Pododcinek "Niezdara" - Schron nr 5
Opis
Jadąc drogą krajową nr 78 od strony Siewierza w kierunku Tarnowskich Gór dojeżdżamy do miejscowości Tąpkowice. Gdy miniemy dwie stacje benzynowe (najpierw z prawej a później z lewej strony), po lewej stronie w polu zauważymy wystającą wieżyczkę kopuły pancernej. To schron nr 1 w Tąpkowicach. Jedziemy dalej ul. Zwycięstwa i po minięciu z prawej strony drogi prowadzącej do Ożarowic (ul. Armii Czerwonej) przejeżdżamy jeszcze około 150 metrów i skręcamy w drogę asfaltową w lewo (w kierunku na Ossy). Następnie skręcamy w prawo w asfaltową drogę (z prawej mijamy cmentarz), która wkrótce przechodzi w drogę szutrową. Jedziemy tą drogą równolegle do głównej drogi (nr 78) i po przejechaniu około 200 metrów za domem w odległości ok. 50 metrów od szutrowej drogi mijamy schron nr 4 (widoczne nad ziemią są jedynie dwie kopuły pancerne). Od tego miejsca (ok. 200 metrów) kierujemy się wzdłuż ogrodzenia z lewej strony pod górę, na szczycie której odnajdziemy schron nr 5.
Stan tego schronu jest zły, gdyż prawdopodobnie został wysadzony w celach badawczych przez Niemców lub też możliwe, że przez wojsko polskie lub radzieckie po zakończeniu wojny. Dodatkowo zwiedzanie schronu utrudniają ogromne sterty śmieci i gruzu znajdujące się w jego wnętrzu jak i zasypujące same wejście do schronu. Będąc już wewnątrz należy zwrócić szczególną uwagę na niebezpiecznie wystające ze schronu pręty (efekt wysadzenia schronu).
Dane techniczne
Schron wybudowany w klasie odporności D. Jest to prawdopodobnie schron dowodzenia schronami nr 1-7 znajdującymi się w sektorze umocnionym "Tąpkowice". Schron posiada kopułę obserwacyjną, co przy lokalizacji schronu na szczycie wzgórza daję doskonały przegląd sytuacji w różnych kierunkach. W kopule bojowej zachowała się podstawa obrotowej lawety pod ckm, natomiast podłoga w kopule obserwacyjnej została niemal całkowicie zniszczona wybuchem wewnątrz schronu.
Historia
Schron został wybudowany latem 1939 roku. Wchodzi on w skład pozycji zwanej Sektorem umocnionym "Tąpkowice", która jest częścią linii umocnień z II Wojny Światowej o nazwie Obszar Warowny "Śląsk".
W przededniu wybuchu wojny w sierpniu 1939 roku obiekt ten wyposażono w broń i obsadzono żołnierzami z 6 kompani specjalnej ckm mjr Ćwiąkalskiego, której faktyczny stan stanowił siłę batalionu. Ze względu na brak koszar na tym odcinku, żołnierze byli dowożeni na swoje stanowiska z koszar 11 pułku piechoty w Tarnowskich Górach.
W 1939 roku schron ten nie wziął udziału w walkach, natomiast w 1944 roku Niemcy włączyli go do swojej pozycji obronnej "B-2 Stellung", której fragmenty widoczne są do dzisiaj w postaci rowów łącznikowych oraz betonowych stanowisk strzeleckich zwanych "kochbunkrami".
Kopuła obserwacyjna schronu nosi ślady ostrzału z karabinu maszynowego.
Źródło: M. Sindera, Odcinek od Przeczyc (...) do Wymysłowa [w:] Fortyfikacje Obszaru Warownego "Śląsk", Historia, przewodnik, s. 45-52