Budynki zespołu karnego w Raciborzu
A/1509/92 z 21.12.1992
Opis
Reprezentujący styl neogotycki zespół zabudowań zakładu karnego powstał w II poł. XIX w. wg projektu architekta szkoły Karla Friedricha Schinkla – Busse’go. Jest wzorowany na tego typu obiektach powstałych mniej więcej w tym samym czasie w Berlinie i we Wrocławiu. Zespół zabytkowych już dzisiaj budynków ma kształt równoramiennego krzyża, na środku którego znajduje się wieża o wysokości 35 m, która pełniła niegdyś funkcję wieży ciśnień.
Od początku swojego istnienia, obiekt pełni funkcję zakładu karnego, z tego też względu nie jest w żaden sposób udostępniony do zwiedzania. Z historycznego i architektonicznego punktu widzenia stanowi jednak dużą atrakcję w Raciborzu.
Zakład Karny w Raciborzu to zakład typu zamkniętego dla recydywistów penitencjarnych z oddziałem terapeutycznym dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo. Na jego terenie znajdują się także oddziały dla tymczasowo aresztowanych oraz oddział dla skazanych pierwszy raz odbywających karę pozbawienia wolności zatrudnionych na zewnątrz. Jednostka w Raciborzu zaliczana jest do kategorii pierwszej, tzn. odbywają tu karę skazani na krótkotrwałe, jak i najsurowsze kary pozbawienia wolności z karą dożywotniego pozbawienia wolności włącznie. Jako areszt śledczy obejmuje teren działania Prokuratur i Sądów w Raciborzu, Wodzisławiu Śląskim, Żorach, Rybniku oraz zamiejscowy ośrodek Sądu Okręgowego w Gliwicach z siedzibą w Wodzisławiu Śląskim. Pojemność jednostki została określona na 812 miejsc. Kadra zakładu liczy obecnie ponad 253 funkcjonariuszy i pracowników cywilnych.
Od 2003 r. na terenie zakładu działa koło zainteresowań o nazwie Kółko Zrównoważonego Rozwoju „Paragrafek”. Prowadzi ono działania z zakresu ochrony środowiska i promocji zdrowia. Zajmuje się m.in. organizacją akcji ekologicznych (m.in. sadzenie drzewek i krzewów oraz selektywna zbiórka baterii), prowadzeniem zajęć warsztatowych oraz kulturalno-oświatowych i profilaktycznych.
Na koniec warto dodać, iż na terenie zakładu znajdują się również takie obiekty, jak: hale produkcyjne i magazyny Przedsiębiorstwa Przemysłu Odzieżowego, budynek administracji, garaże, magazyny żywnościowe, hydrofornia, kotłownia, pola spacerowe i inne obiekty zabezpieczające prawidłowe funkcjonowanie zakładu.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Zakład Karny w Raciborzu powstał w I poł. XIX w, kiedy to Racibórz znajdował się pod panowaniem pruskim, a następnie niemieckim. Kamień węgielny pod jego budowę wmurowano w 1843 r. Prace budowlane trwały od 1843 do 1851 r. Został on wybudowany w stylu neogotyckim. Architektonicznie więzienie w Raciborzu odpowiadało wymogom penitencjarnym okresu, w czasie którego było budowane. Wzorowano się bowiem na więzieniach wybudowanych w Berlinie i we Wrocławiu.
Zakład zaczął funkcjonować od 25 sierpnia 1851 r. W 1919 r. dokonano jego pierwszej przebudowy. Generalny remont obiekt przeszedł jednak dopiero w latach 1974–1980. W kolejnych latach XX w. przeprowadzano jeszcze kilkakrotnie prace modernizacyjne. W trakcie jednej z takich prac, z więzienia uciekł pierwszy więzień, Ukraiński emigrant Bohdan Krawciw.
Od 2002 r. zakład posiada najlepiej strzeżony na Śląsku oddział więzienny dla najbardziej niebezpiecznych przestępców. 21 grudnia 1992 r. obiekt został wpisany do rejestru zabytków województwa katowickiego. 31 stycznia 2008 r. otwarto XII oddział mieszkalny przeznaczony dla osób pierwszy raz skazanych pracujących na zewnątrz zakładu na rzecz prywatnych przedsiębiorców i społeczności lokalnej z miejscami dla 64 więźniów.
Źródło: peuk.fiiz.pl
