Tablica upamiętniająca dawną synagogę w Toszku

Opis

Synagoga w Toszku – nieistniejąca synagoga znajdująca się w Toszku przy ulicy Piastowskiej.

Synagoga została zbudowana w 1840 roku. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali synagogę. Po zakończeniu wojny synagoga pozostawała przez wiele lat opuszczona i popadała w ruinę. W latach 80. została rozebrana, a w 1999 roku na jej podmurówce wzniesiono budynek mieszkalny.

W 2012 r. przy dawnej lokalizacji obiektu umieszczono tablicę pamiątkową o treści: „W tym miejscu w latach 1836–1938 znajdowała się synagoga zniszczona przez Niemców-hitlerowców w czasie nocy kryształowej 9–10 XI 1938 r. Pamięci toszeckich Żydów. Toszek 9 XI 2012 r.”.

Źródło: wikipedia.pl

Historia

Ul. Piastowska – miejsce, gdzie znajdowała się synagoga

Historia Żydów w Toszku rozpoczyna się w XVIII wieku. W 1724 r.mieszkał tu jeden żydowski kupiec, który został wymieniony w księdze parafialnej  przy okazji kary jaką mu wymierzono "za nieuczciwość w czasie procesji po rynku", w tym samym zakupiono jednak u niego materiał na szaty kościelne. W latach 30-tych XVIII w. było 2 Żydów, jeden mieszkał na zamku, a drugi  w małym domku  w mieście, który był własnością hrabiego. W 1787 r.było już 69 osób wyznania mojżeszowego, co stanowiło 9,6% populacji miasta. Wszyscy oni należeli do gminy wyznaniowej w Wielowsi. Samodzielna gmina toszecka została utworzona około 1830 roku i liczyła wtedy 137 członków. W 1836 r., po wielkim pożarze miasta (1833 r.), zostala zbudowana nowa obszerna synagoga. Mieściła się na tyłach rynku, przy Hintergasse (obecnie ul. Piastowska 13). Był to okazały budynek z dużymi, zwieńczonymi półkoliście oknami, nakryty mansardowym dachem i pozbawiony ozdób.   W 1926 r. według rejestru meldunkowego w mieście było 35 Żydów (1,13%).

Spośród społeczności toszeckich Żydów warto wymienić rodziny: Guttmann, Wachsmann, Kornblum.

Hirschel Wachsmann urodził się w 1783 r. w Toszku, był protoplastą rodu, z którego wywodzi się Franz Waxman wybitny kompozytor muzyki filmowej. Hirschel Wachsmann i jego żona zostali pochowani na żydowskim cmentarzu przy ulicy Wielowiejskiej.

Bernhard Guttmann,ojciec sir Ludwika Guttmanna, był kupcem i właścicielem hotelu w Toszku. Ludwik Guttman wybitny lekarz neurolog, twórca ruchu paraolimpijskiego urodził się w 1899 r. w Toszku.

Rodzina Kornblum była właścicielem hotelu i składu win w Toszku w latach 1835 -1938. Rodzinny biznes prowadził m.in. Paul Kornblum, który był zasłużonym członkiem rady miasta oraz  członkiem zarządu gminy wyznaniowej w Toszku w latach 1876 – 1898.

Synagoga była miejscem kultu i spotkań toszeckich Żydów do listopada 1938 r., kiedy to w ramach akcji niszczenia świątyń i mienia żydowskiego, została podpalona i zniszczona przez bojówkarzy SA i SS - tzw. "Noc Kryształowa"(9/10.11.1938 r.). Dla upamiętnienia toszeckich Żydów, z inicjatywy  nauczyciela  Pana Grzegorza Kamińskiego, w 2012 r. odsłonięto tablicę wmurowaną w chodnik przy ulicy Piastowskiej.

Źródło: turystyka.toszek.pl

Data powstania obiektu: 1836 r.
Data likwidacji obiektu: lata 80. XX w

Dane teleadresowe

Piastowska 13
44-180 Toszek
place
50.455799, 18.518390 Skopiowano do schowka
N50º27'20.876", E18º31'6.204" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Możliwość zwiedzania
Ogólnodostępny
Wstęp bezpłatny

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.