Kaplica pw. św. Jakuba w Sławkowie
A-1245/81 z 03/07/1981
Opis
Kaplica przynależy do rzymskokatolickiej parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Mikołaja położonej w dekanacie sławkowskim, diecezji sosnowieckiej, metropolii częstochowskiej w Polsce.
Budowla wzniesiona jest z kamienia i otynkowana. Została zbudowana na planie prostokąta. Posiada wciętą półkoliście absydę oraz czworoboczną kruchtę. Pod kapliczką znajduje się krypta, która przypuszczalnie stanowi pozostałości po poprzednich zabudowaniach kościelnych (datowanych na XIII w.). Istotnym elementem kościółka jest jego dach, który wieńczy sześcioboczna sygnaturka. W okolicach istnieje bowiem lokalny zwyczaj dzwonienia w czasie burzy, aby przepędzić chmury. Jeżeli chodzi o wnętrze kaplicy, nie zachowało się ono do czasów współczesnych w pierwotnym stanie, aczkolwiek na niektórych elementach stropu można do dzisiaj podziwiać fragmenty polichromii. Na uwagę zasługuje również neogotycki ołtarzyk z obrazem patrona kaplicy św. Jakuba, wykonany prawdopodobnie w 1828 r. Znajduje się tutaj również XVIII-wieczny obraz Matki Boskiej Różańcowej, w rokokowej ramie.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
W miejscu, w którym obecnie znajduje się kapliczka pw. św. Jakuba, w okresie średniowiecza istniał kościół pw. św. Jana i klasztor Zakonu Kanonickiego Świętego Ducha „Sancta Maria in Saxia”, które zostały ufundowane przez Jana Muskatę w 1298 r. Niestety oba obiekty uległy zniszczeniu w poł. XV w. Dopiero w XIX w., w 1827 r. w ich miejscu postawiono nową budowlę sakralną – opisywaną tutaj kaplicę pw. św. Jakuba. Jej fundatorem był sławkowski burmistrz i przedsiębiorca górniczy – Jakub Kubiczek. Od momentu powstania do czasów nam współczesnych kaplica nie przechodziła większych remontów. W 1910 r. zastąpiono jedynie drewniany parkan murowanym ogrodzeniem z bramą wykonaną z żelaza.
Ważną datą w historii kaplicy był 22 października 1957 r., kiedy to miała miejsce nieudana próba jej przejęcia przez wyznawców tworzącego się w Sławkowie Kościoła Polskokatolickiego. Delegat parafii polskokatolickiej w Bolesławiu domagał się wówczas bezskutecznie od ówczesnego sekretarza Prezydium Okręgowej Rady Narodowej przekazania kluczy do kaplicy, do którego jednak nie doszło.
Jeżeli chodzi o parafię, na terenie której znajduje się kaplica św. Jakuba, została ona utworzona w XII–XIII w. Kościół parafialny wg Liber Beneficiorum Jana Długosza został ufundowany przez biskupa krakowskiego Fulko zwanego Pełką w 1203 r. Badania architektoniczno-historyczne kościoła przesuwają jego datowanie na lata 20. XIII w. Z kolei badania archeologiczne prowadzone przy świątyni przez Jacka Pierzaka z Biura Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Archeologicznych wskazują, iż świątynia zaczęła być budowana w trzeciej ćwierci XIII w. w miejscu XII-wiecznego cmentarza, na którym grzebano ludzi z tzw. starego Sławkowa, czyli osady przedlokacyjnej. Bez względu jednak na to, która z ww. dat jest najbliższa właściwej dacie wzniesienia świątyni, nie ulega wątpliwości, iż kościół jest najstarszym zabytkiem Sławkowa i jednym z najstarszych zabytków sakralnych na terenie województwa śląskiego.
Świątynia nosi dwa wezwania: Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Mikołaja. Pierwotnie jej patronem był natomiast św. Jan Chrzciciel. Stoi pośród wiekowych lip, w otoczeniu muru z bramą strzeżoną przez posągi świętych: Piotra i Pawła i stanowi najpiękniejszy zabytek miasteczka.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Uwagi
Kaplica pw. św. Jakuba nie jest ogólnodostępna. Można ją obejrzeć z zewnątrz. W sprawie jej zwiedzania należy kontaktować się z kancelarią parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Mikołaja.
