Pododcinek "Niezdara" - Schron nr 3
Opis
Jadąc drogą krajową nr 78 od strony Siewierza w kierunku Tarnowskich Gór dojeżdżamy do miejscowości Tąpkowice. Gdy miniemy dwie stacje benzynowe (najpierw z prawej a później z lewej strony), po lewej stronie w polu zauważymy wystającą wieżyczkę kopuły pancernej. To schron nr 1 w Tąpkowicach. Jedziemy dalej ul. Zwycięstwa i po minięciu z prawej strony drogi prowadzącej do Ożarowic (ul. Armii Czerwonej) przejeżdżamy jeszcze około 300 metrów. Wówczas poszukujemy schronu nr 3 za zabudowaniami z prawej strony drogi. Schron znajduje się w odległości ok. 100 metrów od głównej drogi, bezpośrednio za płotami posesji prywatnych.
Należy zwrócić szczególną uwagę przy zwiedzaniu tego schronu, ponieważ został on wysadzony i wewnątrz znajduje się mnóstwo wystających i niebezpiecznych prętów, śmieci, gruzu itp.
Historia
Sektor umocniony "Tapkowice" został wybudowany tuż przed wybuchem wojny w 1939 roku, po tym jak w kwietniu uruchomione zostały kredyty na rozbudowę fortyfikacji stałych na obszarze Górnego Śląska. Prace rozpoczęto w maju i przystąpiono do rozbudowy północnego skrzydła Obszaru Warownego "Śląsk", który zaginał się w kierunku na Siewierz, łącząc zalewy na rzece Brynicy z jeziorem w Przeczycach. Tak rozbudowane skrzydło uzupełniać miał polowy punkt oporu "Nowa Wieś". Budowa sektora umocnionego "Tąpkowice" nie została ukończona, o czym świadczą liczne niezabezpieczone międzypola, w których prawdopodobnie planowano rozbudowę i wzmocnienie tego odcinka fortyfikacji.
W przededniu wybuchu wojny w sierpniu 1939 roku obiekty te wyposażono w broń i obsadzono żołnierzami z 6 kompani specjalnej ckm mjr Ćwiąkalskiego, której faktyczny stan stanowił siłę batalionu. Ze względu na brak koszar na tym odcinku, żołnierze byli dowożeni na swoje stanowiska z koszar 11 pułku piechoty w Tarnowskich Górach.
W 1939 roku schrony te nie wzięły udziału w walkach, natomiast w 1944 roku Niemcy włączyli część ze schronów w Tąpkowicach do swojej pozycji obronnej "B-2 Stellung", której fragmenty widoczne są do dzisiaj w postaci rowów łącznikowych oraz betonowych stanowisk strzeleckich zwanych "kochbunkrami".
Poza pojedynczymi i krótkimi pojedynkami strzeleckimi również i w 1944 roku większych walk w tym rejonie nie odnotowano.
Schron nr 3 w 1944 roku Niemcy włączyli do swojej pozycji obronnej "B-2 Stellung", której fragmenty widoczne są do dzisiaj w postaci rowów łącznikowych oraz betonowych stanowisk strzeleckich zwanych "kochbunkrami". Jeden z takich "kochbunkrów" został umiejscowiony bezpośrednio przy tym schronie, w celu zapewnienia strzelcowi dodatkowej osłony, którą dawały mu betonowe ściany polskiego schronu.
Stan tego schronu jest bardzo zły, ponieważ został on wysadzony prawdopodobnie w celach badawczych albo przez Niemców w latach 1939-1940 albo przez Wojsko Polskie po zakończeniu wojny.
Ciekawostką jest, że w pobliżu schronu nr 3 wykopana została przez entuzjastów militariów płyta pancerna pochodząca z tego schronu. Została ona poddana konserwacji i dziś można ją oglądać w jednym z budynków Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu przy ul. Korfantego.
Kopuła obserwacyjna schronu nr 5 nosi ślady ostrzału z karabinu maszynowego. Schron ten prawdopodobnie widoczny jest na zdjęciu w niemieckiej pozycji Denkschrift über die polnische Landbefestigung opisującej polskie fortyfikacje z 1939 roku.
Pancerna kopuła bojowa, która znajdowała się w schronie nr 8 została wysadzona przez niemieckich saperów podczas testowania odporności polskich schronów. Dziś kopułę tą można zobaczyć wyeksponowaną przy schronie nr 2 w Dobieszowicach - Wesołej.
Źródło: M. Sindera, Odcinek od Przeczyc (...) do Wymysłowa [w:] Fortyfikacje Obszaru Warownego "Śląsk", Historia, przewodnik, s. 45-52
Literatura
- W. Machoń, Odcinek od Dobieszowic do Kamienia (Piekary Śląskie) [w:] Fortyfikacje Obszaru Warownego "Śląsk", Historia, przewodnik, s. 42-45