Kościół pw. św. Pawła w Rudzie Śląskiej

Nr w rejestrze zabytków:
A/1493/92 z 27.08.1992

Opis

Świątynia została wzniesiona w latach 1911–1913 w stylu neoromańskim wzbogaconym o elementy sztuki starochrześcijańskiej, bizantyjskiej i ottońskiej. Kościół jest trójnawową bazyliką z transeptem, prezbiterium zamkniętym półkolistą absydą i wieżą.

Kościół pw. św. Pawła jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która jest położona na terenie dekanatu Ruda Śląska należącego do archidiecezji katowickiej.

Powstała na początku XX w. świątynia została zaprojektowana przez holenderskiego architekta Jana Franciszka Klompa. Jego oryginalny projekt łączył w sobie styl romański i bizantyjski, dzięki czemu architektura świątyni nie ma sobie równych w województwie. Początkowo kościół miał nosić imię św. Antoniego, później św. Apostołów Piotra i Pawła, ale ostatecznie patronuje mu św. Paweł.

Świątynia jest orientowana na zachód. Przed wejściem do kościoła stoją na cokołach postacie św. Floriana – patrona hutników i św. Barbary – patronki górników. Jest to powtórzenie układu z parafii Najświętszej Maryi Panny w Bytomiu, gdzie wcześniej proboszczem był ks. Józef Szafranek. Środkowe wejście pomyślane zostało jako wejście w dni uroczyste i portal dla procesji.

Powagi dodają ogromne rzeźbione lwy znajdujące się zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz świątyni w okolicy przedsionka. Cechą charakterystyczną stylu romańskiego są Maszkarony, czyli głowy diabłów u nasady łuków nad wejściem do kościoła. Miały one przypominać wiernym, że należy w tym momencie zerwać ze światem zła i grzechu oraz uświadomić sobie, że wchodzi się w przestrzeń Bożą. Temu też celowi służyły umieszczone nad łukiem płaskorzeźby św. Pawła, Łukasza i Barnaby oraz motto życiowe św. Pawła. Godne podziwu jest klasyczne przedstawienie Chrystusa triumfującego w mandroli i w otoczeniu czterech Ewangelistów znajdujące się między dwoma wieżyczkami nad łukiem, którego uzupełnieniem jest duża rozeta wraz z dwoma rzędami ośmiu baranków stylizowanych na wzór mozaik z Rawenny. Nad całością góruje grupa Ukrzyżowania wraz z Matką Bożą i św. Janem. Nad tym programem znajduje się wieża z aż sześcioma bizantyjskimi kopułkami. Daje się tu zauważyć przejście z przekroju poprzecznego kwadratu do przekroju koła, co jest wyrazem przejścia z doczesności w doskonałość wieczności.

Z krawędzi wieży w połowie jej wysokości wystają cztery „rzygacze” podparte figurami aniołów, odprowadzające nadmierną ilość wody. Poniżej są rzędy 24 okien, przez które wydobywa się dźwięk dzwonów. Na ścianach wieży (oprócz ściany zachodniej) umieszczone są trzy tarcze zegarów. Na elewacji świątyni umieszczono płaskorzeźby świętych Pańskich. Prezbiterium kościoła zwieńczone jest dwuspadzistym dachem i zakończone jest półokrągłą absydą ozdobioną płaskorzeźbami czterech Ewangelistów oraz łacińskim napisem. Na elewacji kościoła znajdują się napisy nie tylko w języku łacińskim, ale także w językach: polskim i niemieckim.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Pierwsi historyczni mieszkańcy na obecnym obszarze Nowego Bytomia pojawili się w XV w. Była to służba leśna z rodzinami. Do 1869 r. dawny Bytomski Czarny Las, tj. dzisiejszy Nowy Bytom należał do parafii pw. Najświętszej Maryi Panny w Bytomiu. Proboszczem tej olbrzymiej parafii był wówczas ks. Józef Szafranek zwany „trybunem ludu górnośląskiego”.

Na tym dosyć spokojnym terenie rozpoczęto w 1840 r. budowę huty, która z biegiem lat bardzo się rozwinęła. W związku z tym dość szybko pojawiła się potrzeba zbudowania tutaj kościoła i erygowania parafii. Już od 1852 r. w magazynie stolarskim huty „Pokój” urządzano tzw. nabożeństwa misyjne. W 1884 r. utworzono parafię Zgoda, obejmującą Bytomski Czarny Las, a w rok później poświęcono kościół parafialny pw. św. Józefa w osadzie kopalni „Otylia”. Kościół pw. św. Pawła powstał na prośbę ks. Emila Korusa, proboszcza parafii pw. św. Józefa. Jego budowniczym został ks. Edward Adamczyk. Kamień węgielny poświęcono w 1911 r. Konsekracji zaledwie rok później, bo 15 października 1912 r., dokonał wrocławski sufragan, biskup Karol Augustin. W 1925 r. przy kościele pw. św. Pawła erygowana została nowa parafia. W 1982 r. urządzono nowy wystrój prezbiterium wg projektu inż. Adama Lisika, zaś projekt plastyczny wykonał Henryk Goraj. W 1983 r. wybudowano dom katechetyczny.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Data powstania obiektu: 1911-1913 r.

Dane teleadresowe

Jana Pawła II 5
41-709 Ruda Śląska
place
50.2855415586276, 18.8734710216522 Skopiowano do schowka
N50º17'7.95", E18º52'24.496" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Możliwość zwiedzania
Ogólnodostępny
Wstęp bezpłatny

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.