Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Sośnicowicach
A-364/60 z 10.03.1960; A-310 z 02.05.1950
Opis
Kościół pw. św. Jakuba Apostoła jest kościołem parafialnym rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która należy do dekanatu Gliwice-Łabędy leżącego na terenie diecezji gliwickiej.
Barokowy kościół został wzniesiony na zgliszczach świątyni spalonej w 1780 r., z wykorzystaniem jej średniowiecznych murów. Wewnątrz znajdują się piękne późnobarokowe ołtarze. Kościół znany jest jednak z uwagi na inny fakt. Znajduje się w nim bowiem techniczny unikat – kute drzwi stalowe oddzielające zakrystię od prezbiterium, bez wątpienia dzieło sośnicowickich hutników, kowali i ślusarzy. Zamek znajdujący się na nich z gotycką tarczą na blasze czołowej, wskazywałby na ich XV-wieczną proweniencję.
Patronem kościoła jest apostoł – św. Jakub. Należy jednak pamiętać, iż wśród apostołów było dwóch Jakubów. Dla odróżnienia nazywani są Większy i Mniejszy lub też Starszy i Młodszy. „Przydomki” te nie wynikają jednak z ich wieku, a kolejności przystępowania do grona apostołów. Rozróżnienie to wprowadził już św. Marek. Imię Jakub pochodzi z hebrajskiego „skeb”, co znaczy „pięta”. Według pierwszej Księgi Mojżesza, kiedy Jakub, wnuk Abrahama, rodził się jako bliźniak ze swoim bratem Ezawem, miał go trzymać za piętę.
Obok kościoła, przy bocznym wejściu, znajduje się krzyż pokutny z piaskowca, skrywający nieznaną, tajemniczą historię. Warto zwrócić na niego uwagę, gdyż tego typu obiektów na terenie województwa śląskiego nie zachowało się do dzisiejszych czasów zbyt wiele. Krzyże pokutne, stanowiące pamiątkę średniowiecznego prawodawstwa, stawiane były na Śląsku od XIII do XVI w., zazwyczaj przez rodzinę zamordowanego lub niekiedy mordercy. Miały upamiętniać tragiczne zdarzenie.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Sośnicowice, które powstały prawdopodobnie za sprawą Władysława Opolczyka jako miejsce targowe z 48 działkami osadniczymi wokół rynku, są siedzibą parafii pw. św. Jakuba Starszego od XIII w. Pierwotna świątynia została spalona w 1433 r. w czasie wojen husyckich. Drugi kościół, późnogotycki, orientowany, również drewniany, przetrwał do wielkiego pożaru w 1780 r. W latach 1555–1679, podobnie jak wiele innych śląskich kościołów, znajdował się on w rękach protestantów, których lokowali właściciele Sośnicowic – panowie Trach von Brzezie. W ręce katolików przekazali parafię kolejni właściciele Sośnicowic: hrabiowie Praschma i hrabiowie von Hoditz.
Dzisiejszą formę architektoniczną budynek kościoła posiadał już w XVII w. Zachowane były w nim jednak ślady architektonicznych rozwiązań gotyckich w formie prezbiterium i zakrystii, później przebudowanej. Na niej posadowiono boczny chór, który był miejscem godnego zasiadania panów Sośnicowickich. W zakrystii zachowało się ostrołukowe okienko, rozglifione, co by świadczyło, że kościół mógł pełnić funkcję obronną.
Po pożarze, który strawił w 1780 r. budynek kościoła, odbudową świątyni zajął się hrabia Scherr-Thoss-Chorinsky. Prace trwały w latach 1786–1794. Odbudowę wykonywał warsztat mistrza budowlanego Haize, który wykorzystując ocalałe mury i detale, odbudował świątynię w jej pierwotnej formie, zaznaczając, że wykorzystał w jej fundamentach „średniowieczne mury”.
Ostatnia restauracja wnętrza świątyni odbyła się w 1958 r., a zewnętrzna w 1965 r. W latach 1999–2000 wymieniono pokrycie dachowe kościoła. Pokryto także wieżę kościoła blachą miedzianą.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Ciekawostki
Rosnąca przez wieki do 1768 r. na rynku sosna uzasadniała nazwę miasteczka i była jego miejskim herbem od XVI w. W 1383 r. miasteczko było stolicą „ziemie sossnissowskie” i miało własnych rycerzy. Do początku XVI w. było własnością książęcą, potem prywatną rodów rycerskich i pańskich Górnego Śląska.
