Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Toszku

Nr w rejestrze zabytków:
341/60 z 07.03.1960

Opis

Kościół został wzniesiony w 1456 r. na gruzach świątyni św. Piotra z 1165 r. Dzisiejszy barokowy wygląd zawdzięcza przebudowie dokonanej przez barona von Peterwaldskiego w I poł. XVIII w. Wnętrze kościoła zdobi 7 ołtarzy i reprezentuje styl barokowy.

Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która znajduje się w dekanacie Toszek należącym do diecezji gliwickiej. Patronka parafii – Katarzyna Aleksandryjska – urodziła się w Aleksandrii w Egipcie. Była córką króla Kustosa. Przez lata uchodziła za jedną z najpopularniejszych świętych kościoła katolickiego, jednak współcześni badacze podważają jej istnienie. Prawdopodobnie za podstawę legendy o Katarzynie z Aleksandrii posłużył życiorys Hypatii z Aleksandrii.

Barokowa świątynia pw. tej Świętej jest przez wielu uważana za jeden z najciekawszych obiektów sakralnych na Górnym Śląsku. Pochodzi z XV w., ale w latach 1713–1715 została całkowicie przebudowana w stylu późnobarokowym. Kościół jest budowlą wykonaną z kamienia łamanego. Świątynia jest trzynawowa, z wąskimi nawami bocznymi, oddzielonymi od nawy środkowej pilastrami. Nad zakrystią znajduje się loża kolatorska.  

We wnętrzu kościoła uwagę zwracają piękne sklepienia i mozaiki oraz różne elementy wyposażenia, utrzymanego również w stylu późnego baroku. Szczególnie cenny jest zespół rzeźb wykonanych w latach 1715–1718. W ołtarzu bocznym umieszczony jest otaczany kultem obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem. Wieża kościoła pochodzi z 1860 r. W całym kościele można podziwiać interesujące zabytki złotnictwa i snycerki.  

Przy szczycie kościoła zamieszczone jest motto: „Non est hic aliud nisi domus Dei, et porta coeli”, co oznacza: „Nic tu nie jest innego jedno dom Boży i brama niebieska”.

Przy kościele znajdują się dwie tablice upamiętniające ofiary I wojny światowej pochodzące z terenu parafii toszeckiej.

Na cmentarzu parafialnym przy ulicy Parkowej stoi niewielki, neobarokowy kościółek pw. św. Barbary. Został on wzniesiony w 1848 r. Od 1995 r. prowadzone są gruntowne prace remontowo-renowacyjne, zmierzające do przywrócenia pierwotnego stanu tego zabytkowego budynku. Poprzednio znajdowała się tu ufundowana przez hrabiego Kotulińskiego drewniana kaplica pw. św. Barbary z 1720 r. W 1813 r. kaplicę zamieniono na magazyn wojskowy, który spłonął podczas pożaru na początku lat 30. XIX w.

Po założeniu przy toszeckim kościele przez papieża Klemensa XIII w 1762 r. jednego z nielicznych w świecie bractw poświęconych Sercu Jezusowemu – Bractwa Czcicieli Najświętszego Serca Pana Jezusa – Toszek stał się miejscowością pielgrzymkową. Stąd też drugim wezwaniem kościoła jest Najświętsze Serce Pana Jezusa. Toszek już w XVII w. był znanym miejscem pątniczym na Śląsku.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Historia gminy Toszek sięga czasów epoki kamienia, o czym świadczą dokonane tutaj znaleziska archeologiczne. Miasto otrzymało prawa miejskie w 1235 r.

Pierwsze wzmianki o kościele pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Toszku pochodzą z 1201 r. Do 1264 r. patronat nad parafią w Toszku sprawowali Ojcowie Premonstratensi. Następnie w pracy duszpasterskiej zastąpili ich kapłani diecezjalni. Oprócz Toszka do parafii należały: Świbie, Gajowice, Pisarzowice, Kieleczka, Niezdrowice oraz wioski położone blisko miasteczka. Od 1335 r. w Toszku znajdowała się siedziba archiprezbiteratu (dekanatu), do którego należało 21 parafii. W XV w. parafię obsługiwało trzech kapłanów. W 1445 r. powstało tu Bractwo Najświętszego Sakramentu, a w 1762 r. erygowano Bractwo Czcicieli Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Prawdopodobnie już w 1165 r. istniał w Toszku kościół parafialny pw. św. Piotra, który uległ zniszczeniu w czasie wojen husyckich. Jego fundatorem i budowniczym był książę Bolesław Wysoki. Obecny kościół pw. św. Katarzyny powstał w 1456 r. Dzisiejszy wygląd zawdzięcza on jednak gruntownej przebudowie przeprowadzonej w I poł. XVIII w.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Data powstania obiektu: poł. XV w.

Dane teleadresowe

Zamkowa 1
44-180 Toszek
place
50.455351, 18.516428 Skopiowano do schowka
N50º27'19.264", E18º30'59.141" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Możliwość zwiedzania
Ogólnodostępny
Wstęp bezpłatny

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.