Kościół pw. śś. Piotra i Pawła w Tworkowie
A-151/55 z 17.02.1955
Opis
Kościół pw. śś. Piotra i Pawła jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu Tworków należącego do diecezji opolskiej.
XVII-wieczna świątynia została wzniesiona w miejscu poprzedniej przez Jana Zellera z Opawy i stanowi obecnie jedno z najcenniejszych dzieł barokowej architektury sakralnej w powiecie raciborskim. Kościół jest jednonawowy, z jednoprzęsłowym prezbiterium, zamkniętym ścianą prostą oraz z zakrystią od wschodu. Kwadratowa wieża kościelna posiada dwie przybudówki po bokach, które stanowią kruchty i klatki schodowe. Została ona dobudowana do głównego korpusu świątyni w 1749 r. i w znacznej części zatynkowana podczas odbudowy kościoła ze zniszczeń wojennych w 1948 r.
Wnętrze świątyni sklepione jest kolebkowo, z gurtami i lunetami, a ściany podzielone są szerokimi lizenami z pilastrami o głowicach w typie jońskim, z festonami owocowymi i główkami aniołów dźwigającymi przełamujące się belkowanie z fryzem o dekoracji stiukowej. Tęcza została zamknięta półkoliście z podwójnym stiukowym kartuszem herbowym właścicieli Tworkowa – Reiswitzów – w kluczu.
Barokowe wnętrze kościoła zachwyca feerię barw i złoceń. Większość zachowanego w nim wyposażenia pochodzi z XVII i XVIII w. Na szczególną uwagę w wystroju świątyni zasługują:
- bogato zdobiony snycerką, dwukondygnacyjny ołtarz główny pochodzący z końca XVII w., który w dolnej kondygnacji zdobią rzeźby patronów, w górnej zaś barokowy obraz „Nakarmienia rzesz”;
- znajdujące się przy tęczy dwa bogato zdobione snycerką barokowe ołtarze boczne;
- ambona z bogatą dekoracją snycerską z motywami akantowymi, roślinnymi i owocowymi;
- dekoracja stiukowa wykonana przez Antoniego Signoz z Opawy z 1691 r.;
- późnobarokowa iluzjonistyczna polichromia pochodząca z poł. XVIII w.;
- loża kolatorska (tzw. pański pawlacz) z końca XVII w. (nadwieszona, dwa wielokwaterowe okna, ujęta pilastrami, pokryta dekoracją roślinną i rzeźbą św. Michała Archanioła w zwieńczeniu);
- mensa sarkofagowa z płaskorzeźbą Matki Bożej Dobrej Opieki;
- kamienna płyta nagrobna Filipiny Cappy ur. Hoverdeen (zm. w 1839 r.), umieszczona w zdobionym obramowaniu z kartuszami herbowymi i inskrypcjami.
Największym zabytkiem tworkowskiego kościoła jest jednak unikalna w skali europejskiej ekspozycja jedenastu zdobionych trumien i sarkofagów miejscowych możnowładców z rodu Reiswitzów i Wilczek, pochodzących z poł. XVII w. – najciekawszego okresu baroku, dzięki czemu są one prawdziwymi dziełami sztuki. Trumny te wykonane zostały z miedzi, cynku i ołowiu. Pokryte zostały bogatą polichromią, w większości przypadków ze złoceniami. Mają dekorację malarską i plastyczną w formie nakładanych elementów odlewanych, wykonywaną prawdopodobnie przez lokalnych artystów, z Opawy lub Raciborza. Ponadto na ich bokach umieszczono niemieckojęzyczne cytaty z Pisma Świętego oraz daty i nazwiska pochowanych osób. W niektórych trumnach złożone były różne przedmioty. Zobaczyć można m.in. wianek z nici ze złotym i srebrnym oplotem naszywany perełkami, ubranka, w tym przewiązany pasem żupanik nawiązujący wyglądem do polskiego stroju szlacheckiego oraz sukieneczkę. Warto dodać na koniec, iż na pochówek w katolickim kościele, Reiswitzowie musieli uzyskać zgodę cesarzy Ferdynanda III i Leopolda I.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Kościół i parafia w Tworkowie, początkowo pw. św. Małgorzaty, po raz pierwszy wzmiankowane są w 1339 r. Pojawiają się również w spisie świętopietrza z 1447 r. jako należące do archiprezbiteratu raciborskiego. Obecna świątynia została wzniesiona po spaleniu się poprzedniej w 1676 r. Z pewnością wówczas nastąpiło również zmiana jej patrona. Konsekracja miała miejsce w 1697 r., a dokonał jej ks. biskup Jan Brunetti. W poł. XVIII w. do kościoła dobudowana została wieża. Świątynię poważnie uszkodziły działania wojenne, po których była ona sukcesywnie odbudowywana. Przez ostatnie dziesięć lat kościół poddawany był licznym pracom remontowanym i renowacyjnym. W czasie ich trwania dokonano tutaj niezwykłego odkrycia krypty z zabytkowymi trumnami Reiswitzów. Parafia, za wzorowe prowadzenie prac remontowo-konserwatorskich, została nagrodzona wyróżnieniem w Ogólnopolskim Konkursie „Zabytek Zadbany”.
Źródło: peuk.fiiz.pl