Kościół pw. św. Krzyża w Siemianowicach Śląskich
Opis
Kościół pw. św. Krzyża jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu siemianowickiego należącego do archidiecezji katowickiej.
Monumentalna świątynia, zaprojektowana wg projektu znanego bytomskiego architekta Pawła Jakischa, reprezentuje styl neogotycki. Budowla jest orientowana, jej prezbiterium zostało bowiem zwrócone w kierunku wschodnim. Została wzniesiona na planie krzyża łacińskiego i jest kościołem trójnawowym typu bazylikowego. Wydłużone, okazałe prezbiterium zakończone jest trójboczną absydą. Zapewnienie stateczności bardzo wysokiej nawie głównej i transeptowi daje zastosowany tu system zewnętrznych łuków przyporowych, skarp i przypór.
Smukła, wysoka na 75 m wieża główna, zamykająca bryłę kościoła od strony zachodniej, zwęża się ku górze, przechodząc stopniowo od kształtu kwadratu (w rzucie poziomym) do kształtu ośmiokąta i zwieńczona jest oktagonalną iglicą z krzyżem. Główne reprezentacyjne wejście do kościoła prowadzi pod wieżą główną, natomiast dwa boczne wejścia umieszczone są symetrycznie po obu stronach w zakończeniach transeptu. Nad wejściem głównym znajduje się okazały portal z piaskowca. Łamiące się ostro łuki sklepień krzyżowo-żebrowych oraz zastosowanie łuków przyporowych, wspierających z zewnętrznych skarp nasadę sklepienia nawy głównej, pozwoliły na wbudowanie wysmukłych, ostrołukowo zakończonych okien w znacznie cieńszy mur, niż miało to miejsce w budowlach romańskich, a także na wyciągnięcie wzwyż wysokiego sklepienia wspartego na bogato profilowanych filarach.
Wewnątrz świątyni na uwagę zasługują:
- ołtarz główny z figurą Jezusa na Krzyżu oraz Matką Boską Bolesną i św. Janem, nad którym znajdują się piękne witraże przedstawiające czterech Ewangelistów;
- ołtarze boczne: św. Józefa, Matki Boskiej Różańcowej, św. Teresy i św. Barbary;
- prospekt organowy na chórze głównym, u góry zakończony misternie rzeźbionymi wieżyczkami.
W skład zespołu kościoła pw. św. Krzyża wchodzi także Kaplica Adoracji Najświętszego Sakramentu (dawniej Kaplica Ogrójca, zbudowana na miejscu wyburzonego kościoła tymczasowego), plebania i oratorium.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Parafia Krzyża Świętego wywodzi się z parafii pw. św. Michała Archanioła w Michałkowicach, która erygowana została na przełomie XIII i XIV w. Wzniesienie kościoła parafialnego w Siemianowicach zostało spowodowane, podobnie jak w wielu innych śląskich miastach, wzrastającą liczbą ludności, związaną z rozwojem przemysłu. Pomysł ten zrodził się w 1864 r., kiedy to Siemianowiczanie zwrócili się o pomoc w wybudowaniu kościoła do hrabiego Hugona Henckla von Donnersmarcka. Ten obiecał się zająć tą sprawą za trzy lata, wówczas bowiem zajęty był budową kościoła w Radzionkowie. Dzięki staraniom ks. Antoniego Stabika pozwolenie na budowę uzyskano w 1866 r. Kamień węgielny pod kościół tymczasowy położono 12 czerwca 1867 r. Inwestycję wspierała hrabina Wanda z Gashinów Henckel von Donnersmarck.
Poświęcenie nowej świątyni miało miejsce 29 listopada 1867 r. Erygowanie lokalii siemianowickiej, wydzielonej z parafii michałowickiej, nastąpiło 19 listopada 1868 r. Parafię erygowano zaś 1 kwietnia 1873 r. W międzyczasie gromadzono fundusze na budowę większego kościoła. Projekt nowej świątyni wykonał Paul Jackisch. Kamień węgielny został wmurowany 29 czerwca 1881 r., w uroczystość śś. Apostołów Piotra i Pawła. Budowniczym kościoła był mistrz murarski Kowolik z Bytomia. Budowa postępowała bardzo szybko. Wyposażenie kościoła zamawiano w najbardziej znanych ówcześnie firmach śląskich. Robotami stolarskimi zajął się Traufeld z Gliwic, artystyczne prace, rzeźbiarskie i kamieniarskie wykonał Buhl z Wrocławia, a malarskie Stolpel z Nysy.
Nowa świątynia została poświęcona przez sufragana wrocławskiego, ks. biskupa dr Hermana Gleicha w dniu 23 września 1884 r. W tym samym roku rozebrano również stary, tymczasowy kościół.
Źródło: peuk.fiiz.pl
