Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Toszku
341/60 z 07.03.1960
Opis
Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która znajduje się w dekanacie Toszek należącym do diecezji gliwickiej. Patronka parafii – Katarzyna Aleksandryjska – urodziła się w Aleksandrii w Egipcie. Była córką króla Kustosa. Przez lata uchodziła za jedną z najpopularniejszych świętych kościoła katolickiego, jednak współcześni badacze podważają jej istnienie. Prawdopodobnie za podstawę legendy o Katarzynie z Aleksandrii posłużył życiorys Hypatii z Aleksandrii.
Barokowa świątynia pw. tej Świętej jest przez wielu uważana za jeden z najciekawszych obiektów sakralnych na Górnym Śląsku. Pochodzi z XV w., ale w latach 1713–1715 została całkowicie przebudowana w stylu późnobarokowym. Kościół jest budowlą wykonaną z kamienia łamanego. Świątynia jest trzynawowa, z wąskimi nawami bocznymi, oddzielonymi od nawy środkowej pilastrami. Nad zakrystią znajduje się loża kolatorska.
We wnętrzu kościoła uwagę zwracają piękne sklepienia i mozaiki oraz różne elementy wyposażenia, utrzymanego również w stylu późnego baroku. Szczególnie cenny jest zespół rzeźb wykonanych w latach 1715–1718. W ołtarzu bocznym umieszczony jest otaczany kultem obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem. Wieża kościoła pochodzi z 1860 r. W całym kościele można podziwiać interesujące zabytki złotnictwa i snycerki.
Przy szczycie kościoła zamieszczone jest motto: „Non est hic aliud nisi domus Dei, et porta coeli”, co oznacza: „Nic tu nie jest innego jedno dom Boży i brama niebieska”.
Przy kościele znajdują się dwie tablice upamiętniające ofiary I wojny światowej pochodzące z terenu parafii toszeckiej.
Na cmentarzu parafialnym przy ulicy Parkowej stoi niewielki, neobarokowy kościółek pw. św. Barbary. Został on wzniesiony w 1848 r. Od 1995 r. prowadzone są gruntowne prace remontowo-renowacyjne, zmierzające do przywrócenia pierwotnego stanu tego zabytkowego budynku. Poprzednio znajdowała się tu ufundowana przez hrabiego Kotulińskiego drewniana kaplica pw. św. Barbary z 1720 r. W 1813 r. kaplicę zamieniono na magazyn wojskowy, który spłonął podczas pożaru na początku lat 30. XIX w.
Po założeniu przy toszeckim kościele przez papieża Klemensa XIII w 1762 r. jednego z nielicznych w świecie bractw poświęconych Sercu Jezusowemu – Bractwa Czcicieli Najświętszego Serca Pana Jezusa – Toszek stał się miejscowością pielgrzymkową. Stąd też drugim wezwaniem kościoła jest Najświętsze Serce Pana Jezusa. Toszek już w XVII w. był znanym miejscem pątniczym na Śląsku.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Historia gminy Toszek sięga czasów epoki kamienia, o czym świadczą dokonane tutaj znaleziska archeologiczne. Miasto otrzymało prawa miejskie w 1235 r.
Pierwsze wzmianki o kościele pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Toszku pochodzą z 1201 r. Do 1264 r. patronat nad parafią w Toszku sprawowali Ojcowie Premonstratensi. Następnie w pracy duszpasterskiej zastąpili ich kapłani diecezjalni. Oprócz Toszka do parafii należały: Świbie, Gajowice, Pisarzowice, Kieleczka, Niezdrowice oraz wioski położone blisko miasteczka. Od 1335 r. w Toszku znajdowała się siedziba archiprezbiteratu (dekanatu), do którego należało 21 parafii. W XV w. parafię obsługiwało trzech kapłanów. W 1445 r. powstało tu Bractwo Najświętszego Sakramentu, a w 1762 r. erygowano Bractwo Czcicieli Najświętszego Serca Pana Jezusa.
Prawdopodobnie już w 1165 r. istniał w Toszku kościół parafialny pw. św. Piotra, który uległ zniszczeniu w czasie wojen husyckich. Jego fundatorem i budowniczym był książę Bolesław Wysoki. Obecny kościół pw. św. Katarzyny powstał w 1456 r. Dzisiejszy wygląd zawdzięcza on jednak gruntownej przebudowie przeprowadzonej w I poł. XVIII w.
Źródło: peuk.fiiz.pl