Pomnik poległych żołnierzy batalionu AK „Parasol”

Nr ewidencyjny miejsca pamięci:
91/07

Opis

Na terenie województwa śląskiego odnaleźć można wiele miejsc, w których upamiętniono ofiary II wojny światowej. Pomnik w Udorzu, miejscowości położonej na wschodnich krańcach województwa, jest o tyle niezwykły, że stoi w miejscu, gdzie w walce z Niemcami zginęli żołnierze legendarnego warszawskiego oddziału Armii Krajowej, którzy wcześniej podjęli w Krakowie próbę zabicia okrutnego funkcjonariusza hitlerowskiego, Wilhelma Koppego. Wilhelm Koppe już jako Wyższy Dowódca SS i Policji w Kraju Warty (ziemiach wcielonych po kampanii wrześniowej do III Rzeszy) dał się poznać jako bezwzględny wykonawca polityki eksterminacji ludności żydowskiej i polskiej. Kiedy pod koniec 1943 roku Koppe awansował na zastępcę Hansa Franka w Generalnej Guberni (pełniącego zarazem funkcję Wyższego Dowódcy SS i Policji w Krakowie), szefostwo Armii Krajowej nakazało jego likwidację. Przygotowaniem akcji zajęło się Kierownictwo Dywersji (Kedyw), a jej przeprowadzenie zlecono batalionowi Szarych Szeregów „Parasol”, znanemu już z udanej likwidacji Franza Kutschery, zwanego katem Warszawy. Po kilku miesiącach przygotowań, 11 lipca 1944 roku żołnierze pod dowództwem Stanisława Leopolda pseudonim „Rafał” i Stanisława Huskowskiego pseudonim „Ali”, ostrzelali w Krakowie samochód Koppego, zabijając adiutanta i tylko raniąc, niestety, jego samego. Podczas odwrotu z Krakowa kolumna samochodów z żołnierzami AK natknęła się na żandarmerię niemiecką. Do pierwszej potyczki doszło w Porębie Dzierżnej. W Udorzu na żołnierzy „Parasola” uderzyły przeważające siły niemieckie. W walce zginęli: Stanisław Huskowski „Ali” i Wojciech Czerwiński „Orlik”. Do niewoli dostali się ciężko ranni: Halina Grabowska „Zeta”, Bogusław Niepokój „Sztorch” i Tadeusz Ulankiewicz „Warski”. Zamordowano ich po kilku dniach w krakowskiej katowni Gestapo przy ulicy Montelupich. Na pomniku wyryto jeszcze nazwiska dwóch innych ofiar akcji, braci Kucyperów. Jeden zginął w walce, podczas próby przeniesienia zwłok „Alego” i „Orlika” na cmentarz; drugiego zamordowano z zimną krwią.

W miejscu potyczki partyzantów batalionu „Parasol”, w wąwozie na północ od wsi Udórz, umieszczono w 1947 r. tablicę pamiątkową.

Źródło: slaskie.travel

Data powstania obiektu: 1947 r.

Dane teleadresowe

42-439 Udórz
place
50.460904, 19.785315 Skopiowano do schowka
N50º27'39.254", E19º47'7.134" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Dostęp 24h/7

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.