Kopiec Wyzwolenia w Piekarach Śląskich
27/01
Opis
- wysokość: 333 m n.p.m.,
-
śr.podstawy: 68 m,
-
objętość masy: 25000 m3,
-
projekt: inż. E. Zaczyński
Kopiec Wyzwolenia – najwyższy punkt w granicach Piekar Śląskich, symbol walki o polskość, usypany dla uczczenia dwóch ważnych w historii Polski wydarzeń – 250. rocznicy przemarszu husarii polskiej króla Jana III Sobieskiego pod Wiedeń oraz 15. rocznicy przyłączenia Śląska do Polski. Powstał w latach 30. XX w., choć idea jego budowy pojawiła się w Piekarach Śląskich po raz pierwszy w 1883 r. w 200. rocznicę przemarszu wojsk Jana III Sobieskiego, swojej realizacji doczekała jednak pół wieku później.
Akt erekcyjny pod budowę Kopca został wmurowany 17 września 1932 r. Pomnik zaprojektował inż. E. Zaczyński. Ludność Piekar i Szarleja oraz mieszkańcy okolicznych miejscowości przez pięć lat brali czynny udział w sypaniu kopca. Do miasta przyjeżdżały delegacje z kraju i zagranicy, przywożąc ziemię w urnach m.in. z Góry św. Anny, Głogowa, Kędzierzyna, Gniezna, Gdyni, Olkusza i Cierlicka.
Pod kopiec napływali liczni budowniczowie z całej Polski. Byli tu m.in. dowódcy III. powstania śląskiego, na czele z Wojciechem Korfantym oraz pisarze związani ze Górnym Śląskiem: Gustaw Morcinek, Kazimierz Gołba i Pola Gojawiczyńska.
Piętnasta rocznica przyłączenia ziemi śląskiej do Rzeczypospolitej, przypadająca na dzień 20 czerwca 1937 r., zbiegła się w czasie z zakończeniem budowy kopca, który nazwano Kopcem Wyzwolenia. W tej wielkiej patriotycznej manifestacji ludu śląskiego brał udział ówczesny wicepremier RP inż. Eugeniusz Kwiatkowski.
Według pierwotnego planu kopiec miał mieć wysokość 30 m i 68 m średnicy, w rzeczywistości jednak jest wysoki na 20 m. W jego fundamencie zabetonowany jest akt erekcyjny, w którym między innymi napisano: „postanowiono zwyczajem polskim usypać kopiec okazały. Kopiec ten stanowi pracę ludu śląskiego bez różnicy stanów i będzie przypomnieniem dla przyszłych pokoleń o bohaterskich powstaniach śląskich. Zaś nie wyzwolonym braciom naszym będzie nadzieją, że dla nich kiedyś zaświta jutrzenka swobody i wolności”.
Kopiec Wyzwolenia szybko stał się jednym z symboli Piekar Śląskich. Będąc najwyżej położonym punktem w mieście, stanowi również doskonały punkt widokowy, z którego roztacza się piękny widok na całe miasto i jego okolice. Kopiec ukochali sobie fotografowie, a także miłośnicy latawców, którzy spotykają się tutaj co roku w wielkanocny poniedziałek.
Dla mieszkańców Piekar Śląskich wzniesienie jest także miejscem uroczystości państwowych i lokalnych.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Idea budowy Kopca Wyzwolenia pojawiła się w Piekarach Śląskich po raz pierwszy w 1883 r. w 200. rocznicę przemarszu wojsk Jana III Sobieskiego. Król bowiem, zmierzając na odsiecz wiedeńską, złożył wizytę w piekarskim sanktuarium, co dla Piekarzan było niezwykle ważnym wydarzeniem. Autorem pierwszej koncepcji wzniesienia kopca, na wzór kopców krakowskich, był Wawrzyniec Hajda, ociemniały górnik, wielki autorytet moralny swoich czasów. Za sypanie kopca bez zezwolenia (w okolicach dzisiejszej Kalwarii) pruskie władze wtrąciły Hajdę do więzienia.
Do pomysłu wzniesienia kopca powrócono po kilkudziesięciu latach.
Podczas obchodów dziesiątej rocznicy II. powstania śląskiego 20 lipca 1930 r. postanowiono usypać w Piekarach Śląskich pamiątkowy kopiec dla uczczenia powstań śląskich. Hasło jego usypania rzucił Stanisław Mastalerz, ówczesny mieszkaniec miasta i sekretarz Związku Powstańców Śląskich. Pomysł spotkał się z aprobatą powstańców, jednak wkrótce o nim zapomniano.
Do tematu powrócono po dwóch latach z okazji 250. rocznicy przemarszu husarii polskiej króla Jana III Sobieskiego pod Wiedeń, gdzie stoczył z wojskami tureckimi zwycięską bitwę.
Akt erekcyjny został wmurowany 17 września 1932 r., a kopiec sypano w sumie pięć lat. Z okazji ukończenia budowy, w dniu 20 czerwca 1937 r. odbyła się w Piekarach wielka patriotyczna manifestacja ludu śląskiego.
20 czerwca 2007 r., w 70. rocznicę poświęcenia Kopca Wyzwolenia, prezydent miasta Piekary Śląskie Stanisław Korfanty wydał zarządzenie o powołaniu Społecznego Komitetu ds. Renowacji i Zagospodarowania Otoczenia Kopca Wyzwolenia w Piekarach Śląskich.
Źródło: peuk.fiiz.pl