyrobisko ma wysokość zaledwie 90 cm! W tym miejscu przydają się nieodzowne kaski górnicze.
Jedną z największych atrakcji zwiedzania podziemi „Królowej Luizy” jest przejazd górniczą kolejką karlik, dzięki której można poczuć się jak hajer jadący na szychtę.
14 lipca 2020 r. Sztolnia Królowa Luiza została uznana przez Prezydenta RP Pomnikiem Historii.
Kopalnia Królowa Luiza – informacje dodatkowe:
- Maksymalna ilość osób w grupie: 20 + przewodnik;
- Czas wycieczki ok. 1,5 godziny;
- Ograniczenie wiekowe: 3 lata;
- Temperatura na trasie jest zależna od warunków atmosferycznych na powierzchni.
Źródło: sztolnialuiza.pl
Historia
Kopalnia Węgla Kamiennego „Królowa Luiza” została założona w 1791 r. i była przedsiębiorstwem, które zapoczątkowało industrializację Górnego Śląska w XIX i XX w. Węgiel z kopalni umożliwił m.in. powstanie Królewskiej Odlewni Żeliwa w Gliwicach, gdzie w 1796 r. uruchomiono wielki piec opalany koksem. Wysokie koszty odwadniania wyrobisk i transportu węgla skłoniły śląskie władze górnicze do podjęcia decyzji o budowie Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej, która miała odprowadzać wodę z kopalń całego rejonu węglowego i jednocześnie służyć do przewozu węgla w łodziach. Prace rozpoczęte w 1799 r. ciągnęły się aż do 1863 r., w którym sztolnia osiągnęła ponad 14 km długości łącząc kopalnię „Król” w Chorzowie z kopalnią „Królowa Luiza”.
W latach 20. XIX w. wydobycie kopalni zaczęło spadać, z uwagi na wyczerpywanie się pokładów zalegających powyżej poziomu Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej. W takiej sytuacji władze górnicze zdecydowały się na rozpoczęcie eksploatacji poniżej poziomu sztolni, która straciła znaczenie jako droga transportowa ostatecznie pod koniec lat 30. XIX w. Do końca XIX w. odprowadzano nią jeszcze wody kopalniane, podnoszone pompami do poziomu sztolni.
Do ponownego rozwoju kopalni przyczyniło się powstanie w 1846 r. Górnośląskiej Kolei Żelaznej prowadzącej z Berlina do Mysłowic przez Zabrze oraz budowa hut żelaza i koksowni na terenie miasta. W 1876 r. rozpoczęto eksploatację we wschodniej części zarezerwowanego dla kopalni pola górniczego. Ponadto, zakład przez cały okres istnienia był własnością państwa pruskiego i korzystając z dotacji rządowych, stał się jednym z najnowocześniejszych kopalń węgla na Śląsku.
Kopalnia „Królowa Luiza” została przejęta przez koncern państwowy „Preussag” w 1926 r., a trzy lata później podzielono ją na dwie części: „Pole Wschód” i „Pole Zachód”. Po II wojnie światowej władze polskie połączyły znów obydwie kopalnie pod nazwą „Zabrze”, a w 1976 r. włączono do niej kopalnię „Bielszowice”.
W 1973 r. zakończono produkcję na polu górniczym „Zabrze-Zachód”, którego obiekty zostały wpisane do rejestru zabytków województwa katowickiego w 1993 r. jako dobra przemysłu i techniki o wartości historycznej w skali kraju. W tym samym roku Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu utworzyło tam Skansen Górniczy „Królowa Luiza”.
Źródło: peuk.fiiz.pl
