Zamek Dolny (Gajówka) w Wiśle
A-705/94 z 07/06/1994
Opis
Wzniesiona na przełomie lat 20. i 30. XX w. rezydencja Prezydenta RP powstała wg projektu wybitnego polskiego architekta okresu międzywojennego Adolfa Szyszko Bohusza. Swoją architekturą przypomina średniowieczny zamek. Projektantem jego wnętrz, które praktycznie w niezmienionym stanie przetrwały do dnia dzisiejszego, byli Andrzej Pronaszko i Włodzimierz Padlewski.
Na rezydencję Prezydenta RP Zamek – Narodowy Zespół Zabytkowy w Wiśle składają się następujące obiekty:
- Zamek Górny – historyczna rezydencja Prezydenta RP Ignacego Mościckiego;
- drewniana zabytkowa kaplica z 1909 r.;
- Zamek Dolny wraz z Gajówką.
Zamek – podobnie jak w okresie międzywojennym – udostępniony jest do zwiedzania. We wnętrzach przygotowywane są wystawy ukazujące działalność prezydentów RP. Na parterze obiektu znajduje się wspaniała, ogromna weranda, która kiedyś służyła jako sala kinowa. Stoi tu fortepian i odrestaurowane, modernistyczne meble z lśniącego metalu. Taki sam jak dawniej jest system zasłon w wielkich oknach, a nawet klamki. Na werandzie, w holu (oddzielonym od niej szklanymi ścianami) i w sąsiedniej jadalni wiszą chromowane lampy i żyrandole. Naprzeciwko werandy znajdują się dwa bliźniacze pokoje kominkowe – w obu kominki działają, w jednym stoi także barek angielski. Na drugim piętrze mieści się gabinet prezydenta Mościckiego, w którym do czasów współczesnych praktycznie nic się nie zmieniło. Stoi tu nadal modernistyczne biurko, fotele i stolik z metalu łączonego z drewnem i szkłem. Na biurku zaś podziwiać można przedwojenne aparaty telefoniczne, maszynę do pisania, lampkę, kałamarz, przycisk i stare radio. Naprzeciwko gabinetu znajduje się salon kąpielowy z oryginalnym wyposażeniem. Stoi tu wielka umywalka, bidet i potężna wanna z wielką jak hydrant baterią. Wszystko, choć używane jeszcze przez prezydenta Mościckiego, działa.
W pieczołowicie odrestaurowanej kaplicy w listopadzie 2004 r. odbyła się pierwsza msza. Obiekt ten, wzniesiony w stylu alpejskim, jest jedyną pozostałością po dawnym zameczku należącym do Habsburgów.
Zamek Dolny i Gajówka to obiekty zaadaptowane na działalność hotelową. Piękne wnętrza, wspaniałe widoki za oknem oraz tło historyczne powodują, iż jest to miejsce naprawdę wyjątkowe.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Zamek Prezydenta RP w Wiśle zbudowany został w latach 1929–1930 w miejscu spalonego drewnianego zameczku myśliwskiego Habsburgów z początku XX w. Był darem ludu Śląskiego – powracającego po ponad 600 latach do Macierzy – dla Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego i jego następców. Prezydent Ignacy Mościcki po raz pierwszy odwiedził to miejsce na przełomie stycznia i lutego 1931 r. Do wybuchu wojny bywał w nim regularnie i chętnie, kilka razy do roku. Zapraszał do Wisły znakomitych gości, w zamku przebywali m.in. książę Kentu i śpiewak operowy Jan Kiepura. Podczas nieobecności prezydenta zamek był udostępniany do zwiedzania, przychodziły tu wycieczki dzieci i młodzieży ze wszystkich szkół w regionie.
W latach okupacji hitlerowskiej zamek zamieniony został w ośrodek dla oficerów i urzędników III Rzeszy.
W 1945 r. zamek na powrót stał się rezydencją głowy państwa polskiego. Gdy w 1952 r. konstytucja PRL zniosła urząd Prezydenta, przejęty został przez Urząd Rady Ministrów. Bywali w nim najwyżsi przedstawiciele władz, m.in. Józef Cyrankiewicz, Edward Ochab i Edward Gierek.
W 1981 r. zamek przekazany został górnikom z KWK im. XXX-lecia PRL (obecnie KWK „Pniówek” z Pawłowic Śląskich).
Starania o powrót zamku pod opiekę Prezydenta RP rozpoczęte zostały już na początku lat 90. ubiegłego wieku. Dzięki wsparciu ze strony lokalnych władz oraz przedstawicieli różnych środowisk, zaowocowały one sukcesem w 2002 r. Z inicjatywy prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego bezzwłocznie rozpoczęty został kompleksowy remont i konserwacja obiektu.
Źródło: peuk.fiiz.pl
