Atrakcje turystyczne Śląska

Wraz ze skonstruowaniem przez brytyjskiego inżyniera i wynalazcę Richarda Trevithick`a pierwszego parowego silnika wysokoprężnego i zastosowaniem go w samobieżnym powozie parowym „Puffing Devil” w 1801 r., nastąpiła era kolei i napędu parowego. Nastała moda na budowę linii kolejowych łączących poszczególne miasta, później ważne obiekty przemysłowe z miastami i odbiorcami wyrobów. W ramach obecnych granic Polski pierwsza linia kolei żelaznej powstała w 1842 r. i łączyła Wrocław z Oławą, później Brzegiem.

Będący na czasie panujący na Ziemi Pszczyńskiej Książę Pszczyński uległ współczesnej modzie. Jego „marzeniem” stało się uruchomienie kolei żelaznej z Bierunia Nowego do Wrocławia. Nadzieję tchnęło uruchomienie w 1851 r. pierwszego na Śląsku odcinka kolejowego z Katowic do Murcek i Huty Ida. „Marzenie” zaczęło się urzeczywistniać w latach 1856-57 kiedy to na zlecenie Księcia Pszczyńskiego opracowano plany dalszej rozbudowy kolei żelaznej. Na mocy dekretu Królewskiego linię tę miała budować spółka Oppeln – Tarnowitzer-Eisebanhn (później Rechte – Oderufer Eisebanhn), która otrzymała zezwolenie na budowę jednotorowej kolei Wrocław-Dziedzice.

Zarówno książę, jak i mieszkańcy miasta oczekiwali na przyłączenie Pszczyny do budującej się sieci kolejowej. Liczono, że masowy ruch towarowy i osobowy rozładuje lokalne problemy transportowe i komunikacyjne rozwijającego się regionu. W 1867 r. rozpoczęto budowę infrastruktury kolejowej. Na pierwszy plan poszła budowa południowej części budynku stacyjnego, magazynów towarowych i parowozowni ze stacją wodną dla trzech parowozów. W dniu 24 czerwca 1870 r. przez Pszczynę przejechał pierwszy pociąg.

W miarę upływu czasu okazało się, że ruch kolejowy na trasie przerastał oczekiwania i przystąpiono do kolejnej rozbudowy o część północną, którą oddano do użytku w 1893 r. Spełnione marzenia Księcia Pszczyńskiego, nowy dworzec kolejowy i wiodąca z Wrocławia przez Wosowską,Tarnowskie Góry, Bytom, Szopienice, Murcki, Tychy, Kobiór, Pszczynę, Goczałkowice Zdrój do Dziedzic linia kolejowa, zapisały się w historii Pszczyny wielkimi zgłoskami. Z racji tej, że przez cały czas była linią przekraczającą granicę, tędy przejeżdżały salonki ze znanymi światowymi politykami, co powodowało, że Pszczyna, a w zasadzie jej dworzec, doświadczał nieoczekiwanych wizyt na najwyższym szczeblu.

Podczas I wojny światowej, w okresie od jesieni 1914 r. do lutego 1917 r., zamek pszczyński i Gmach Generalnej Dyrekcji Dóbr Książęcych w Pszczynie (tzw.”Paleja”) zamieniony został na Sztab Kwatery Głównej Wojsk Cesarskich. Wiązało się to z przyjazdem salonek „koronowanych głów” oraz ważnych osobistości, w tym samego cesarza Wilhelma II i generałów z jego sztabu. Okres ten był czasem, kiedy w wagonach na dworcu z braku miejsca kwaterowano pracujących na potrzeby sztabu oficerów, a także ochraniających przyjeżdżających do Pszczyny.

W sierpniu 1915 r., w otwartym na dworcu salonie dla dostojników przebywała Maria Teresa Oliwia Hochberg von Pless - księżna Daisy, która tak opisuje zdarzenie w swoim pamiętniku: „...Na stacji została dla mnie otwarta poczekalnia księcia. Fritz i ja próbowaliśmy się nie śmiać - nie czuliśmy się przywiązani do etykiety. Warta żołnierzy i policja trzymały tłum z dala od nas. Dziwiła mnie ta ceremonia, ale mój służący Seidel powiedział,że to dla nich wielki honor. A więc, skoro tak, nie miałam innego wyboru,jak zaakceptować to od początku do końca. Na stacji witali mnie : generał von Plessen z Kwatery Głównej, hrabia Westphalen oraz koniuszy cesarski...” Generał von Plessen przeprowadził ją do powozu wzdłuż warty honorowej.

Kolejnym rozgrywającym się na pszczyńskim dworcu ważnym wydarzeniem było uroczyste pożegnanie marszałka Józefa Piłsudskiego w dniu 22 sierpnia 1922 r. Odjeżdżał stąd swoją salonką do Warszawy. Wspomina o tym pamiątkowa tablica nad wejściem do budynku od strony miasta. W dniu 25 października 1924 r. przejechał przez stację pociąg ze zwłokami śp. Henryka Sienkiewicza. Na całej trasie przejazdu od Vevey (Szwajcaria) do Warszawy oddawano hołd „ostatniemu z niekoronowanych królów polskich”( jak go nazwał w ostatnim pożegnaniu Leopold Staff). Na dworcach, w tym również w Pszczynie, oczekiwały tłumy mieszkańców, poczty sztandarowe, harcerze i uczniowie szkół.

W 1936 r. entuzjastycznie witano tu wracającego z Francji gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, gdzie w podparyskim zamku Rambouillet odbył z gen. Gamelinem i ministrem obrony narodowej Eduardem Daladierem rozmowy dotyczące wzajemnych (jak później się okazało nie w pełni zrealizowanych przez stronę francuską) zobowiązań sojuszniczych.

Przez wiele powojennych lat zabytkowy dworzec coraz bardziej odchodził w zapomnienie. Upływ czasu i brak właściwej opieki właściciela - kolei państwowych, powodował jego dewastację. Ratunek przyszedł w 2012 r. Wykorzystując wszelkie możliwości porozumienia się władz miasta i PKP SA. udało się w ciągu 2 lat przywrócić go do dawnej świetności.

Źródło: polskaniezwykla.pl