Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Przystajni

Nr w rejestrze zabytków:
1125/69 z 27.12.1969; 65/76/A z 17.02.1978

Opis

Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu truskolaskiego należącego do archidiecezji częstochowskiej.

Powstały w II poł. XVIII w. kościół reprezentuje styl późnobarokowy. Świątynia jest jednonawowa, z przewężonym prezbiterium od strony wschodniej i oddzielonym od nawy głównej wygiętą faliście belką tęczową, utrzymaną w stylu rokokowym z rzeźbami Ukrzyżowanego, Matką Boską Bolesną i św. Janem Ewangelistą. Wnętrze świątyni dzielą toskańskie pilastry, na których opiera się sklepienie krzyżowo-kolebkowe.

Wystrój kościoła jest bardzo bogaty, jak przystało na styl późnego baroku, który reprezentuje. Wnętrze świątyni zostało bardzo dokładnie przemyślane i wykonane z wielką precyzją, wykańczanie kościoła trwało bowiem niemal pięćdziesiąt lat.

Centralne miejsce pięknego barokowego wnętrza zajmuje bogato złocony ołtarz główny, w którym umieszczono obraz Trójcy Świętej i postaci czterech Ewangelistów. W kościele znajdują się ponadto dwa boczne ołtarze z obrazami olejnymi  wyobrażającymi św. Walentego, św. Rocha i Matkę Boską Częstochowską. Cenna jest także ambona, którą zdobią drewniane figury Ewangelistów. Stanowi ona jedno z najstarszych elementów wyposażenia kościoła, pochodzi bowiem z pierwotnej drewnianej świątyni. Ciekawy zabytek to również żeliwna chrzcielnica odlana w 1882 r. w hucie w Kuźnicy Starej.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Historia

Początki Przystajni sięgają prawdopodobnie poł. XIV w. W 1370 r. król Ludwik Węgierski dał w lenno księciu Władysławowi Opolczykowi przylegającą do dziedzicznej dzielnicy opolskiej, część ziemi krakowskiej i sieradzkiej. Niewykluczone, że za jego panowania powstała Przystajń, chociaż jak dotąd nie udało się znaleźć dokumentu lokacyjnego. Potwierdzeniem faktu istnienia wsi jest akt sprzedaży wystawiony 10 lutego 1385 r. przez kancelarię książęcą. Opolczyk wraz z kanclerzem i kilkoma urzędnikami, zaświadczają, że niejaki Dersko (Dzierżko) z Przystajni wraz ze swym małoletnim synem Mikołajem sprzedał Stefanowi Strzale z Chechły wszystkie dobra i dziedzictwa, jakie znajdowały się pod władztwem Opolczyka. Od tego czasu, aż do 1795 r. Przystajń i okolice należały do powiatu lelowskiego w województwie krakowskim. Leżąca wśród przygranicznych lasów i z dala od szlaków handlowych wieś, jeszcze w XVI w. należała do niewielkich miejscowości ziemi krakowskiej. Rozwój nastąpił dopiero po 1590 r., kiedy to marszałek wielki koronny i starosta krzepicki Mikołaj Wolski herbu Półkozic zaczął tworzyć nowoczesny jak na owe czasy przemysł hutniczy.

Pierwsze informacje potwierdzające istnienie parafii w Przystajni pochodzą już z 1406 r. Należała ona wówczas do dekanatu lelowskiego w diecezji krakowskiej. Z Liber Beneficiorum Jana Długosza wiadomo, iż pierwsza świątynia była drewniana i nosiła wezwanie św. Krzyża. W poł. XVIII w., z uwagi na fakt skromnego uposażenia i związanego z nim braku proboszcza, XV-wieczna świątynia popadła w ruinę. W jej miejscu, z fundacji Róży Zabickiej – ówczesnej właścicielki tutejszych dóbr – wystawiony został nowy, murowany kościół. Dzieła jego wykończenia dokonał dopiero w 1797 r. kolejny właściciel wsi – Antoni Paciorkowski herbu Gryf. Staraniem ks. proboszcza Adama Żora w latach 20. XX w. świątynia doczekała się gruntownej restauracji, po której została konsekrowana. Aktu tego,  w dniu 29 czerwca 1923 r., dokonał biskup sufragan wrocławski ks. Władysław Krynicki. Kościół został ponownie poddany pracom remontowym w latach 1951–1953. W 1958 r. za czasów ks. Józefa Zawadzkiego odrestaurowano ołtarz główny, a za ks. Stanisława Milewskiego odnowiono ołtarze boczne, ufundowano nowe ławki i konfesjonały oraz drogę krzyżową. Staraniem ks. Jana Bałysa została położona posadzka granitowa, prezbiterium wyłożono marmurem, zostały też założone w oknach witraże. Staraniem ks. Eugeniusz Lubiszewskiego i dzięki ofiarności wiernych położono w całym kościele dębowa boazerię, pomalowano jego wnętrze, założono napęd mechaniczno-elektryczny dzwonów, na cmentarzu grzebalnym wybudowano dużą kaplicę oraz utwardzono alejki cmentarne.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Data powstania obiektu: 1752–1797 r.

Dane teleadresowe

Rynek 21
42-141 Przystajń
place
50.885291, 18.692777 Skopiowano do schowka
N50º53'7.048", E18º41'33.997" Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Parking
Możliwość zwiedzania
Ogólnodostępny
Wstęp bezpłatny

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.