Pałac w Rudołtowicach
A/272/09 z 20.01.1966
Opis
Na wschodnich rubieżach Śląska zachowało się do naszych czasów wiele efektownych budowli pałacowych. Za najpiękniejszy uważany jest, oczywiście, pałac książęcy w Pszczynie, otoczony rozległym parkiem. Ale i w okolicach tego starego miasta można odszukać prawdziwe perełki dawnej architektury. Warto zaglądnąć chociażby do Rudołtowic. Ta mała miejscowość położona jest pomiędzy Pszczyną a Czechowicami-Dziedzicami, na lewym brzegu Wisły. Łatwo do niej trafić, skręcając w Goczałkowicach-Zdroju z drogi krajowej nr 1 w prawo. W centrum wioski stoi dobrze zachowany pałac, wzniesiony prawdopodobnie w 1752 roku dla ówczesnego właściciela tutejszego majątku, hrabiego Józefa Zborowskiego. Przypuszcza się jednak, że jakiś obiekt rezydencjonalny stał w tym miejscu już w XVII stuleciu. Pałac został wymurowany na planie prostokąta i przykryty dachem mansardowym z lukarnami. Jest jednopiętrowy i podpiwniczony. Fasada główna uzyskała podział siedmioosiowy, pośrodku niej zaś znajduje się płytki, trójosiowy ryzalit, zwieńczony trójkątnym przyczółkiem, w którym umieszczono kartusze herbowe byłych właścicieli, z herbami Jastrzębiec i Ostoja. Narożniki gmachu są boniowane. Wewnątrz zachowały się sklepienia na parterze i sufity na wyższych kondygnacjach. W pałacu mieszkali kolejni właściciele rudołtowskiego majątku. W XIX wieku należał on już do książąt pszczyńskich, stając się siedzibą ich przedstawicieli. Po międzywojennej parcelacji tutejszych dóbr, w pałacu urządzono hotel. W czasie II wojny światowej mieścił się w nim ośrodek służby pracy dla Związku Niemieckich Dziewcząt. Po wojnie gospodarzem pałacu był m.in. uniwersytet ludowy i duże zakłady pracy. Wreszcie ulokował się tu Specjalny Ośrodek Edukacyjno-Leczniczo-Rehabilitacyjny dla Dzieci Niewidomych i Niedowidzących. Pałac otoczony jest przez krajobrazowy park z grabami, dębami i lipami.
Źródło: slaskie.travel
Historia
Pierwsze wzmianki historyczne na temat Rudołtowic pochodzą z przełomu XV i XVI w. Wówczas to w dokumentach księcia Kazimierza datowanych na lata 1495 i 1511 wymieniona zostaje nazwa wsi. Były to wtedy dobra rycerskie należące do Rudołtowskich, a następnie Pawłowskich i Zborowskich. W XVII w., prawdopodobnie po wojnie trzydziestoletniej, Rudołtowice stały się własnością Promnitzów, a następnie wraz z resztą Państwa Pszczyńskiego przeszły w drodze dziedziczenia w posiadanie książąt Anhalt von Coethen (1790 r.) i hrabiów Hochberg z Książa.
Historia rudołtowickiego zespołu pałacowego zaczęła się prawdopodobnie w XVII w., niestety dokładna data jego powstania nie jest znana. Istniejące relikty oraz plany zachowane w zbiorach kartograficznych Archiwum Książęcego w Pszczynie, wskazują jednak, iż pałac został wzniesiony w II poł. XVII w., możliwe, że w miejscu wcześniejszej rezydencji, która uległa zniszczeniu podczas wojny trzydziestoletniej. Istnieje także przypuszczenie, iż pałac powstał dopiero w poł. XVIII w. za czasów hrabiego Józefa Zborowskiego. Po 1752 r. jego mieszkańcami byli kolejni właściciele tutejszych dóbr rycerskich. W II poł. XVIII w. pałac został poddany przebudowie, która nadała mu obecny późnobarokowo-rokokowy styl. Wówczas również założony został prawdopodobnie park krajobrazowy. Na początku XX w. mieszkańcami pałacu stali się zarządcy księcia pszczyńskiego. Po akcji parcelacyjnej „Ślązak” obiekt znalazł się w rękach państwa. Początkowo zamierzano przeznaczyć go na cele szpitalne, ale ostatecznie urządzono w nim hotel dla „Junaków”, którzy pracowali przy regulacji koryta Wisły. W okresie okupacji hitlerowskiej mieścił się tutaj ośrodek służby pracy dla Związku Niemieckich Dziewcząt (Arbeitsdienstlager BDM). Po II wojnie światowej pałac kolejno zajmowały: Uniwersytet Ludowy, prewentorium dla dzieci energetyków oraz Dom Wczasów Dziecięcych. Obecnie mieści się w nim Specjalny Ośrodek Edukacyjno-Leczniczo-Rehabilitacyjny dla Dzieci Niewidomych i Niedowidzących.
Źródło: peuk.fiiz.pl
