Opis
Gmach wodzisławskiej poczty jest budowlą eklektyczną z wyraźną dominacją ornamentyki neogotyckiej. Budynek wzniesiono z czerwonej cegły, na planie prostokąta. Jest to obiekt piętrowy, podpiwniczony, do którego wejście główne wiedzie od strony ulicy Kubsza. Charakterystyczne dla bryły obiektu są ryzality i przybudówka w części południowej. Elewacja północna jest pięcioosiowa, w części środkowej przecięta szczytem, fryzem arkadkowym z niewielkim okienkiem. Elewacja południowa jest siedmioosiowa. Szczyt ryzalitu obwiedziony jest gzymsem, okna zaś zamknięte są nadprożami. Elewacja wschodnia i zachodnia są do siebie bardzo podobne, obydwie dwuosiowe. Na wysokości dolnych krawędzi okiennych piętra biegnie gzyms kordonowy.
Monumentalny gmach poczty jest jednym z kilku zabytkowych, eklektycznych budowli powstałych na terenie Wodzisławia pod koniec XIX w., w okresie dobrej prosperity miasta.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Utworzona w 1815 r. poczta Królestwa Polskiego była kontynuatorką dobrych tradycji Poczty Polskiej z czasów stanisławowskich. Rozwijała się szybko i prężnie, w związku z czym zaliczana była do najlepiej zorganizowanych instytucji Królestwa.
Transport listów, przesyłek i osób odbywał się za pomocą kilku rodzajów poczt: poczt pieszych, konnych, wózkowych, nadzwyczajnych poczt listowych (sztafet) i ekstrapoczt. Poczty piesze kursowały na bocznych traktach i służyły wyłącznie do przesyłania korespondencji i gazet. Na ważniejszych traktach kursowały znacznie szybsze poczty konne i poczty wózkowe jednokonne. W wypadkach wymagających szczególnego pośpiechu uruchamiane były nadzwyczajne poczty listowe, czyli sztafety. Poczty wozowe służyły do transportu osób i do transportów kupieckich.
Dzięki staraniom administracji poczt i poparciu rządu, liczba placówek pocztowych i długość traktów pocztowych ustawicznie wzrastała. W 1866 r. w Królestwie Polskim było 345 placówek pocztowych i ponad 6280 wiorst traktów pocztowych.
Organizacja poczty w Królestwie Polskim uległa zmianie po wybuchu powstania listopadowego, kiedy to została ona podporządkowana wydziałowi cywilnemu Rządu Tymczasowego, a następnie wydziałowi administracji i policji Rządu Narodowego. W 1851 r. Dyrekcja Poczt Królestwa Polskiego została podporządkowana Głównemu Zarządowi Pocztowemu Cesarstwa. Dzięki staraniom Namiestnika i Rady Administracyjnej, utworzony wówczas XIII Okręg Pocztowy dostał się w 1858 r. bezpośrednio pod ich zwierzchnictwo, a w 1862 r. uniezależnił się zupełnie od kierownictwa rosyjskiego Departamentu Pocztowego.
Po upadku powstania styczniowego w 1863 r. rząd rosyjski ponownie odebrał Poczcie Polskiej autonomię. W 1867 r. podporządkowano na stałe poczty w Królestwie Polskim, Głównemu Zarządowi Poczt w Petersburgu jako Okręg Pocztowy Zachodni. Od tej pory polska poczta została poddana całkowicie obcej władzy. W 1912 r. w Królestwie Polskim czynnych było 770 placówek pocztowych (urzędy, oddziały i stacje) i 1489 skrzynek pocztowych. Wszystkie one w okresie I wojny światowej zostały poddane władzy okupanta. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości najważniejszym zadaniem w zakresie działalności Poczty Polskiej stało się jej zjednoczenie i scalenie po wyzwoleniu spod trzech różnych zaborów. Zadania tego podjęło się powołane w 1919 r. dekretem Naczelnika Państwa Ministerstwo Poczt i Telegrafów. Wraz z jego działalnością, rozpoczął się nowy rozdział w historii polskiej poczty, który, poza okresem II wojny światowej, trwa aż po dziś dzień.
Źródło: peuk.fiiz.pl
