Opis
W roku 1881 hrabia Franciszek II Ballestrem rozpoczął przebudowę pałacu od skorygowania przebiegu drogi wiejskiej i wykupienia ziemi pod założenie parkowe.
Dla człowieka światłego i o tak znacznej pozycji społecznej siedziba nie mogła stanowić jedynie wyalienowanego z otoczenia pomnika, ale musiała w harmonii koegzystować z otaczającym krajobrazem i być dopełnieniem przestrzeni mieszkalnej.
Na stosunkowo niewielkiej powierzchni (3,5 ha) posadzono kilkaset gatunków drzew i krzewów, z których wiele zachowało się w stosunkowo dobrym stanie.
O zaangażowaniu właściciela w budowę i pielęgnację parku oraz jego walorach przyrodniczych może świadczyć zainteresowanie i wizytacja przez członków Niemieckiego Towarzystwa Dendrologicznego w czasie dorocznego zjazdu w roku 1932, która zaowocowała spisem obejmującym 103 gatunki i odmiany drzew i krzewów.
W okresie powojennym park ulegał stopniowej dewastacji na skutek braku właściwych zabiegów konserwatorskich. Całkowitemu zniszczeniu uległ układ komunikacyjny, a w wielu miejscach pojawiły się samosiewy i sztuczne nasadzenia powodując zatarcie struktury przestrzennej.
W latach 1998-2000 przystąpiono do prac konserwatorskich, w ramach których odtworzono przebieg dróg wraz z montażem ławek dla zwiedzających, dokonano zabiegów pielęgnacyjnych drzewostanu, odbudowano alpinarium, oczyszczono i umocniono staw, odtworzono trawniki, nasadzono drzewa i krzewy kładąc nacisk na restytucję gatunków i odmian z okresu zakładania parku, wykonano oświetlenie.
Zespół Pałacowo-Parkowy w Pławniowicach, to ogród krajobrazowy romantyczny zamknięty, o cechach eklektycznych, na co wskazuje połączenie zgeometryzowanej przestrzeni wokół pałacu, usytuowanie i neorenesansowy charakter rzeźby oraz obwodnicowy wytrasowany po krzywej układ dróg.
Wzniesiony pałac o cechach historyzmu wyznacza wraz z pomnikiem na podium i fontannami oś kompozycyjną założenia ogrodowego.
W strukturze przestrzennej ogrodu można wyróżnić dziedziniec zewnętrzny z centralnym punktem kamiennym, okrągłym basenem fontanny, wokół której biegnie droga dojazdowa do pałacu.
Wokół dziedzińca na trawniku rosną: magnolia soulangeana (Magnolia soulangeana Soul.,Soulanges), magnolia acuminata (Magnolia acuminataL.), oryginalna kandelabrowa sosna czarna (Pinus nigra Arn., potężny dąb szypułkowy (Quercus robur L.) o obwodzie 480 cm, klon purpurowy (Acer platanoides „Schwedleri“), miłorząb dwuklapowy (Ginko biloba L.) (okaz męski), świerk kłujący (Picea pungens Engelm.), choina kanadyjska (Tsuga canadensis Carr.).
Przed północnym skrzydłem pałacu spotykamy ładny okaz trójigielnej sosny żółtej (Pinus ponderosa var. scopulorum Eng.).
Na dziedzińcu wewnętrznym znajduje się fontanna z posągiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, a na wprost podium z popiersiem protoplasty rodu Angelusa Ballestrero dłuta Josepha Limburga.
Kierując się w stronę stawu wkraczamy do salonu ogrodowego, w którym spotykamy największą osobliwość - dwa cypryśniki błotne (Taxodium distichum Rich.) o obwodach 435 cm i 408 cm z licznie wykształconymi pneumatoforami. Kolejnymi okaza mi są: drugi z miłorzębów dwuklapowych (Ginko biloba L.) (okaz żeński), pomnikowy jesion wyniosły (Fraxinus excelsior L.) o obwodzie 367 cm i piękne pokrojowo lipy drobnolistne (Tilia cordata Mill.) z gałęziami przewisającymi prawie do ziemi.
Na skarpie zauważymy łany zimozielonej byliny - bluszcza pospolitego (Hedera helix L.) obrastającego pnie drzew.
Mijając eksedrę wkraczamy do gabinetu ogrodowego, na którego obrzeżach spoty kamy klon srebrzysty (Acer saccharinum „Laciniatum Vieri“), żółtolistną odmianę dębu szypułkowego (Quercus robur „Concordia“ L.), tulipanowca amerykańskiego (Liriodendron tulipifera L.), klon purpurowy (Acer rubrum L.,).
Nad stawem rośnie malowniczy okaz wierzby płaczącej (Salix alba var. vitellina) i naruszony zębem czasu egzemplarz stożkowatej odmiany dębu szypułkowego (Quercus robur „Fastigiata“ Koster.), a idąc dalej w stronę pałacu możemy spotkać kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) i platan klonolistny (Platanus acerifolia Willd.).
Na uwagę zasługuje również drugi z platanów (Platanus acerifolia Willd.) rosnący przy południowym skrzydle w sąsiedztwie czerwonolistnego buka pospolitego (Fagus silvatica „Atropurpurea“).
Pozostała część drzewostanu składa się w głównej mierze z lipy drobnolistnej (Tilia cordata Mill.), klonu zwyczajnego (Acer platanoides L.), klonu jawora (Acer pseudoplatanus L.), jesiona wyniosłego (Fraxinus excelsior L.), dębu szypułkowego (Quercus robur L.), grochodrzewia (Robinia pseudoacacia L.).
Wśród krzewów, które uzupełniają i domykają strukturę pionową, możemy spotkać różaneczniki i azalie (Rhododendron) o kwiatach białych, żółtych, czerwonych, różowych, niebieskich, cisy (Taxus), tawułę japońską (Spirea japonica L.), bzy (Sambucus), wawrzynka (Daphne), ketmię (Hibiscus), hortensję (Hydrangea), kalinę (Viburnum), krzewuszkę (Weigela), śnieguliczkę (Symphoricarpus), jaśminowiec (Philadelphus), leszczynę (Corylus), jałowiec (Juniperus), trzmielinę (Euonymus), żylistka (Deutzia), pigwowca (Chamenoeles), budleję (Buddleia), migdałka (Prunustriloba), sumaka (Rhus), karaganę (Caragana), amorfę (Amorpha), winobluszcz (Parthenocisus tricuspidata), rokitnika (Hippophae), kasztan jadalny (Castanea sativa).
Na szczególną uwagę zasługuje park wczesną wiosną, kiedy to jeszcze brak liści na drzewach, a w runie płatami występuje żółtokwitnący ziarnopłon wiosenny (Ficaria verna), niebieskokwitnąca cebulica dwulistna (Scilia bifolia), białokwitnący zawilec gajowy (Anemone nemorosa) i śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis).
Na odbudowywanym alpinarium dominować będą rośliny wapniolubne o harmonijnych barwach takie jak: miłek wiosenny (Adonis vernalis), dąbrówka rozłogowa (Ajuga reptans), smagliczka skalna (Alyssum saxatile), aster alpejski (Aster alpinus), żagwin ogrodowy (Aubrieta cultorum), dzwonek karpacki (Campanula carpatica), chaber górski (Centareua montana), krwawnik żeniszkolistny (Achillea ageratifolia), kopytnik pospolity (Asarum europaeum), rogownica biberstaina (Cerastium biberstainii), konwalia majowa (Convalaria maialis), przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis), szarotka alpejska (Lentopodium alpinum), omnieg wschodni (Doronicum orientale), dębik ośmiopłatkowy (Dryas octopetala), pierwiosnek (Primula), sasanka (Pulsatila), barwinek (Vinca), fiołek wonny (Viola odorata), pragnia syberyjska (Waldstainia ternata), pełnik europejski (Trollius europeus), czyściec wełnisty (Stachys byzanthina), lepnica alpejska (Silene alpestris), mydlnica bazyliowata (Saponaria ocymoides).
Przechadzając się po alejkach trudno nie oprzeć się wrażeniu, iż użyte przez architekta ogrodnika zestawienie tworzywa naturalnego, które stanowi opisana roślinność ze sztucznym, obejmującym architekturę pałacu, rzeźbę oraz układ komunikacyjny pozwala na doznawanie wrażeń estetycznych zmieniających się zarówno pod wpływem miejsca obserwacji jak i pory roku, co stanowi cenny element środowiska przyrodniczo-kulturowego regionu.
Obecnie trwają prace nad rozbudową parku i włączeniem w jego obszar koryta starego Kanału Kłodnickiego będącego naturalną granicą założenia parkowego, co pozwoli na połączenie osią widokową z Jeziorem Pławniowickim.
Źródło: palac.plawniowice.pl
