Pałac w Wodzisławiu Śląskim Jedłowniku
Opis
Eklektyczny dwór, określany również mianem zamku lub pałacu, pochodzi z końca XIX w. W tej pięknej, monumentalnej budowli od 1934 r. mieści się Dom Pomocy Społecznej prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Opatrzności Bożej, a przeznaczony dla dziewcząt i kobiet upośledzonych intelektualnie. Taka funkcja obiektu uniemożliwia niestety jego zwiedzanie, ale monumentalny, charakterystyczny budynek warto zobaczyć chociażby z zewnątrz. Pałac otoczony jest niewielkim, 2-hektarowym zadbanym parkiem krajobrazowym.
Dwór w Jedłowniku jest najważniejszym zabytkiem na terenie tej dzielnicy Wodzisławia Śląskiego, która po raz pierwszy wzmiankowana była już w 1239 r., czyli jeszcze przed lokacją miasta, która miała miejsce w 1257 r. Wg starych podań jest on jedną z najstarszych miejscowości na Śląsku, o czym świadczy istniejąca tu na pewno od XIII w. samodzielna parafia, mimo bliskości Wodzisławia. Dzielnicą Wodzisławia Śląskiego stał się Jedłownik dopiero w 1946 r., kiedy to nastąpiło jego przyłączenie do Wodzisławia wraz z przylegającą do niego Karkoszką. Historycznym terenem dzielnicy jest również część Jedłownika posiadająca obecnie status samodzielnej dzielnicy – Jedłownik Osiedle.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
W początkach XIX w. Jedłownik należał do znanego na Górnym Śląsku rodu szlacheckiego, hrabiów von Strachwitz. Posiadali oni wówczas Wodzisław Śląski i Krowiarki. W 1860 r. Jedłownik został kupiony przez landrata (starostę powiatowego) Edwarda Brauna. Władał nim do 1882 r., kiedy to nowymi właścicielami stali się bracia Bruno i Alfred Hirsch.
Bracia sprzedali majątek w 1899 r. podporucznikowi rezerwy 2 pułku ułanów Gotfrydowi Hesse. Nowy właściciel na początku wieku wybudował w Jedłowniku stojący do dziś pałacyk. W tym samym czasie wokół swojej siedziby założył liczący 8 mórg park krajobrazowy. Oprócz Jedłownika Gotfryd Hesse posiadał także młyn i tartak we wsi Turzyczka.
Zaledwie siedem lat po zakończeniu prac budowlanych Gotfryd Hesse sprzedał w dniu 21 sierpnia 1908 r. Jedłownik wraz z młynem i tartakiem tajnemu radcy handlowemu z Berlina Fritzowi von Fuld.
Pałac podczas frontu nie był zniszczony. Obecnie w obiekcie mieści się Dom Pomocy Społecznej prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Opatrzności Bożej. Dzięki pieczołowitej opiece sióstr pałacyk i otaczający go park są w bardzo dobrym stanie.
Historia rodu
Stary ród śląski znany już od XIV wieku, który od XV wieku dzielił się na kilka linii posiadających odmienne herby. Najbardziej znane linie: z Gierałcic koło Kluczborka, z Suchej Wielkiej koło Trzebnicy oraz z Ligoty. Posiadali liczne majątki na terenie całego Śląska i często zajmowali wysokie urzędy królewskie. W 1630 roku tytuł barona Rzeszy otrzymali: Krzysztof von Strachwitz - członek rady cesarskiej, prałat i kanonik katedry wrocławskiej oraz administrator biskupstwa wrocławskiego i Maksymilian von Strachwitz - również członek rady cesarskiej i starosta biskupstwa wrocławskiego.
Potomek Maksymiliana - Karol Józef bar. von Strachwitz w 1798 roku otrzymał tytuł pruskiego hrabiego a w 1799 roku - austriackie potwierdzenie tego tytułu.
Źródło: Emmerling Danuta, Górnośląskie zamki i pałace, 1999.
Literatura
- Emmerling Danuta, Górnośląskie zamki i pałace, 1999.