Kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej w Rudzie Śląskiej
A/7/99 z 30.04.1999
Opis
Kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która jest położona na terenie dekanatu Ruda Śląska należącego do archidiecezji katowickiej.
XIX-wieczna świątynia została wzniesiona w czasie jednego roku, w 1869 r. Jej projekt, jak również towarzyszących jej zabudowań, opracował budowniczy i mistrz murarski Wachtel z Gliwic. Wzniesiony wówczas kościół posiadał cechy neogotyckie, ale pozbawiony był wieży. Został on poświęcony 10 listopada 1869 r. przez ówczesnego dziekana dekanatu bytomskiego i proboszcza biskupickiego ks. Karola Pressfreunda, w asyście pierwszego jezuity osiadłego w Rudzie – o. Karola Schaffa SJ. I otrzymał wezwanie Najświętszej Maryi Panny Królowej Różańca Świętego. W centralnej części nastawy ołtarzowej ówczesnej świątyni znajdował się artystycznie wykonany obraz patronki świątyni. Z jej prawej strony umieszczony został wizerunek św. Józefa, który patronuje robotnikom i był ulubionym świętym w rodzinie Ballestremów, po lewej – obraz przedstawiający św. Barbarę, orędowniczkę górników w ich „ostatniej godzinie”. W lewym ołtarzu bocznym umieszczono obraz św. Ignacego Loyoli, założyciela zakonu jezuitów, prawy poświęcony był natomiast Najświętszemu Sercu Pana Jezusa. W 1890 r. nastąpiła rozbudowa świątyni, przeprowadzona z fundacji hrabiego Franciszka Ballestrema, który od 1879 r. stał na czele majoratu. Ona nadała kościołowi kształt i wystrój, który możemy podziwiać do dnia dzisiejszego.
W czasie przebudowy dobudowana została pięcioboczna apsyda, a pod nią krypta. Wzniesiona została także wtedy – od południowej strony świątyni – kaplica Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Okna apsydy upiększono witrażami z wizerunkami świętych, których imiona nosili najbliżsi członkowie rodziny Franciszka Ballestrema, a zatem on sam, jego żona, ojciec i najstarszy syn. W zachowanych witrażach przedstawiono więc, w takiej właśnie kolejności, od prawej do lewej strony: św. Franciszka Ksawerego, św. Jadwigę Śląską, św. Karola Boromeusza i św. Walentego. Witraże zostały również ozdobione herbami rodowymi rodziny Ballestremów. Wewnątrz na uwagę zasługuje pochodzące z II poł. XIX w. tabernakulum posiadające ornamentykę opartą na motywie Pelikana z Księgi Apokalipsy, organy, wykonane prawdopodobnie pod koniec XIX w. przez Karola Volkmanna, a także dzwony: „Matka Boska Różańcowa”, „Św. Ignacy Loyola”, „Św. Stanisław Kostka”.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Ruda od zarania należała do parafii biskupickiej, która już w latach 1295–1305 miała swój drewniany kościółek. Aż do 1845 r. jej mieszkańcy korzystali więc z drewnianego kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupicach. Po jego zniszczeniu, kierujący rudzkim majoratem hrabia Karol Wolfgang Ballestrem, postanowił zbudować pierwszą świątynię na terenie Rudy. Miało to także związek ze stale wzrastającą liczbą wiernych. I tak, w ciągu kilku miesięcy w 1869 r., na rudzkiej ziemi stanął kościół, który przekazany został sprowadzonym wówczas do Rudy jezuitom. Po ich odejściu w 1872 r. posługę duszpasterską w Rudzie zaczęli sprawować księża diecezjalni. W wyniku zmian politycznych, w 1922 r. ordynariusz wrocławski, kardynał Adolf Bertram zezwolił na powtórne założenie rezydencji jezuickiej w Rudzie. 30 czerwca 1922 r., w kilka dni po przejęciu miejscowości przez władze polskie, jezuici powrócili do Rudy. Po utworzeniu diecezji katowickiej administrator apostolski ks. August Hlond ustanowił nowe dekanaty, m.in. rudzki. Na pierwszego dziekana powołano ks. Pawła Sigulle, proboszcza Orzegowa. 31 grudnia 1928 r. biskup A. Lisiecki utworzył parafię Matki Boskiej Różańcowej w Rudzie, co oznaczało jednocześnie, że kościół ów stał się kościołem parafialnym i przestał pełnić rolę świątyni pomocniczej. W kościele parafialnym odbywały się w niedziele i święta cztery Msze Święte, w tym trzy w języku polskim i jedna w języku niemieckim.
Od 1986 r. posługę w rudzkiej parafii ponownie prowadzą księża diecezjalni. 12 lutego 1987 r. generał Towarzystwa Jezusowego o. Peter Hans Kolvenbach SJ ogłosił dekret o rozwiązaniu rezydencji jezuickiej w Rudzie.
Źódło: peuk.fiiz.pl