Kościół pw. śś. Apostołów Piotra i Pawła w Orzeszu-Woszczycach
A/219/07 z 30/10/2007
Opis
Kościół pw. śś. Apostołów Piotra i Pawła w Orzeszu-Woszczycach jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która jest położona na terenie dekanatu Orzesze należącego do archidiecezji katowickiej.
Woszczycki kościół parafialny, stanowiący siedzibę tutejszej parafii możliwe, że już od XI w., powstał w swoim obecnym kształcie pod koniec XIX w. wg projektu królewskiego inspektora budowlanego – Moebiusa z Wielkich Strzelec. On to, biorąc pod uwagę wielowiekową historię tutejszej parafii zaprojektował niezwykłą świątynię, która pod względem architektonicznym stanowi połączenie trzech stylów: romańskiego, gotyckiego i renesansowego.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Woszczyce są najstarszą dzielnicą Orzesza. Jak utrzymują XVII-wieczne kroniki, parafia woszczycka powstała już w 1003 r., a pierwszym właścicielem wioski i jednocześnie budowniczym kościoła, którego poświęcenia miał jakoby dokonać św. Wojciech, był Piotr Woszczycki. W poł. XIII w. Woszczyce stały się własnością klasztoru cystersów w Rudach k. Raciborza, po czym w 1283 r. zostały przekazane Stefanowi Zbronowiczowi za wieś Żernicę. Ród Zbronowiczów, jak się przypuszcza, przejął nazwisko Woszczyckich i władał wsią do 1647 r., kiedy dziedzicami Woszczyc zostali Wielopolscy. Potem właścicielami działów rycerskich w Woszczycach byli kolejno: od 1683 r. rodzina Franken, od 1766 r. Gustaw Cybulka, od 1777 r. Franciszek i Anna Słaski, od 1788 r. Franciszek Leopold Zawadzki, a po nim jego córka i następni spadkobiercy i od 1817 r. Andrzej Witowski. Ostatnimi właścicielami Woszczyc, od 1836 r. była rodzina Winklerów i jej spadkobiercy.
Podczas wojny trzydziestoletniej Woszczyce, podobnie jak Orzesze, którego obecnie są dzielnicą, zostały zupełnie zniszczone i praktycznie przestały istnieć. Wcześniej, ok. 1560 r. były w Woszczycach 23 duże gospodarstwa i 9 zagród. Na początku XVIII w. wieś miała 20 zagród, jeden folwark, młyn, owczarnię, małą hutę żelaza, neobarokowy pałacyk, murowany, parterowy budynek z mansardą i z elewacjami zdobionymi piękną sztukaterią. Ponowny rozwój Woszczyce przeżyły dopiero w ostatnim dwudziestoleciu XIX w., kiedy liczba mieszkańców wzrosła do 566 osób.
Jeżeli chodzi o historię kościoła i parafii: w 1326 r. Woszczyce znalazły się w spisie świętopietrza dekanatu oświęcimskiego. W średniowieczu na terenie parafii mieszkało 350–420 osób. W I poł. XVI w. miejscowość podlegała biskupstwu krakowskiemu, wchodząc w skład dekanatu oświęcimskiego, a potem pszczyńskiego. W 1812 r. Woszczyce znalazły się pod jurysdykcją biskupa wrocławskiego. W 1409 r. w miejscu pierwotnego, XI-wiecznego kościoła pojawił się nowy, drewniany. Na przełomie XVI i XVII w. opiekę nad parafią sprawowali duchowni protestanccy. Działania wojenne wojny trzydziestoletniej doprowadziły do zniszczenia świątyni, w związku z czym w 1682 r. powstała kolejna. Pierwsza informacja o jej gruntownej renowacji pochodzi z 1749 r. Pod koniec XVIII w. zbudowano w Woszczycach szkołę parafialną, a w 1812 r. postawiono nową murowaną plebanię (która przetrwała do naszych czasów). Obecny kościół został wzniesiony w latach 1878–1880, a jego konsekracja miała miejsce 29 listopada 1880 r.
Źródło: peuk.fiiz.pl