Kościół pw. św. Mikołaja w Przyrowie
R.503 z 02.05.1957; 259/60 z 04.03.1960; 25/76/A z 16.02.1978
Opis
Kościół pw. św. Mikołaja jest kościołem filialnym rzymskokatolickiej parafii pw. św. Doroty w Przyrowie, która należy do dekanatu Olsztyn leżącego na terenie archidiecezji częstochowskiej.
Barokowa świątynia została wzniesiona w miejscu dawnego drewnianego kościoła parafialnego istniejącego już w XIII w. we wsi Komorowo, która w XV w. została włączona do miasta Przyrowa.
Z chwilą powstania miasta w II poł. XIV w. przeniesiono siedzibę parafii do drugiego istniejącego tutaj kościoła, któremu patronowała św. Dorota. Drewniana świątynia dotrwała do przełomu XV/XVI w., kiedy to została rozebrana. Nowy kościół wzniesiono już jako budowlę murowaną z kamienia łamanego, a dach pokryto gontem.
Budowla jest jednonawowa. Znajdujący się wewnątrz kolumnowy ołtarz reprezentuje styl barokowy. W kościele podziwiać można ponadto rzeźby i obrazy z okresu baroku, w tym XV-wieczną figurę patrona świątyni, która jest jego najcenniejszym zabytkiem.
Świątynia jest najstarszym obiektem na terenie Przyrowa i jednym z najstarszych obiektów sakralnych w całym województwie śląskim. Stoi na niewielkim wzgórzu w otoczeniu starych drzew.
Nieopodal Przyrowa, w Aleksandrówce znajduje wart odwiedzenia powstały na początku XVII w. Klasztor Sióstr Dominikanek Klauzurowych oraz również XVII-wieczny, wzorowany na padewskiej bazylice kościół pw. św. Anny (Sanktuarium w Aleksandrówce, znane miejsce cudów, w którym w XIV w. objawiła się św. Anna).
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Początki przyrowskiej parafii sięgają początków XIV w. Była ona wówczas usytuowana we wsi Komorowo. Parafia została prawdopodobnie wydzielona z parafii w Lelowie. Liczba wiernych w parafii w Przyrowie stale wzrastała na skutek powstania coraz to nowych wsi na jej terytorium. Między innymi dlatego w 1974 r. wydzielona została z południowej części parafii nowa parafia w Sygontce.
W XV w. wieś Komorowo, w której znajdował się drewniany kościół parafialny pw. św. Doroty została włączona do miasta.
Pierwszy kościół parafialny był drewniany i stał na terenie wsi Komorów na lewym brzegu rzeki Wiercicy. Z chwilą powstania miasta w poł. XIV w. przeniesiono siedzibę parafii do drugiego kościoła pw. św. Doroty usytuowanego już na terenie miasta. W 1609 r. dobudowano do niego murowaną boczną kaplicę. Warto tu również wspomnieć, iż w 1606 r. zaczęto budować kościół murowany pw. św. Anny, a w 1634 r. klasztor – fundacji Piotra Tylickiego. Położenie klasztoru przy drodze do Częstochowy stanowiło punkt wypoczynku nie tylko dla podróżnych. Dzięki temu w Przyrowie powstały karczmy, kramy i odbywały się chętnie uczęszczane targi. Upadek znaczenia Przyrowa i ograniczenie rozwoju spowodowane było zmianą trasy głównej drogi z Krakowa do Wielkopolski oraz ogromnymi zniszczenia dokonanymi przez Szwedów w 1656 r. Większość zabudowy została spalona, pozostało tylko 55 domów i kościół pw. św. Doroty. Świątynia ta jednak nie dotrwała do naszych czasów, jako że w 1911 r. została ona rozebrana.
Obecny kościół parafialny wybudowany został staraniem ks. Edwarda Bendkowskiego w latach 1908–1911. Jego konsekracji dokonał biskup włocławski Stanisław Zdzitowiecki 29 października 1911 r.
Świątynia przeszła kilka remontów w XX w. W latach 1958–1964 przeprowadzono gruntowny remont staraniem ks. Wincentego Szymczyka. Ks. Czesław Kabała uzupełnił umeblowanie kościoła w nowe ławki i konfesjonały oraz założył boazerię w całym kościele. W oknach w prezbiterium wstawiono dwa nowe witraże (św. Dorotę – patronkę parafii oraz św. Jadwigę Królową – dla upamiętnienia jej kanonizacji w 1997 r.).
Dawny kościół usytuowany w Komorowie dotrwał do przełomu XV i XVI w. i wtedy został rozebrany. Na jego miejscu zbudowano nowy. Był on remontowany w latach 1852–1986 staraniem ks. Barnaby Antoniego Zygmuntowicza, który wzmocnił mury nowymi szkarpami. Również ks. Wincenty Szymczyk w latach 1958–1964 prowadził kolejne remonty. Aktualny proboszcz, ks. Czesław Kabała, założył 1600 nowych gontów od strony zachodniej i wymienił cztery pary podwójnych drzwi z futrynami. Podjął również budowę kaplicy mszalnej w Bolesławowie, którą poświęcił 5 kwietnia 1992 r. biskup Tadeusz Szwagrzyk.
Źródło: peuk.fiiz.pl