Drewniany kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Pielgrzymowicach
456/65 z 14.12.1965
Opis
Kościół pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Pielgrzymowicach został zbudowany w drugiej połowie XVII wieku. To drewniana, kryta gontem, jednonawowa świątynia z wieżą zwieńczoną namiotowym dachem. Wyposażenie wnętrza jest przede wszystkim barokowe: odnajdziemy tutaj m.in. obrazy i figury z XVII i XVIII wieku. Polichromię na sklepieniu oraz witraże projektował znany śląski artysta – Paweł Steller.
Pielgrzymowice to stara miejscowość leżąca w pagórkowatym terenie, wśród stawów, nad rzeczką Pielgrzymówką. Pierwsze zapiski o wsi zachowały się z XIV wieku; są to zarazem pierwsze informacje o funkcjonowaniu w Pielgrzymowicach samodzielnej parafii. Musiał więc już wówczas stać tutaj niewielki zapewne kościół. W drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII wieku świątynia ta pozostawała w rękach protestantów. Została im odebrana prawdopodobnie w 1654 roku. Niedługo potem nową drewnianą budowlę ufundował niejaki Paczyński. Dzisiejszy kościół św. Katarzyny wzniesiono w latach 1675-1680. Znamy nazwiska jego budowniczych – byli nimi Andrzej Werner i Błażej Duda. Świątynię odnowiono i powiększono na początku ubiegłego wieku. Zniszczenia wojenne zmusiły gospodarzy świątyni m.in. do przebudowy wieży i wykonania ceglanej podmurówki. Kościół jest orientowany; stoi na niewielkim pagórku, prowadzą do niego szerokie schody. Nawę główną i węższe prezbiterium zbudowano na zrąb, a wieża to typowa konstrukcja słupowa. Co ciekawe, od północy dostawiono pojedyncze ramię transeptu. Od południa zaś dobudowano lożę kolatorską z zewnętrznymi schodami przy prezbiterium i kruchtę przy nawie. W transepcie wydzielono część zakrystii i część kaplicy. Wieża, dostawiona od strony zachodniej, pochodzi z 1746 roku. Pierwotnie była zakończona cebulastym hełmem z latarnią, a obecnie dachem namiotowym, poniżej którego znajduje się charakterystyczna izbica. Nad nawą zachowała się ładna barokowa sygnaturka. Kościół obiegają soboty. Całość pokryta jest gontami. Wnętrze utrzymane jest w stylu barokowym. W ołtarzu głównym umieszczono obraz patronki kościoła, św. Katarzyny. W prezbiterium odnajdziemy również figury Najświętszego Serca Pana Jezusa, Niepokalanego Serca Maryi Panny oraz świętych. Ołtarze boczne są późnobarokowe, z obrazami m.in. z XVII i XVIII wieku. Warto zwrócić uwagę na XVII-wieczną ambonę i o wiek późniejszą chrzcielnicę. Polichromię na sklepieniu i witraże w prezbiterium zaprojektował Paweł Steller, artysta nazywany czasami „śląskim Skoczylasem” lub nawet „śląskim Duererem”. Ozdobą chóru są XIX-wieczne organy. Na terenie cmentarza przykościelnego stoją dwa krzyże z piaskowca, wyrzeźbione w XIX wieku. Z Pielgrzymowicami, w tym z tutejszym kościołem, związane są dwie ważne dla Śląska postacie: Karol Miarka i ks. Roman Kempny. Kościół św. Katarzyny znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego.
Źródło: sad.slaskie.travel
Historia
Pawłowice są po raz pierwszy wzmiankowane w Liber Beneficiorium (Księdze uposażeń) w 1335 r. Istnienie parafii potwierdzają spisy świętopietrza z 1447 r. Można domniemywać, iż pierwsza drewniana świątynia została tutaj wzniesiona już w XIV w. i to właśnie ona służyła parafianom aż do czasy wybudowania kościoła, który szczęśliwie dotrwał do czasów współczesnych. Podobnie jak wiele innych kościołów katolickich w XVI i XVII w., czyli w okresie trwania reformacji, została ona zamieniona na ewangelicki zbór, którym była aż do 1655 r. Prawdopodobnie została ona oddana katolikom w złym stanie i z tego też powodu podjęto decyzję o wybudowaniu nowego kościoła. Miało to miejsce w latach 1674–1675. Jego ówczesny wygląd i wyposażenie zostały opisane w protokołach powizytacyjnych z lat 1679 i 1688. XVII-wieczny kościół nie dotrwał jednak do naszych czasów w niezmienionej formie, na przestrzeni wieków dokonywano w nim bowiem wielu zmian. Pierwsza przebudowa przeprowadzona została w 1746 r., kiedy to świątynię podniesiono i wybudowano nową wieżę z dzwonnicą. Większej przebudowy kościoła dokonano za ks. proboszcza Karola la Rose w latach 1908–1911. Wówczas to wybudowano większe prezbiterium, a od strony północnej dostawiono zakrystię i kaplicę. Całość kościoła została pokryta gontem. W latach powojennych przeprowadzono niezbędne prace remontowe związane z ówczesnymi uszkodzeniami.
Na terenie parafii znajduje się klasztor Sióstr ze Zgromadzenia św. Jadwigi od Niepokalanej Bogarodzicy Dziewicy Maryi, który prowadzi tutaj Dom Pomocy Społecznej dla dzieci. Siostry jadwiżanki pełnią również posługę w kościele.
Źródło: peuk.fiiz.pl
