Szyb "Krystyn" w Siemianowicach Śląskich
Opis
Oddany do użytku we wrześniu 2012 roku postindustrialny obiekt służy mieszkańcom Siemianowic jako miejsce spotkań oraz zaprasza gości spoza miasta do zwiedzania ekspozycji, a także wzięcia udziału w imprezach. Odbywają się tutaj koncerty, spektakle, projekcje filmowe, konferencje i inne wydarzenia o charakterze kulturalnym. Obiekt posiada nowoczesną salę widowiskową na 160 osób.
Obecnie
W roku 2008 miasto Siemianowice Ślaskie przejęło niszczejący budynek maszynowni szybu „Krystyn” i samego szybu, które znajdowały się wówczas w prywatnych rękach. W tym samym roku z impetem ruszyły prace remontowe, a renowacja obiektu i utworzenie na jego terenie Parku Tradycji stały się jednym z większych wyzwań, które stanęły przed gminą, i jedną z najambitniejszych inwestycji w najnowszej historii Siemianowic.
Park Tradycji został otwarty we wrześniu 2012 roku i znajduje się obecnie pod zarządem Siemianowickiego Centrum Kultury. Już w pierwszych dniach funkcjonowania Parku – odwiedziły go tysiące siemianowiczan.
Pierwszym eksponatem, którego nie sposób przeoczyć, wchodząc do budynku, jest umieszona w centralnej części parteru parowa maszyna wyciągowa z roku 1905. Tuż obok maszyny znajduje się wystawa lamp górniczych, tzw. „karbidek”, z różnych okresów i wielu części Europy.
Zwiedzający mogą oglądać również odrestaurowany obraz św. Barbary, który pierwotnie należne sobie miejsce znalazł w cechowni kopalni „Michał”. W otoczeniu obrazu, oprócz figury klęczącego górnika w stroju roboczym z XX wieku, prezentowane są górnicze mundury galowe. Refleksem istnienia przemysłu hutniczego na terenach miasta jest z kolei replika pieca hutniczego wraz z pracującym przy nim hutnikiem. Do dyspozycji gości jest także interaktywny „Info Kiosk”, przy pomocy którego można np. wysłać maila, ale także sprawdzić swoją wiedzę (rozwiązując quiz) lub zaspokoić ciekawość (oglądając liczne filmy dotyczące historii kopalni „Michał”).
W podziemiach odwiedzający mogą zobaczyć, jak wyglądał chodnik górniczy, a także osobiście spotkać się ze Skarbnikiem. O historii Śląska oraz kopalni opowiada wirtualny górnik, a prezentacja interaktywna, reagująca na ruch zwiedzających, pozwala im poznać zarówno dawne – przemysłowe – Siemianowice, jak i obecne oblicze miasta. Warto też zwrócić uwagę na posadzkę, na której znajduje się mapa odwzorowująca dawne centrum Siemianowic. W gablotach umieszczono sprzęty stosowane kiedyś w górnictwie: można więc zobaczyć aparat tlenowy, telefon, który służył do komunikacji z górnikami pracującymi na dole, oraz bardy paradne górników, czyli specjalne zdobione topory górnicze.
Na wyższych kondygnacjach powstała nowoczesna i znakomicie wyposażona sala widowiskowa mogąca pomieścić 160 osób, która będzie miejscem koncertów, spektakli, konferencji, projekcji filmowych oraz innych wydarzeń artystycznych i intelektualnych.
Teren wokół budynku i wieży szybu „Krystyn” został zagospodarowany w taki sposób, aby zaspokoić różnorodne potrzeby zarówno mieszkańców miasta, jak i odwiedzających Siemianowice gości. Do dyspozycji oddano 60 bezpłatnych miejsc parkingowych; teren doskonale nadaje się do spacerów i spędzania czasu na wolnym powietrzu oraz pozwala na organizowanie dużych imprez plenerowych. Wieża wyciągowa szybu „Krystyn” w nocy jest imponująco podświetlona, przez co stała się niekwestionowaną ozdobą dzielnicy Michałkowice..
Źródło: siemck.pl
Historia
Park Tradycji to obiekt poprzemysłowy, który pełni obecnie funkcję instytucji kultury, powstały w wyniku renowacji budynku maszynowni i szybu wyciągowego kopalni „Michał” oraz przyległego terenu w siemianowickiej dzielnicy Michałkowice. Żeby jednak sięgnąć do właściwych początków i najstarszych korzeni Parku Tradycji, musimy skierować uwagę na Siemianowice wieku XIX i dziś już prawie zapomnianą kopalnię-poprzedniczkę „Michała”, a mianowicie kopalnię „Max”.
Informacje historyczne za: Małgorzata Dersus, Z dziejów przemysłu Siemianowic Śląskich, Siemianowice Śląskie 2012, s. 25 – 35.
Działalność kopalni zapoczątkowała rodzina Rheinbabenów, która – jako ówczesny właściciel Michałkowic – w roku 1856 uzyskała nadanie górnicze (poszerzone o kolejne tereny w roku 1867), zaś budowę szybów rozpoczęła w roku 1881. Już dwa lata później w kopalni „Max” wydobywano węgiel.
Kolejnym momentem przełomowym z punktu widzenia losów przedsiębiorstwa był rok 1892, w którym książę Hugo Hohenlohe-Oehringen nabył dobra michałkowickie wraz z kopalnią. W ciągu następnej dekady kopalnia rozwijała się bardzo dynamicznie: dwa istniejące szyby pogłębiano i modernizowano, a w roku 1902 oddano do użytku trzeci szyb „Christian Kraft” (szyb materiałowy, wydobywczo-pomocniczy) nazwany na cześć syna księcia Hohenlohego-Oehringena. Ten sam szyb 34 lata później otrzymał nazwę „Krystyn”. W roku 1975 jego dotychczasową wieżę wyciągową zastąpiła nowa, którą odwiedzający Park Tradycji mogą – dzięki renowacji – podziwiać w pełnej krasie, a która stanowi jeden z ważniejszych elementów lokalnego krajobrazu.
W roku 1905 na kopalnię składało się już pięć szybów i wiele budynków kopalnianych. Od tego właśnie roku aż do lat trzydziestych kopalnią zarządzała, stale unowocześniając i rozbudowując zasoby, Spółka Akcyjna Zakłady Hohenlohego utworzona przez Christiana Krafta.
Nazwę, pod którą większość siemianowiczan znała kopalnię, czyli „Michał”, nadano w roku 1936. Kopalnia „Michał” była więc nie tylko spadkobierczynią, ale także bezpośrednią kontynuatorką ponad półwiecznej działalności „Maxa”.
Po II wojnie światowej kopalnię „Michał” znacjonalizowano. Do roku 1975 była ona samodzielnym zakładem wchodzącym początkowo w skład Chorzowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego, a następnie Katowickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. W wyniku połączenia „Michała” z kopalnią „Siemianowice”, kopalnia „Michał” stała się Rejonem III KWK „Siemianowice”.
Decyzję o likwidacji zakładu podjęto w roku 1989, a do ostatecznej likwidacji (ze względu na zły stan techniczny maszyn i budynków oraz kończące się zasoby węgla) doszło w roku 1994.
Źródło: siemck.pl
