Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Sosnowcu
A/79/02 z 30.12.2002
Opis
Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która jest położona na terenie dekanatu sosnowieckiego – św. Barbary należącego do diecezji sosnowieckiej.
Świątynia ma charakter bazylikowy, Budowla jest trójnawowa, z transeptem. Wzniesiono ją na planie krzyża łacińskiego. Neogotycki kościół wg projektu Stefana Szyllera powstawał niemal 50 lat. Warto tutaj zaznaczyć, iż projekt budowlany kościoła był niemal wierną kopią kościoła pw. Zbawiciela, który w 1901 r. zyskał pierwszą nagrodę w zorganizowanym konkursie na tego typu budowlę w Warszawie. Ze względu jednak na dość rozległy teren zaprojektowano innowację w postaci dodatkowego dobudowania rozległej, podziemnej kaplicy grobowej (mieści się w podziemiach w okolicy ołtarza).
Świątynia, która miała z założenia zastąpić istniejącą w miejscowej szkole od ok. 1900 r. kapliczkę, powstała na skrawku ziemi podarowanej przez towarzystwo hrabiego Renarda. Prace przy jej budowie znacznie utrudniał podmokły teren nasiąknięty wodami przepływającej nieopodal Czarnej Przemszy. Parafię erygowano wprawdzie w 1908 r. przydzielając jej część ziem wchodzących do tej pory w skład parafii zagórskiej, ale finalne prace przy budowie kościoła – przerywane dwoma wojnami światowymi – zakończyły się wiele lat później. W trakcie budowy architekt Wiesław Kononowicz wykonał nowy, znacznie zredukowany w stosunku do pierwotnego, projekt dokończenia budowy. Jednak i ten projekt nie został w całości zrealizowany. Uroczystego poświęcenia tej okazałej, monumentalnej budowli dokonano dopiero w 1952 r.
W sieleckim kościele w 2006 r. w przegniłej skrzyni na zapleczu plebanii odkryto paramenty liturgiczne, zabytkowe relikwiarze i kustodia z początków istnienia parafii. Odrestaurowane skarby liturgiczne trafiły do parafialnego archiwum, a relikwiarze zostały wyeksponowane w kościele, przypominając wiernym o stuletniej historii tutejszej świątyni.
Zabytkowy budynek plebanii został wzniesiony ok. 1901 r. jako karczma, należąca do pobliskiego browaru. W 1903 r., po przekazaniu nieruchomości na cele sakralne, budynek zaczął pełnić funkcję plebani. Budowla ta nosi znamiona angielskiej architektury domów typu „cottage”. Posiada piękną ażurową siatkę drewnianą osłaniającą taras o bogatej dekoracji snycerskiej. Autor projektu jest nieznany.
Budynek wspomnianej już wcześniej kaplicy został wzniesiony ok. 1900 r. Początkowo mieściła się tam piwiarnia. Od 1904 r. do lat 80. XX w. pełnił on jednak funkcję kaplicy, w której w czasie trwającej wiele lat budowy kościoła odprawiano nabożeństwa i msze św. Autorzy pierwotnego projektu i późniejszych przebudów nie są znani. Znaczne przebudowy nastąpiły w ostatnich 20 latach XX w., kiedy budynek ten zaadoptowano na sale katechetyczne oraz mieszkania dla sióstr zakonnych. Pozostałością po kaplicy jest niewielka wieżyczka o ażurowej, stalowej konstrukcji. Wnętrza na skutek kolejnych modernizacji pozbawione zostały elementów pierwotnego wystroju.
Cechą charakterystyczną architektury plebanii i kaplicy jest zespolenie niezwykle ozdobnego muru z kamienia wapiennego, czerpanego z renardowskiego kamieniołomu, który mieścił się w pobliżu dzisiejszego cmentarza na Pekinie, założonego przez hrabiego Renarda. Kamienne mury są dodatkowo ozdobione bogatą, drewnianą, o niezwykłej urodzie dekoracją snycerską, co czyni je wyjątkowymi nie tylko na skalę województwa, ale i całego kraju.
Źródło: peuk.fiiz.pl