Kościół NMP i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich
659/66 z 28.05.1966
Opis
Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny i św. Bartłomieja jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która jest położona na terenie dekanatu Piekary Śląskie należącego do archidiecezji katowickiej, a która jest najstarszą parafią w Piekarach Śląskich.
Monumentalna neogotycka bazylika, którą możemy współcześnie podziwiać, wzniesiona została w XIX w. w miejscu, w którym od XIV w. stała drewniana świątynia, w której znajdował się cudowny obraz Matki Boskiej Piekarskiej. Inicjatorem jej budowy był ówczesny proboszcz piekarskiej parafii – ks. Jan Alojzy Ficek, a fundatorami, poza rodziną Henckel von Donnersmarck, mieszkańcy Piekar Śląskich.
Największym zabytkiem dzisiejszej bazyliki jest oczywiście znajdujący się w ołtarzu głównym wizerunek Matki Boskiej Piekarskiej. Jego oryginał, pochodzący prawdopodobnie z końca XV lub początku XVI w., znajduje się od 1702 r. w Opolu, tutaj natomiast podziwiać można XVII-wieczną kopię, którą 15 sierpnia 1925 r. koronowano uroczyście koronami podarowanymi i poświęconymi przez papieża Piusa XI.
Wewnątrz bazyliki na uwagę zasługuje również wspaniała polichromia przedstawiająca wiele obrazów, m. in. „Ofiarowanie”, „Ukoronowanie Maryi w Niebie”, wizerunki największych Jej czcicieli, apostołów i świętych.
W bezpośrednim sąsiedztwie kościoła znajduje się tzw. „Rajski plac”, służący głównie jako miejsce odprawiania różnych nabożeństw. Na placu wokół kościoła znajdują się cztery kaplice: św. Teresy, św. Franciszka, św. Sebastiana oraz Matki Bożej Lekarki Chorych. W pobliżu bazyliki podziwiać także można słynną Piekarską Kalwarię, która powstała na wzgórzu Cerekwica.
Przy sanktuarium od niedawna funkcjonuje Muzeum Sanktuaryjne, w którym prezentowana jest ekspozycja związana z bogatą historią Cudownego Obrazu i 350-leciem kultu, jakim jest on otoczony.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Początek kultu Matki Boskiej Piekarskiej, jak również pierwszą świątynię jej dedykowaną, należy wiązać z XIV w. Wówczas to bowiem w 1303 r. powstał tutaj kościół pw. św. Bartłomieja, którego konsekracja miała miejsce w 1318 r. Z jego wzniesieniem związana jest pewna legenda. Otóż, wg pierwotnych planów, miał być on wybudowany na wzgórzu Cerekwica, jednakże materiał przeznaczony do budowy kościoła, który zwożono na Cerekwicę, ginął zawsze w nocy, a odnajdywano go rankiem następnego dnia w centrum osady. Wydarzenie to uznano za niezaprzeczalny znak boski, a drewniany, mały kościół, zamiast na wzgórzu – wybudowano we wsi.
Nie wiadomo dokładnie, kiedy w drewnianym piekarskim kościółku pojawiła się ikona. Przypuszcza się, iż pochodzi ona z XIV/XV w. i przyniesiona została do świątyni z jednej z okolicznych kapliczek.
Ważnym rokiem dla kultu maryjnego był 1659 r., kiedy to parafię objął ks. Jakub Roczkowski. Podjął się on przeprowadzenia remontu świątyni oraz zdecydował się na umieszczenie obrazu Matki Boskiej Piekarskiej w ołtarzy głównym, inicjując jednocześnie wspólne modlitwy przed cudownym wizerunkiem. Wówczas to ruch pielgrzymkowy do Piekar Śląskich zaczął się zdecydowanie nasilać. To także za sprawą ks. Roczkowskiego, w 1678 r. parafię piekarską objęli jezuici, którzy zajmowali się nią do kasaty zakonu w 1776 r. Na początku XVIII w., w 1702 r. jezuici, w obawie przed wojną wywieźli potajemnie cudowny obraz do Opola, a w ołtarzu głównym piekarskiego kościoła umieścili jego udaną kopię. Mimo wielu starań, oryginał Matki Boskiej Piekarskiej nigdy nie powrócił do Piekar.
Kolejnym ważnym okresem w dziejach piekarskiego sanktuarium jest wiek XVIII i probostwo ks. Ficka, dzięki któremu zdecydowano się postawić nową murowaną świątynię. Z uwagi bowiem na zwiększający się kult Matki Boskiej Piekarskiej, a także wiek drewnianego kościółka, nie spełniał on już ówczesnych wymagań parafialnych. Nowy kościół postawiono w latach 1842–1846. Jego konsekracji dokonał w 1849 r. ks. kardynał Melchior Diepenbrock, biskup wrocławski. Na pamiątkę tego wydarzenia ofiarowana została piekarskiej parafii monstrancja z 1710 r., wykonana przez złotnika Marcina Vogelhunda, na polecenie żony cesarza Leopolda I Eleonory. Monstrancję zdobią kamienie szlachetne pochodzące z biżuterii, jaką nosiła cesarzowa.
Od 1962 r. kościół szczyci się godnością bazyliki mniejszej.
Źródło: peuk.fiiz.pl