Kościół pw. św. Anny w Tarnowskich Górach
622/66 z 27.04.1966 r.
Opis
Kościół pw. św. Anny jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem położonej w dekanacie Tarnowskie Góry na terenie diecezji gliwickiej. Podobnie jak kościół pw. św. Piotra i Pawła powstał jako świątynia ewangelicka, pełnił jednak rolę kościoła cmentarnego. Został bowiem wzniesiony poza murami miasta, na drugim cmentarzu ewangelickim położonym za Bramą Wrocławską (później Gliwicką). Jego fundatorami byli mieszkanka Goske (Gąska) oraz burmistrz Jakub Gruzełko, od którego imienia wzięło się pierwotne wezwanie kościoła (Jakoskirche, czyli kościół pw. św. Jakuba). Już dziesięć lat po wzniesieniu, świątynię odebrano formalnie ewangelikom, ale faktycznie katolicy przejęli ją dopiero w 1653 r.
Do dnia dzisiejszego niewiele pozostało z pierwotnego wyposażenia kościoła. Do jego najcenniejszych elementów należą:
-
XVIII-wieczny obraz w późnobarokowym ołtarzu głównym przedstawiający św. Annę nauczającą Matkę Boską (ołtarz główny jest darem proboszcza gliwickiego – ks. Sendeliusa),
-
prawdopodobnie XVII-wieczne epitafium Marianny Kraker z domu Zucher,
-
znajdujące się zewnętrznym na murze epitafium nieznanej z nazwiska dziewczynki, Anny, datowane na 1626 r.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
W 1559 r. w Tarnowskich Górach w pobliżu tzw. Bramy Gliwickiej założono cmentarz, na którym już w 1606 r. istniał mały kościółek. W miarę rozwoju Tarnowskich Gór zwiększała się również liczba jego mieszkańców, rosły więc potrzeby związane z powiększeniem kościoła. Trzeba było myśleć o wybudowaniu większego, murowanego kościoła na miejscu znajdującej się tam pierwotnie drewnianej kaplicy. Mieszkanka Tarnowskich Gór p. Goske (Gąska) w testamencie podarowała miastu swój dom, który miał być sprzedany na budowę nowego kościoła na cmentarzu „za miastem”. Dom sprzedano, ale pieniędzy nie wystarczyło. Gromadzono dalsze środki na ten cel. Drugim darczyńcą stał się mistrz górniczy, późniejszy burmistrz tarnogórski, Jakub Gruzełko, który zapisał miastu 700 talarów na rzecz „budowy kościoła na cmentarzu przed Bramą Gliwicką, zwaną też wrocławską”. Dzięki pozyskanym w ten sposób funduszom przystąpiono do budowy kościoła, który przetrwał do dnia dzisiejszego. Budowę prowadzili tutejsi mistrzowie: Grzegorz Marczewicz i Baltazar Roth. Świątynia została wzniesiona w latach 1617–1619. Początkowo nadano mu wezwanie św. Jakuba, na cześć jego głównego fundatora – Jakuba Gruzełko.
Kościół początkowo pełnił rolę świątyni przycmentarnej, w takim celu został zresztą wzniesiony. W 1629 r. świątynia została odebrana protestantom przez katolików. Wezwanie św. Anny otrzymała prawdopodobnie dopiero w II poł. XVII w. W latach 1707 (budowa zakrystii) i 1846–1848 (postawienie wieży) kościół był stopniowo rozbudowywany. Przed II wojną światową spełniał funkcję kościoła garnizonowego dla stacjonujących w Tarnowskich Górach żołnierzy pułków piechoty i ułanów.
Od 5 października 1958 r. przy tym kościele posługę duszpasterską pełnił osobny kapłan.
3 maja 1981 r. przy kościele pw. św. Anny została erygowana parafia, wydzielona z terytorium parafii św. Apostołów Piotra i Pawła. Parafia nie posiadała własnej plebanii, dlatego proboszcz zamieszkiwał w Domu Parafialnym parafii macierzystej. W późniejszym czasie przystąpiono do budowy probostwa przy ulicy Torowej 45. Do probostwa dobudowana jest kaplica św. Jadwigi, którą 14 maja 2001 r. poświęcił biskup gliwicki Jan Wieczorek.
Źródło: peuk.fiiz.pl
