Opis
Kościół pw. św. Mikołaja jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem położonej na terenie dekanatu raciborskiego należącego do diecezji opolskiej. Jest to prawdopodobnie najstarszy obiekt sakralny leżący na starożytnym szlaku handlowym w Starej Wsi, która jest starsza od miasta lokacyjnego Raciborza, a z czasem stała jego częścią.
Świątynia znajduje się w miejscu, w którym niegdyś istniał stary kościół parafialny pw. św. Mikołaja, pochodzący prawdopodobnie jeszcze z XIII w., a wyburzony na początku XX w. Obecny kościół powstał w latach 1901–1902. Budowla reprezentuje styl neogotycki. Zbudowana jest na planie krzyża rzymskiego o wymiarach wnętrza 51 m x 28 m i wznoszącą się na 75 m wieżą umieszczoną na fasadzie wschodniej. Świątynię zaprojektował Ludwik Schneider – śląski architekt, twórca licznych kościołów, głównie wyznania katolickiego (m.in. kościoła pw. św. Antoniego Padewskiego w Rybniku, kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Wodzisławiu Śląskim), jeden z przedstawicieli historyzmu, który projektował budowle przede wszystkim w stylu neogotyckim, jednakże w jego bogatym dorobku znalazły się realizacje w stylach neoromańskim oraz neobarokowym.
Na koniec warto wspomnieć, iż w miejscu, w którym obecnie znajduje się kościół pw. św. Mikołaja w II poł. XI w. istniała prawdopodobnie synagoga. Raciborscy Żydzi mają bowiem najstarsze na Górnym Śląsku tradycje. Jeden z księży franciszkanów, którzy przebywali dawniej na stałe w Raciborzu, pozostawił pismo, w którym wyraźnie informował, że dzisiejszy kościół starowiejski był przed setkami lat pierwszą bóżnicą żydowską, która dopiero później stała się świątynią chrześcijańską. Jest to wielce prawdopodobne, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że starowiejska osada, jak i cały Racibórz, wchodziła wcześniej w skład Państwa Wielkomorawskiego, co do którego wiadomo, że było zamieszkiwane przez Żydów. Nie jest wykluczone więc, że Izraelici mieli na Starej Wsi małą osadę, której istnienie związane było z prowadzącym tędy jedynym wówczas szlakiem handlowym z Moraw do Krakowa. Znaczenie tego szlaku sięga już czasów rzymskich, kiedy to przez Bramę Morawską wiódł prastary szlak bursztynowy wiodący kupców z Italii nad Morze Bałtyckie. Być może to już wtedy kupcy żydowscy po raz pierwszy zawitali w rejon Bramy Morawskiej handlując z tutejszymi plemionami.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Pierwsza historyczna wzmianka o istnieniu kościoła parafialnego pochodzi z 1296 r. i dotyczy pojednania wrocławskiego księcia Henryka IV z biskupem Tomaszem II. Warto tutaj zaznaczyć, iż jest to kolejny obiekt na terenie Raciborza związany w jakiś sposób z tym słynnym konfliktem (podobnie jak Statua Zgody i kaplica zamkowa pw. św. Tomasza z Canterbury). Istnienie parafii zostało potwierdzone w dokumentach z 1335 r. i 1447 r. Od XIII w. istniał tutaj szpital pw. św. Mikołaja, który związany był z bożogrobcami z Nysy. Kościół ten reprezentował styl gotycki, ale został przebudowany na styl barokowy. Niestety nie dotrwał do naszych czasów, jako że na początku XX w. został ostatecznie zburzony. Obecny kościół zaprojektowany przez Ludwika Schneidera został wybudowany w latach 1901–1902 w stylu neogotyckim na miejscu poprzedniej średniowiecznej świątyni.
Z biegiem czasu z parafii pw. św. Mikołaja wyodrębniło się pięć nowych parafii: na Ostrogu (1817 r.), w Pawłowie (1841 r.), w Studziennej (1929 r.), parafia Matki Bożej (1937 r.) i w Ocicach (1942 r.).
Podczas II wojny światowej, w 1945 r. kościół został poważnie uszkodzony, odbudowano go jednak w latach 1946–1947.
Źródło: peuk.fiiz.pl
