Punkt oporu "Dąbrówka" - 15. Tradytor artyleryjski
35/24 (kopia 3)
Opis
Tradytor "p.o. wzg.304,7" jest najstarszy i ma najbardziej skomplikowaną budowę wśród obiektów Obszaru Warownego Śląsk. Posiada dwie kondygnacje, nieregularny kształt, stropy żelbetowe bez belek, dwa osobne kierunki ognia armaty, brak dostatecznej obrony wejść, brak właściwej ochrony przeciwgazowej i uproszczoną wentylację. Zasadnicze uzbrojenie tradytora stanowiła armata polowa ustawiona w pomieszczeniu bojowym z dwiema strzelnicami, pozwalającymi prowadzić ogień na przedpole i na prawo wzdłuż pozycji obronnej. Aby ułatwić manewrowanie armatą przy zmianie kierunku ognia skonstruowano specjalną obrotową podstawę - przypominającą kolejową obrotnicę. Otwory strzelnic zamykane były dwuskrzydłowymi stalowymi okiennicami osadzonymi w stalowej ramie. Dla zapewnienia odpowiedniej powierzchni dla obsługi armaty do gotowego tradytora dobudowano przedsionek przy wjeździe dla działa z drugą parą drzwi i pozbawioną zamknięcia strzelnicą broni ręcznej dla obrony wejścia. W sąsiedztwie izby bojowej znajdował się magazyn amunicji, odgrodzony cienką ścianą z drzwiami przesuwnymi od pomieszczenia przejściowego. W pomieszczeniu przejściowym znajdowały się wejściowe z dwuczęściowymi drzwiami pancernymi, zejścia na dolną kondygnację i ławka. Wyjście prowadziło do wykopu z betonowym podestem i schodami. Ścianka wykopu umocniona była kamienną obmurówką i chroniona betonowym murkiem osłaniającym również wejście. W dolnej kondygnacji znajduje się pomieszczenie załogi tradytora, z której wychodzi szyb do pancernej kopuły obserwacyjnej (ZO 1934 11). Obok znajduje się izba dowodzenia i pomieszczenie pogotowia załogi półkopuły pancernej ckm (ZO 1934 10). Obiekt jest wyczyszczony ze wszelkich metalowych elementów. Po wojnie detonowano w nim niewypały, co spowodowało lekkie przesunięcie ściany oddzielającej izbę bojową armaty od składu amunicji. Dolna kondygnacja mocno zalana wodą i zasypana śmieciami.
Źródło: fortyfikacja.pl
Historia
Punkt oporu „Dąbrówka Wielka” został wzniesiony na wzgórzu 304,7, znajdującym się tuż nad dawną granicą II Rzeczypospolitej. Według planów miał to być jeden z najważniejszych rejonów obrony, gdyż jego zadaniem było strzec czoła tzw. „klina bytomskiego”, czyli odcinka granicy ostro wcinającego się w polskie tereny Górnego Śląska. Wzniesienie 304, górujące nad Bytomiem, nie tylko doskonale nadawało się do obrony, ale również pozwalało artylerii polowej znajdującej się m.in. w centralnym tradytorze odcinka, ostrzeliwać cele w głębi miasta. Schrony ryglowały jednocześnie jedną z głównych dróg wylotowych z miasta prowadzącą do Siemianowic, Będzina i Katowic, stanowiącą w tym rejonie jeden z najbardziej prawdopodobnych kierunków ataku niemieckiego na Polskę. Ponadto stanowiły osłonę dla linii kolejowej, wybudowanej po podziale Śląska, a łączącej Tarnowskie Góry z Chorzowem, omijającej łukiem niemiecki Bytom.
W sensie organizacyjnym, fortyfikacje w Dąbrówce to pierwszy sektor (licząc od południa) pododcinka „Bobrowniki”. Stacjonująca tu, w nieistniejących już dziś koszarach, kompania forteczna „Dąbrówka” wchodziła w skład IV batalionu specjalnego ckm 11 pułku piechoty z Tarnowskich Gór. Natomiast artyleria polowa należała do 10 baterii artylerii lekkiej specjalnej typ A IV dywizjonu wydzielonego 23 pułku artylerii lekkiej z Będzina.
Ile, ostatecznie, obiektów i jakiego typu wybudowano w Dąbrówce Wielkiej, trudno precyzyjnie określić. Wynika to z faktu zaginięcia dokumentacji, jak i powojennej działalności rolniczo-przemysłowej. Natomiast do naszych czasów dotrwało 17 obiektów: jeden tradytor artyleryjski, 1 ciężki schron bojowy dla armaty ppanc, 6 schronów bojowych ckm, 2 przykoszarowe schrony bojowe ckm, 2 magazyny amunicji i 5 obiektów pozornych - pod literą "P" ukrywają się dwa obiekty pozorne, z których jeden jest całkowicie zasypany ziemią i niewidoczny, a z drugiego pozostał tylko gruz i zwały ziemi sygnalizujące jego pierwotne położenie.
Źródło: fortyfikacja.pl
