Pałac w Szczekocinach
402/67 z 21.06.1967; 231/76/A z 01.02.1978
Opis
Autorem projektu wybudowanego w 1770 r. pałacu był Jan Ferdynand Nax (rodowity gdańszczanin, znany w swych czasach ekonomista i architekt). Wczesnoklasycystyczna budowla powstała na miejscu wcześniejszej, skromniejszej rezydencji Korycińskich, której część weszła w skład nowego pałacu. Zamieszkująca tu, piękna i znana z zamiłowania do jazdy konnej, Urszula z Morsztynów Dembińska, starościna wolbromska i kasztelanka wiślicka, po przedwczesnej śmierci męża świetnie radząca sobie z tutejszą gospodarką, znana jest także z powodu romansu z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim. Król gościł tutaj zresztą w roku 1787 w drodze z Krakowa do Warszawy. Pałac w kolejnych latach przechodził z rąk do rąk. Przez pewien czas, w drugiej połowie XIX w., jego właścicielami byli hrabiowe Łubieńscy, a po nich - aż do lat międzywojennych - Helpertowie. Od nich w roku 1929 pałac odkupił Jan Ciechanowski, polski ambasador w USA, którego trzej synowie zasłużyli się w walkach podczas II wojny światowej. W czasach PRL w pałacu mieściła się szkoła, zaś latem służył on m.in. junakom z Ochotniczych Hufców Pracy. W 1980 r. budynek został znacznie zniszczony przez pożar, po którym został odbudowany. Ostatnio obiekt znów, niestety, pozostawał w zaniedbaniu. Na bryłę pałacu składa się główny korpus, który poprzez dwie ćwierćkoliste, arkadowe galerie połączony jest z dwiema, symetrycznie położonymi oficynami. W latach 20-tych XIX w. po obu stronach zachodniego końca wydłużonej elipsy obszernego, pałacowego dziedzińca dostawiono dwa pawilony oraz bramy wjazdowe. Przednią elewację pałacu urozmaica wydatny ryzalit z bogatą dekoracją rzeźbiarską oraz arkadowym podcieniem w przyziemiu. W otaczającym budowlę obszernym parku z XVIII w., przekomponowanym na przełomie XIX i XX, znajduje się kilka pomników przyrody. Do zespołu pałacowo-parkowego należą także budynki gospodarcze oraz zabytkowe ogrodzenie.
Źródło: slaskie.travel
Historia
Zespół pałacowy został wzniesiony ok. 1770 r. dla starościny wolbromskiej i kasztelanki wiślickiej – Urszuli z Morsztynów Dembińskiej, na miejscu wcześniejszej skromniejszej siedziby Korycińskich. To właśnie ona wydała w tym pięknym pałacu wystawne przyjęcia. Ich gościem honorowym był sam król Stanisław August Poniatowski. Urzeczony urodą pałacu oraz oczywiście urodą pięknej i bogatej młodej wdowy spędził w Szczekocinach aż dwa dni. Z domniemanym królewskim romansem związana jest nawet tutejsza legenda mówiąca o krążącej po pałacu zjawie. Po Urszuli w pałacu mieszkały jej dzieci, w tym córka Barbara, która wyszła za mąż za Tadeusza Czackiego, współzałożyciela Towarzystwa Przyjaciół Nauk i Liceum Krzemienieckiego. Po jej śmierci pałac przeszedł w ręce jej syna Józefa Sedlmayera, który sprzedał go swojemu przyrodniemu bratu Wiktorowi Czackiemu. W 1867 r. właścicielami pałacu stali się Łubieńscy, a po nich Helpertowie, którzy posiadali te dobra do 1932 r.
Po II wojnie światowej pałac, podobnie jak wiele majątków ziemskich, przeszedł na własność Skarbu Państwa. W jednym z jego skrzydeł umieszczono szkołę i organizowano w nim kolonie dla dzieci. Budynek główny pałacu oraz pawilony przeszły niezbędne remonty w latach 1950–1559. W kordegardzie i w drugiej części pałacu mieszkali w lecie junacy OHP.
W 1980 r. pałac został bardzo uszkodzony w wyniku pożaru. Zniszczony dach i strop górnej kondygnacji udało się jednak odbudować. Mimo to, urzekający niegdyś swoim pięknem zespół pałacowy jest dzisiaj opuszczony i zaniedbany.
Źródło: peuk.fiiz.pl
