Kaplica pw. św. Urbana w Tworkowie
Op.-620/59
Opis
Kaplica pw. św. Urbana pełni rolę świątyni filialnej rzymskokatolickiej parafii pw. śś. Piotra i Pawła, która położona jest na terenie dekanatu Tworków należącego do diecezji opolskiej.
Kaplica / kościołek stanowi obiekt w stylu późnobarokowym. Powstał pod koniec XVIII w. z zachowaniem pierwotnej wieżyczki drewnianej z XVII w., ale w 1869 r. dobudowano do niego małą wieżyczkę. Krótkie jednoprzęsłowe prezbiterium zamknięte jest ścianą prostą ze ściętymi narożami od wschodu. O północy znajduje się zakrystia z lożą kolatorską na piętrze. Zdobi ją kartusz herbowy rodu Eichendorffów, z którego pochodził jeden z najsłynniejszych poetów niemieckiego romantyzmu – Joseph von Eichendorff. Nawa główna świątyni jest dwuprzęsłowa. Wzniesiono ją na planie kwadratu, ze ściętymi narożami przy prezbiterium.
Centralne miejsce we wnętrzu kościółka pw. św. Urbana zajmuje pochodzący z końca XVIII w., z 1779 r. ołtarz w stylu rokokowym. Zdobi go współczesny obraz patrona kaplicy św. Urbana, przedstawionego w tle wsi Tworków z jej fundatorami. Ambona pochodzi z końca XVIII w. i jest połączona z emporą loży kolatorskiej.
Obok kościółka grzebano najpierw mieszkańców Tworkowa wyznania protestanckiego, natomiast później ofiary epidemii cholery. Przy świątyni znajduje się kamienna grupa ukrzyżowania.
Oprócz kościoła filialnego, na terenie parafii koniecznie trzeba zobaczyć świątynię parafialną pw. śś. Piotra i Pawła, stanowi ona bowiem jedno z najwybitniejszych dzieł sakralnej sztuki barokowej na terenie ziemi raciborskiej. XVII-wieczna świątynia została wzniesiona w miejscu poprzedniej przez Jana Zellera z Opawy. Kościół jest jednonawowy, z jednoprzęsłowym prezbiterium, zamkniętym ścianą prostą oraz z zakrystią od wschodu. Kwadratowa wieża kościelna posiada dwie przybudówki po bokach, które stanowią kruchty i klatki schodowe. Została ona dobudowana do głównego korpusu świątyni w 1749 r. i w znacznej części zatynkowana podczas odbudowy kościoła ze zniszczeń wojennych w 1948 r. Największym zabytkiem tworkowskiego kościoła jest unikalna w skali europejskiej ekspozycja jedenastu zdobionych trumien i sarkofagów miejscowych możnowładców z rodu Reiswitzów i Wilczek, pochodzących z poł. XVII w. – najciekawszego okresu baroku, dzięki czemu są one prawdziwymi dziełami sztuki. Trumny te wykonane zostały z miedzi, cynku i ołowiu. Pokryte zostały bogatą polichromią, w większości przypadków ze złoceniami. Mają dekorację malarską i plastyczną w formie nakładanych elementów odlewanych, wykonywaną prawdopodobnie przez lokalnych artystów, z Opawy lub Raciborza. Ponadto na ich bokach umieszczono niemieckojęzyczne cytaty z Pisma Świętego oraz daty i nazwiska pochowanych osób. Warto dodać na koniec, iż na pochówek w katolickim kościele, Reiswitzowie musieli uzyskać zgodę cesarzy Ferdynanda III i Leopolda I.
Źrodło: peuk.fiiz.pl
Historia
Kościół i parafia w Tworkowie, początkowo pw. św. Małgorzaty, po raz pierwszy wzmiankowane są w 1339 r. Pojawiają się również w spisie świętopietrza z 1447 r. jako należące do archiprezbiteratu raciborskiego. Obecna świątynia parafialna została wzniesiona po spaleniu się poprzedniej w 1676 r. Z pewnością wówczas nastąpiło również zmiana jej patrona. Konsekracja miała miejsce w 1697 r., a dokonał jej ks. biskup Jan Brunetti.
Już w XVII w. na terenie parafii istniała drewniana kaplica pw. św. Urbana, która uległa spaleniu w 1687 r. W 1779 r. zbudowaną w jej miejscu nową kaplicę, wykorzystując pierwotną drewnianą wieżę, którą następnie, w 1869 r. zastąpiono nową – tym razem murowaną. Od początku pełniła ona rolę świątyni filialnej, grzebano również przy niej wiernych protestanckich oraz ofiary epidemii śmiertelnej cholery. W ostatnich latach kaplica została poddana gruntowej renowacji poprzez: wymianę więźby, pokrycia dachowego, wieży dzwonowej, wymianę tynków, wykonanie izolacji oraz dokonanie konserwacji ołtarza głównego wraz z całym wyposażeniem kaplicy. Wykonano również renowację krzyża znajdującego się w sąsiedztwie kaplicy, którego fundatorami byli Joseph i Marianna Wolnik.
Źródło: peuk.fiiz.pl
