Opis
Jaskinia Malinowska położona jest w Beskidzie Śląskim pod szczytem góry Malinów, tuż przy czerwonym szlaku na wysokości 1075 m n.p.m., na terenie Lasów Państwowych w granicach administracyjnych miasta Wisty.
Według zestawienia jaskiń Karpat fliszowych, długość korytarzy wynosi 249,5 m, a jej głębokość 23,20 m. Szerokość największego korytarza o długości 14 m dochodzi do 1,5 m, a jego wysokość do 10 m.
Pod względem morfologicznym natęży do grupy jaskiń szczelinowych. Powstała w procesie przemieszczenia grawitacyjnego "as skalnych w warstwie piaskowców godulskich. Jaskinię o praktycznie horyzontalnym rozwinięciu na kierunku wsch.-zach., z uwzględnieniem 10 m szczelinowej studni wejściowej, tworzą wysokie, a zarazem dość wąskie szczeliny o prostym przebiegu połączone na różnych wysokościach krętymi ciasnymi korytarzykami z niewielkimi rozszerzeniami stanowiącymi małe komory. Dno korytarzy pokrywają głazy, rumosz skalny i glina, " miejscami bioto i kałuże.
Warunki klimatyczne - jaskinia bardzo wilgotna, a w okresie roztopów wiosennych i intensywnych opadów występują w niej deszcze podziemne. Niejednokrotnie po dużych opadach słychać odgłos przepływającej wody. W zimie wyczuwalny jest wywiew powietrza z otworu, natomiast w porze letniej cieplejsze powietrze dostaje się w głąb jaskini. Światło dzienne dociera do wstępnych partii korytarzy przy studni wejściowej.
Dojście
- z Przełęczy Salmopolskiej szlak turystyczny czerwony szlakiem turystycznym na Malinów lub
- ze Szczyrku Soliska szlak turystyczny zielony szlakiem turystycznym na Malinów.
Ze szczytu Malinowa schodzimy kilkaset metrów grzbietem w kierunku Malinowskiej Skały i skręcamy w prawo na wyraźną ścieżkę biegnącą prawie poziomo, którą docieramy do otworu.
Opis jaskini
Jaskinia Malinowska jest jaskinią typu osuwiskowego. Powstała w tzw. zlepieńcach z Malinowskiej Skały i piaskowcach górnych warstw godulskich. Otwór wejściowy (2,5 m x 0,6 m) stanowi duża szczelina (głębokości około 10 m) rozwinięta na kierunku NW-SE. Pionowe odcinki szczeliny były zabezpieczone metalowymi drabinami, które zastąpiły ustawiane tu niegdyś ostrewki i drabiny drewniane. Obecnie jednak brak jest co najmniej części drabinek. Jaskinia rozwinięta jest w dwóch ciągach, zbudowanych z wąskich, wysokich szczelin, połączonych wąskimi, krętymi korytarzykami i kominkami. Dno korytarzy w ciągu I pokryte gruzem i żwirem, rzadziej większymi blokami, miejscami błotniste (głębokie kałuże!), w ciągu II – pokryte rumoszem skalnym lub gliną. Największą salą jest tzw. Galeria w ciągu I – długości 13,5 m, szerokości do 1,4 m i wysokości 9,5 m.
Jaskinia jest wilgotna, szczególnie w niektórych partiach ciągu I. W porze roztopów wiosennych i po długotrwałych opadach deszczu w wielu miejscach występuje deszcz podziemny, a za ścianą w Galerii słychać szum wody. Od pierwszych pomiarów w 1950 r. (Kazimierz Kowalski) temperatura w jaskini utrzymuje się w granicach +6 °C. Przewiew powietrza jest wyczuwalny w szczelinie wejściowej. Światło dzienne sięga do dna tejże szczeliny i do wstępnych partii korytarzy poniżej.
Dzieje poznawania jaskini
Jaskinia pojawiła się w literaturze w 1850 r., w opisie odbytej rok wcześniej podróży Ludwika Zejsznera do źródeł Wisły, jako „jama w piaskowcu właściwie szczelina, o kierunku południowo-wschodnim, 12 kroków długa, 4 szeroka, a znajdująca się 30 kroków głęboko”. W 1888 r. Bogumił Hoff podał opis dojścia do jaskini, scharakteryzował ją bardzo ogólnie, koncentrując się raczej na przedstawionych powyżej podaniach ludowych z nią związanych i informacjach o pierwszych penetracjach obiektu. W 1910 r. Wilhelm Friedberg podał szczegółowy opis jaskini, jej szkicowy plan i przekrój rozwinięty. Władysław Milata badał jaskinię w 1933 r. i przedstawił jej uproszczony przekrój rozwinięty. O „jaskini w górze Malinowa na Śląsku Cieszyńskim” pisał szerzej w 1948 r. Alojzy Szupina. Tekst uzupełniały plan i przekrój rozwinięty. Pełny opis inwentarzowy jaskini, wykonany przez Kazimierza Kowalskiego w 1954 r., zaopatrzony w plan z przekrojami poprzecznymi, obejmował 132 m korytarzy. Jaskinia wzmiankowana była następnie w innych pracach, jednak nie zawierały one z reguły nowych danych.
Zwiedzanie
Zejście do jaskini było w przeszłości dość trudne, raczej dla zaawansowanych turystów. Na pierwszą półkę skalną prowadziła metalowa drabinka oparta o skałę (nie przymocowana). Dalsze wymagało użycia sprzętu alpinistycznego. Zwiedzanie głównych partii jaskini – bez trudności. Możliwości pobłądzenia niewielkie. Aktualnie brak informacji o możliwych innych zagrożeniach. Niezbędna latarka i okrycie przeciwdeszczowe. Główny ciąg jest licznie odwiedzany przez turystów.
8 czerwca 2019 r. jaskinia została oficjalnie udostępniona do publicznego zwiedzania po zamontowaniu bezpiecznego systemu zejścia. Projekt, wykonanie i montaż drabin i pochwytów został zrealizowany przez członków Klubu Alpinistycznego przy Grupie Beskidzkiej GOPR przy wsparciu finansowym Miasta Wisła.
Za bezpieczeństwo poruszania się po jaskini i przestrzeganie obowiązujących przepisów ochrony przyrody odpowiadają bezpośrednio sami zwiedzający jaskinię:
- wejście do jaskini jak i zwiedzanie jej głównych partii na własną odpowiedzialność, dzieci pod nadzorem prawnych opiekunów (zalecany minimalny wiek dziecka 10 lat).
- zwiedzanie jaskini bez szczególnych trudności — znikoma możliwości pobłądzenia.
- niezbędne wyposażenie: latarka montowana na głowie tzw. "czołówka", okrycie przeciwdeszczowe, a także zalecana ochrona głowy np. kask.
- jaskinia dostępna przez cały rok. W okresie od października do kwietnia należy zwrócić szczególną uwagę na hibernujące w niej nietoperze, aby nie spowodować ich wybudzenia, ponieważ kończy się to dla tych stworzeń śmiercią.
Fauna
- studniczek tatrzański (Niphargus tatrensis) - można go było zaobserwować w nieckach wodnych jaskini w latach 50. XX w., obecnie nie stwierdzono jego występowania,
- nietoperze, które przede wszystkim w niej zimują - nocek wąsatek (Myotis mystacinus), nocek duży (Myotis myotis), a także sporadycznie zaobserwowane pozostałe gatunki,
- pająk sieciarz jaskiniowy (Meta Menardi) - zaobserwowano pojedyncze osobniki w szczelinach przy otworze jaskini,
- muchówki i motyle (Scoliopteryx libatrix, Triphosa dubitata) oraz inne owady, które pojawiają przy otworze wejściowym do jaskini.
Źródło: wikipedia.pl / materiały informacyjne Miasta Wisła
Historia
Jaskinia jest znana od bardzo dawna. Jak przekazują podania ludowe (nie potwierdzone!), miała służyć już w XV w. husytom (jako kryjówka i miejsce nabożeństw), a w XVI i XVII wieku ewangelikom (wówczas prześladowanym na Śląsku). Na początku XVIII wieku miała być jedną z kryjówek zbójników Ondraszka, a jeszcze w XIX wieku mieli się w niej chronić jacyś rozbójnicy. Według innych podań, jaskinia miała mieć dwie mile długości i ciągnąć się aż do Żywca.
W dawnych przekazach przewija się również informacja, że jedno z wejść jaskini było o wiele niżej, nad potokiem Malinka, a obecnie znany otwór odsłonięty został później, około roku 1860–1870 (podczas wyrębu lasu nieumiejętnie podcięta jodła wyrwała korzeniami fragment ziemi, odsłaniając otwór). Nigdy nie zostało to jednak potwierdzone: nie odnaleziono innego otworu wejściowego, a wszystkie znane opisy dotyczą tych samych partii jaskini.
Jaskinia na przestrzeni dziejów:
Pierwsze wzmianki o jaskim Malinowskiej zwanej także jaskinią Ondraszka przeczytamy w dzienniku z podróży Ludwika Zejsznera z 1849 r. gdzie określa ją jako jamę, a właściwie szczelinę w piaskowcu na 12 kroków długą, 4 szeroką i 30 kroków głęboką.
- W 1888 r. Bogumił Hoff podał opis dojścia, ogólne dane o jaskini i związane z mą legendy i podania ludowe, a także pierwsze jej eksploracje.
- 1910 r. - Wilhelm Frtedberg przedstawił szkicowy plan i przekrój jaskini z opisem.
- W kolejnych opracowaniach pojawiają się powtórzenia pierwszego opisu i legend związanych z jaskinią; w Umiński (1911 r.), K. Sosnowski (1913 r.), Z. Stieber (1914 r.), A. Czudek (1926 r.), W. Milata (1930 r.), Fleszarowa-Danysz (1933 r.).
- 1948 r. - opracowanie Alojzego Szupiny o jaskini w górze Malinowa na Śląsku Cieszyńskim wraz z jej planem i przekrojem rozwiniętym.
- 1949-1954 - opis inwentarzowy Kazimierza Kowalskiego z uzupełnieniem go o faunę i florę oraz bardziej szczegółowe plany jaskini mierzącej wówczas 132 m.
- Do 1985 r. wzmianki o jaskini pojawiają się w opracowaniach G. Klaska i J. Ganszera, z uzupełnieniami dotyczącymi, występowania nietoperzy, zwiększenia jej długości do 164 m i uszczegółowienia planu.
- 1986 r. — miał miejsce pierwszy odnotowany niegroźny wypadek w jaskini.
- 1990 r. - wpisanie Jaskini Malinowskiej do wykazu jaskiń i schronisk skalnych Beskidów.
- 1991 r. - jaskinia ujęta, na liście najdłuższych i najgłębszych jaskiń Beskidów.
- 1992 r. - wpisanie jaskini do wykazu pomników przyrody nieożywionej.
- Po 1992 r. przeprowadzano sporadyczne akcje eksploracyjno-pomiarowe w jaskini. Wykorzystano ją także kilkukrotnie w ćwiczeniach GOPR, jako teren pozorowanych akcji ratunkowych
Źródło: materiały informacyjne Miasta Wisła
