Pozycja polowa "Nowa Wieś" - 5. Schron polowy
Opis
Schron przeznaczony na dwa stanowiska ckm o strzelnicach do ognia bocznego. Typowy schron żelbetowy o klasie odporności B (Instrukcja saperska. Umocnienia polowe. Część III. Zeszyt III).
Jadąc od strony Świerklańca i Tarnowskich Gór drogą krajową nr 78 w kierunku na Siewierz mijamy miejscowość Tąpkowice, następnie Celiny a następnie docieramy do Nowej Wsi. Należy skręcić w prawo w ul. Aleksandra Zawadzkiego. Schrony polowe tego punktu oporu usytuowane są po obu stronach drogi, lecz tylko jeden z nich znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie drogi i jest to właśnie schron nr 5, który znajduje się na posesji prywatnej za budynkiem mieszkalnym.
Historia
Pozycja polowa "Nowa Wieś" wybudowana została latem 1939 r. niedługo przed wybuchem II wojny światowej. Wówczas jednak schrony nie wzięły udziału w kampanii wrześniowej. Stacjonowało tutaj co prawda dowództwo 203 pp rez. ppłk. Albina Rogalskiego wraz z oddziałami pułkowymi, które na rozkaz dowództwa wycofały się w pierwszych dniach września, w celu uniknięcia okrążenia wojsk polskich w rejonie Górnego Śląska. Wojska niemiecki bowiem otaczały Górny Śląsk od północy przez Częstochowę oraz od południa przez Pszczynę i Mikołów.
Walory obronne schronów z Nowej Wsi docenili w późniejszym czasie Niemcy, którzy w 1944 r. włączyli je w system umocnień polowych wybudowany do obrony przed Armią Czerwoną. Do dziś dobrze rozglądając się w okolicach schronów w Nowej Wsi można odnaleźć pozostałości tej niemieckiej linii umocnień - w postaci betonowych "kochbunkrów" ciągnących się w pasie wschód-zachód. To tutaj w dniach 24-27 stycznia 1945 r. rozegrały się walki o Nową Wieś i tutaj nastąpiło przełamanie niemieckich umocnień.
Znajdował się tutaj, na szczycie wzgórza, rów przeciwczołgowy głęboki na ok. 4 metry, natomiast u podnóża wzgórza wykopano system rowów strzeleckich i łącznikowych. Pod naporem wojsk radzieckich Niemcy zmuszeni byli do wycofania się do rowu przeciwczołgowego. Tutaj postępy Sowietów zostały powstrzymane i prawdopodobnie 26 stycznia 1945 r. przy wsparciu trzech czołgów Pz.kpfw. IV ausf. H. Niemcy przeprowadzili silny kontratak próbując odzyskać utracone pozycje. Wojska niemieckie dotarły w pobliże dawnych pozycji, jednak nie udało się ich powtórnie zająć.
Następnego dnia atakowała Armia Czerwona wypierając ostatecznie Niemców z Nowej Wsi, którzy wycofali się w kierunku na Brzękowice przez Twardowice oraz w kierunku na Siemonię i Myszkowice przez przysiółek Dalekówkę.
Ciężkie walki toczyły się między zabudowaniami Nowej Wsi, nieraz dochodziło do walki wręcz. W stodole jednego z gospodarstw odciętych zostało trzech żołnierzy niemieckich, którzy poddali się. Kiedy wyszli jednego z nich natychmiast zastrzelono, drugi został zadźgany bagnetem, zaś trzeciemu kazano uciekać przez pola, po czym strzelono mu w plecy. A działo się to na oczach mieszkańców wsi, którzy po ustaniu walk wychodzili ze swoich kryjówek.
W walkach o Nową Wieś zginęło ok. 150 żołnierzy niemieckich oraz ok. 300 żołnierzy radzieckich oraz kilkunastu cywilów. Na polach pozostawiono 5 spalonych czołgów, prawdopodobnie 2 niemieckie i 3 radzieckie.
W pozycji polowej "Nowa Wieś" wybudowano 5 z 7 planowanych obiektów. Płyty fundamentowe pod dwa nieukończone schrony są obecnie niemożliwe do zobaczenia, gdyż znajdują się na terenach rolnych. Znajdują się w kierunku zachodnim od istniejących obiektów.
Źródło:
- Sindera M., Odcinek od Przeczyc (przez Mierzęcice, Ożarowice, Tąpkowice i Niezdarę) do Wymysłowa [w:] Fortyfikacje Obszaru Warownego "Śląsk", Historia, przewodnik, s. 38-42
