Kościół pw. św. Jana Chrzciciela na Ostrogu w Raciborzu

Nr w rejestrze zabytków:
1982/72 z 15.01.1973

Opis

XIX-wieczny kościół pw. św. Jana Chrzciciela prezentuje styl neogotycki. Jego najcenniejszym elementem jest znajdujący się wewnątrz łaskami słynący obraz cierpiącego Chrystusa, będący przedmiotem kultu i pielgrzymek.

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem położonej na terenie dekanatu raciborskiego położonego w diecezji opolskiej.

Reprezentująca styl neogotycki świątynia pochodzi z XIX w., aczkolwiek nadal trwają spory co do dokładnej daty jej budowy. Zgodnie z wojewódzkim rejestrem zabytków, czas jej powstania to 1836 r., chociaż niektóre źródła podają czas budowy na lata 1856–1866.

Budowlę wzniesiono wg  projektu architekta Staatza z Kolonii. Świątynia jest w kształcie krzyża i posiada nawę poprzeczną i dwie nawy boczne, a także wieżę. Jest wzorowana na XIII-wiecznej katedrze we Fryburgu Bryzgowijskim w Badenii-Wirtembergii, która uważana jest za arcydzieło średniowiecznego gotyku. W transepcie kościoła zwracają uwagę przepiękne witraże z około 1900 r., w tym niezwykle sugestywny „Sąd ostateczny” mistrza Franza Borgiasa Mayera z Monachium.

Istotnym elementem kościoła jest umieszczony w szczytowej części bocznego ołtarza Krzyża Świętego obraz cierpiącego Chrystusa, który pochodzi z przełomu XVII i XVIII w. Został namalowany na desce przez nieznanego autora i jest wzorowany na twórczości włoskich mistrzów Il Volterrano oraz Palloniego. Przedstawia oblicze umęczonego Chrystusa – cierniem ukoronowanego, ubiczowanego, z przebitym, krwawiącym prawym bokiem. To właśnie z uwagi na obraz Chrystusa w XIX i XX w. kościół na Ostrogu stał się celem licznych pielgrzymek. Kult Jezusa ostrogskiego, zwanego Raciborskim Cierpiętnikiem, i cuda, które za Jego wstawiennictwem się tu dokonały, poświadczają liczne przekazy źródłowe oraz wota dziękczynne. Słynny polski podróżnik i etnograf Lucjan Malinowski stawiał Ostróg obok sanktuariów w Piekarach Śląskich i Częstochowie.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Pierwotnie na miejscu parafii znajdowała się kasztelania i zamek, gdzie prawdopodobnie istniała kaplica pw. św. Jana (stąd też wzięło się stosunkowo rzadkie na Śląsku wezwanie św. Jana Chrzciciela). W 1288 r. biskup wrocławski Tomasz II powołał kapitułę kolegiacką przy kaplicy pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego znajdującej się przy zamku książąt raciborskich. Kapitułę w 1416 r. przeniesiono do kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. W 1817 r. przy kaplicy św. Jana został ustanowiony osobny duszpasterz, a sama parafia powstała 17 sierpnia 1820 r. Z parafii w 1932 r. usamodzielniła się parafia pw. św. Paschalisa w Raciborzu-Płoni.

Początkowo pierwotna świątynia funkcjonowała, podobnie jak w Strzegomiu, Wleniu oraz Opolu jako kościół grodzki (poza obrębem fortyfikacji grodowych). W 1307 r. kościół był drewniany i nie posiadał praw parafialnych. Brak murowań można wyjaśnić tym, że wówczas nie tolerowano w bezpośrednim sąsiedztwie zamku murowanych domów Bożych. Powodem tego była możliwość schronienia się w nich wdzierających się wrogów. Drewniany kościół spłonął prawdopodobnie w czasie wielkiego pożaru w 1574 r. Możliwe jednak, że doszczętnie zniszczył go dopiero pożar z 1637 r. Po nim świątynia została odbudowana przez hrabiego Jerzego Oppersdorfa, właściciela raciborskich posiadłości zamkowych. W 1649 r. biskup dokonał konsekracji nowego kościoła oraz trzech ołtarzy.

W miarę upływu lat i zmieniania się kapelanów, rozbudowywano i wzbogacano wnętrze, teren wokół kościoła, powiększano okna, w 1730 r. wstawiono organy oraz rozbudowano wieżę. Kościół posiadał główny ołtarz, wystawiony ku czci św. Dziewicy i patrona. Znajdowały się tam także dwa mniejsze ołtarze – przy wejściu Imienia Jezusa i po lewej stronie ołtarza głównego.

W XIX w. zdecydowano się na wzniesienie nowego kościoła obok już istniejącego, przede wszystkim z uwagi na jego pogarszający się stan oraz rosnącą liczbę wiernych. Stary kościół, wybudowany w stylu barokowym, przeniesiono natomiast do Zawady Książęcej. Tam stał do 1993 r., kiedy to uległ spaleniu po uderzeniu pioruna.

W 1945 r. podczas II wojny światowej kościół został zbombardowany, jednak wiele elementów dawnego wystroju ocalało. Zachowane zostały witraże firmy Mayer z Monachium. W 1997 r. w lipcu świątynia została zalana przez wielką powódź. Poziom wody we wnętrzu kościoła przekroczył metr. W wyniku nasiąknięcia zawalił się jeden z drewnianych ołtarzy. Po ustąpieniu wody, przystąpiono do usuwania uszkodzeń, osuszania ścian oraz odrestaurowano ławki i dolne części ołtarzy.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Aktualna funkcja: Sanktuarium Jezusa Boleściwego w Raciborzu
Data powstania obiektu: XIX w.

Dane teleadresowe

Morawska 1
47-400 Racibórz
place
50.098042, 18.223435 Skopiowano do schowka
N50º5'52.951", E18º13'24.366" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Parking
Możliwość zwiedzania
Ogólnodostępny
Wstęp bezpłatny

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.