Ratusz w Pyskowicach
288/60 z 07.03.1960
Opis
Ratusz jest jednym z najbardziej znaczących i najpiękniejszych obiektów Pyskowic. Stoi na tradycyjnym, czworobocznym rynku, którego średniowieczny układ zachował się do dnia dzisiejszego. Budowla została wzniesiona na rzucie prostokąta, posiada dwie kondygnacje i jest murowana z cegły. W przeciwieństwie do wielu innych śląskich ratuszy, na pyskowickim ratuszu nie ma wieży. Architektonicznie budowla zawiera w sobie neogotyckie akcenty.
Przez wieki, zgodnie z obowiązującą tradycją, ratusz pełnił funkcję siedzibę władz miejskich. W takim zresztą celu został przecież wzniesiony. Obecnie jednak mieści się w nim Muzeum Miejskie, dedykowane przede wszystkim tematyce historii miasta i lokalnym tradycjom. Można w nim zwiedzać wystawy stałe „Pyskowice wczoraj i dziś” oraz „Dzieje Ratusza” oraz wystawy czasowe.
Ratusz – jako świadek wielowiekowej historii Pyskowic – jest ich wielką atrakcją.
Nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy piasku. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 r. we Wrocławiu wymienia wcześniejszą od niemieckiej nazwę „Pyskowice” podając jej znaczenie jako „Sandkrug”, czyli tłumacząc na język polski „Dzban piasku, piaskowa gospoda”.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Historia ratusza, stanowiącego tradycyjnie siedzibę władz miejskich, jest nierozerwalnie związana z historią miasta. Pyskowice uzyskały prawa miejskie już w XIII w., ale pierwszy pyskowicki ratusz istniał prawdopodobnie w XIV w., w czasach, gdy Pyskowice rywalizowały z Toszkiem o władzę i po 1356 r. przez jakiś czas pełniły funkcję miasta powiatowego. Był to wówczas budynek drewniany, o konstrukcji zrębowej, parterowy, z małą wieżyczką na sygnaturkę na kalenicy krytego słomą lub gontami dachu.
Datą graniczną między pierwszym a drugim okresem rozbudowy ratusza uznać należy 1680 r., czyli rok wielkiego pożaru w Pyskowicach, który strawił większą część centrum miasta, również siedzibę władz miejskich. Po tym wydarzeniu, wykorzystując ocalałe mury, odbudowano budynek ratusza, który w praktycznie niezmienionym stanie przetrwał do 1822 r. Kolejny pożar strawił obiekt po raz kolejny, niszcząc również zgromadzone w nim archiwa. Pożar z początku XIX w. był niszczycielski dla całego miasta, straciło ono bowiem praktycznie całą zabudowę, tak drewnianą, jak i murowaną.
Ponowną odbudowę ratusza na zachowanych partiach murów podjęto na tym samym miejscu jeszcze w tym samym roku. Obecny jednak wygląd budowla zawdzięcza rozbudowie w 1866 r., podczas której zlikwidowano wieżę od strony północnej i dobudowano jeszcze jedno piętro, nadając mu neogotyckie stylowe cechy. W tym stanie, z niewielkimi zmianami, ratusz przetrwał do czasów współczesnych.
Po II wojnie światowej, w czasie której Niemcy planowali wzniesienie nowego budynku ratuszu (do czego jednak nie doszło), ratusz w zasadzie nie był przebudowany, ale dokonano różnych zmian wewnątrz. Zmieniono również jego najbliższe otoczenie, czyli pyskowicki rynek. W miejsce bruku z kamienia polnego położono kostkę granitową. Na sporej powierzchni zrobiono zieleńce. Otaczające ratusz włoskie topole wycięto sadząc w to miejsce głogi. Fontanna została przebudowana uzyskując kształt dwupoziomowy, a koło niej wysadzono świerki. Dokonane zmiany zatarły dawną funkcję rynku jako placu targowego.
W 1995 r. władze miejskie zmieniły swoją siedzibę. Przeprowadzono wówczas generalny remont dachu oraz zmieniono elewację zewnętrzną, wracają do stanu po 1866 r. Pomalowano również pomieszczenia parteru i pierwszego piętra dostosowując je do przyszłej roli Muzeum Miejskiego. Ostatecznie w 2003 r. ustalono iż, w ratuszu mieścić się będzie Muzeum Miejskie poświęcone kultywowaniu lokalnej tradycji. Jego oficjalne otwarcie miało miejsce 19 września 2003 r.
Źródło: peuk.fiiz.pl
