Kościół pw. śś. Piotra i Pawła w Tworkowie

Nr w rejestrze zabytków:
A-151/55 z 17.02.1955

Opis

Wybudowany w latach 1691–1694 kościół jest jednym z najważniejszych dzieł architektury barokowej ziemi raciborskiej. W jego podziemiach znajduje się krypta z trumnami pochodzącymi z poł. XVII w. Wewnątrz zachwyca późnobarokowa polichromia z 1749 r.

Kościół pw. śś. Piotra i Pawła jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu Tworków należącego do diecezji opolskiej.

XVII-wieczna świątynia została wzniesiona w miejscu poprzedniej przez Jana Zellera z Opawy i stanowi obecnie jedno z najcenniejszych dzieł barokowej architektury sakralnej w powiecie raciborskim. Kościół jest jednonawowy, z jednoprzęsłowym prezbiterium, zamkniętym ścianą prostą oraz z zakrystią od wschodu. Kwadratowa wieża kościelna posiada dwie przybudówki po bokach, które stanowią kruchty i klatki schodowe. Została ona dobudowana do głównego korpusu świątyni w 1749 r. i w znacznej części zatynkowana podczas odbudowy kościoła ze zniszczeń wojennych w 1948 r.

Wnętrze świątyni sklepione jest kolebkowo, z gurtami i lunetami, a ściany podzielone są szerokimi lizenami z pilastrami o głowicach w typie jońskim, z festonami owocowymi i główkami aniołów dźwigającymi przełamujące się belkowanie z fryzem o dekoracji stiukowej. Tęcza została zamknięta półkoliście z podwójnym stiukowym kartuszem herbowym właścicieli Tworkowa – Reiswitzów  – w kluczu.

Barokowe wnętrze kościoła zachwyca feerię barw i złoceń. Większość zachowanego w nim wyposażenia pochodzi z XVII i XVIII w. Na szczególną uwagę w wystroju świątyni zasługują:

  • bogato zdobiony snycerką, dwukondygnacyjny ołtarz główny pochodzący z końca XVII w., który w dolnej kondygnacji zdobią rzeźby patronów, w górnej zaś barokowy obraz „Nakarmienia rzesz”;
  • znajdujące się przy tęczy dwa bogato zdobione snycerką barokowe ołtarze boczne;
  • ambona z bogatą dekoracją snycerską z motywami akantowymi, roślinnymi i owocowymi;
  • dekoracja stiukowa wykonana przez Antoniego Signoz z Opawy z 1691 r.;
  • późnobarokowa iluzjonistyczna polichromia pochodząca z poł. XVIII w.;
  • loża kolatorska (tzw. pański pawlacz) z końca XVII w. (nadwieszona, dwa wielokwaterowe okna, ujęta pilastrami, pokryta dekoracją roślinną i rzeźbą św. Michała Archanioła w zwieńczeniu);
  • mensa sarkofagowa z płaskorzeźbą Matki Bożej Dobrej Opieki;
  • kamienna płyta nagrobna Filipiny Cappy ur. Hoverdeen (zm. w 1839 r.), umieszczona w zdobionym obramowaniu z kartuszami herbowymi i inskrypcjami.

Największym zabytkiem tworkowskiego kościoła jest jednak unikalna w skali europejskiej ekspozycja jedenastu zdobionych trumien i sarkofagów miejscowych możnowładców z rodu Reiswitzów i Wilczek, pochodzących z poł. XVII w. – najciekawszego okresu baroku, dzięki czemu są one prawdziwymi dziełami sztuki. Trumny te wykonane zostały z miedzi, cynku i ołowiu. Pokryte zostały bogatą polichromią, w większości przypadków ze złoceniami. Mają dekorację malarską i plastyczną w formie nakładanych elementów odlewanych, wykonywaną prawdopodobnie przez lokalnych artystów, z Opawy lub Raciborza. Ponadto na ich bokach umieszczono niemieckojęzyczne cytaty z Pisma Świętego oraz daty i nazwiska pochowanych osób. W niektórych trumnach złożone były różne przedmioty. Zobaczyć można m.in. wianek z nici ze złotym i srebrnym oplotem naszywany perełkami, ubranka, w tym przewiązany pasem żupanik nawiązujący wyglądem do polskiego stroju szlacheckiego oraz sukieneczkę. Warto dodać na koniec, iż na pochówek w katolickim kościele, Reiswitzowie musieli uzyskać zgodę cesarzy Ferdynanda III i Leopolda I.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Kościół i parafia w Tworkowie, początkowo pw. św. Małgorzaty, po raz pierwszy wzmiankowane są w 1339 r. Pojawiają się również w spisie świętopietrza z 1447 r. jako należące do archiprezbiteratu raciborskiego. Obecna świątynia została wzniesiona po spaleniu się poprzedniej w 1676 r. Z pewnością wówczas nastąpiło również zmiana jej patrona. Konsekracja miała miejsce w 1697 r., a dokonał jej ks. biskup Jan Brunetti. W poł. XVIII w. do kościoła dobudowana została wieża. Świątynię poważnie uszkodziły działania wojenne, po których była ona sukcesywnie odbudowywana. Przez ostatnie dziesięć lat kościół poddawany był licznym pracom remontowanym i renowacyjnym. W czasie ich trwania dokonano tutaj niezwykłego odkrycia krypty z zabytkowymi trumnami Reiswitzów. Parafia, za wzorowe prowadzenie prac remontowo-konserwatorskich, została nagrodzona wyróżnieniem w Ogólnopolskim Konkursie „Zabytek Zadbany”.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Data powstania obiektu: 1694 r.

Dane teleadresowe

Główna 19
47-451 Tworków
place
50.008439, 18.235326 Skopiowano do schowka
N50º0'30.38", E18º14'7.174" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Parking
Możliwość zwiedzania
Ogólnodostępny
Wstęp bezpłatny

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.