Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Woźnikach
413/60 z 15.03.1960; 98/78 z 17.03.1978
Opis
Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii po tym samym wezwaniem położonej w metropolii katowickiej, diecezji gliwickiej, dekanacie woźnickim.
Świątynia była pierwotnie budowlą gotycką, ale w wyniku prowadzonych remontów i przebudów, reprezentuje obecnie styl barokowy. W pięknym ołtarzu głównym znajduje się obraz przedstawiający patronkę – św. Katarzynę. Wg legendy, urodziła się ona w stolicy Egiptu – Aleksandrii – i była córką króla Kustosa. Była nie tylko osobą bardzo zamożną, ale także wykształconą. Słynęła z urody. O jej rękę daremnie ubiegali się najznakomitsi obywatele miasta. Złożyła jednak jako chrześcijanka ślub dozgonnej czystości. Męczeńską śmierć poniosła ok. 307/312 r. Jej ciało od setek lat spoczywa na Górze Synaj, przeniesione tam zapewne z Aleksandrii, kiedy Arabowie, a po nich Turcy, najechali Egipt. Jest tam klasztor prawosławny i kościół, do którego podążają pielgrzymi z całego świata, zbudowany przez cesarza Justyniana w VI w. Prowadzi do niego 3000 schodów wykutych w skale.
W ikonografii św. Katarzyna przedstawiana jest w koronie królewskiej, z palmą męczeńską w dłoni. Jej atrybutami są: anioł, Dziecię Jezus, nakładające na jej palec pierścień jako oblubienicy, filozofowie, z którymi prowadziła dysputę, gałązka palmowa, koło, na którym była łamana, korona w ręku, krzyż, księga, miecz, piorun.
Św. Katarzynie Męczennicy swoje arcydzieła poświęcali najwięksi artyści świata: Hans Memling, Correggio, Tintoretto, Dawid Aubert, Masolino di Panicale, Jan Provost, Caravaggio i Raffael. Św. Joanna d'Arc zaliczała św. Katarzynę do swoich trzech głównych patronek. Na Zachodzie zaliczano Świętą częstokroć do 14 Świętych Wspomożycieli. Św. Katarzyna z Aleksandrii także na Zachodzie była patronką wielu miast i związków katolickich. Jest patronką zakonu katarzynek, Nowego Targu, uniwersytetów, adwokatów, bibliotekarzy, drukarzy, filozofów chrześcijańskich, grzeszników, kolejarzy, kołodziejów, literatów, mężatek, młodych dziewcząt, młynarzy, modystek, mówców, notariuszy, piekarzy, powroźników, prządek, studentów, szwaczek, uczonych, woźniców, zecerów. Ciekawostką jest, iż dawniej w Polsce istniał zwyczaj, że w dzień św. Katarzyny dziewczęta i chłopcy wróżyli, kto pierwszy wyjdzie za mąż lub się ożeni.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Parafia w Woźnikach istniała już w XIII w. Woźniki bowiem wzmiankowane są w dokumencie biskupa krakowskiego Fulko z 1206 r. Pierwszym kościołem wzmiankowanym w 1490 r., był drewniany kościół pw. św. Walentego, wzniesiony na tzw. staromieściu, czyli blisko grodziska. Na tym samym miejscu w 1696 r. wzniesiono nowy drewniany kościół, również pw. św. Walentego, który można podziwiać po dzień dzisiejszy.
Po lokacji miasta, co nastąpiło przed 1386 r., wybudowano drugi kościół pw. św. Katarzyny. Kościół ten, po zmianie lokacji w poł. XV w. stał się centrum parafii. Główna nawa kościoła pochodząca z XIV w. była murowana w stylu gotyckim. Kościół został przebudowany przez protestantów w XVI w. Wówczas dobudowano do niego boczne kaplice. Jedna z nich miała być przeznaczona na kryptę – grobowiec Kamieńców (dziedziców na Woźnikach). Odbudowany, przeszedł modyfikację od stylu gotyckiego, poprzez formy renesansowe do baroku. Pierwotną, drewnianą wieżę, zamieniono w latach 1607–1608 na murowaną. W 1798 r. kościół spłonął podczas pożaru miasta. Odbudowa kościoła trwała do 1829 r.
Interesująca jest przynależność parafii pw. św. Katarzyny pod względem kościelnym. Przez stulecia należała do dekanatu bytomskiego, który politycznie leżał w ramach monarchii austriackiej, a po 1742 r. pruskiej. Pod względem kościelnym jednak zależał od diecezji krakowskiej. W wyniku wydanej przez Piusa VII dla całego kościoła pruskiego bulli „De salute animarum”, 16 lipca 1821 r. woźnicka parafia weszła wraz z całym dekanatem w obręb jurysdykcji biskupów wrocławskich. W 1847 r. Woźniki weszły w skład nowego dekanatu tarnogórskiego. Stan ten trwał do 13 maja 1955 r., gdy rządca diecezji ks. Jan Piskorz utworzył dekanat jędrysko-kaletański, przemianowany 5 stycznia 1963 r. przez biskupa Adamskiego na dekanat woźnicki.
Źródło: peuk.fiiz.pl