Kościół pw. św. Mikołaja w Niegowej
423/60 z 18.03.1960; 117/78 z 17.03.1978
Opis
Kościół pw. św. Mikołaja jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu Żarki należącego do archidiecezji częstochowskiej.
Kościół w Niegowej należy do najstarszych w okolicy. Znajdując się na wzgórzu, góruje na okolicą, stanowiąc jednocześnie jej najbardziej charakterystyczny obiekt. Budowla jest murowana, z miejscowego kamienia wapiennego, jednonawowa. Jej architektura nosi cechy stylu romańskiego i gotyckiego, a wyposażenie wnętrz jest barokowe i rokokowe. Świątynia jest orientowana, tzn. jej prezbiterium zwrócono w kierunku wschodnim. Zamknięto go jednocześnie trójboczną absydą. Prezbiterium, oddzielone od kościoła balustradą, jest znacznie mniejsze od reszty budynku. To właśnie prezbiterium wraz z umieszczoną od północy zakrystią (obecnie kaplica Matki Bożej Częstochowskiej) to najstarsza, XV-wieczna część świątyni. Za prezbiterium od zewnątrz znajduje się zabytkowy ogrójec. Dach kościoła oraz wieża są pokryte blachą miedzianą. Od frontu stoi wieża o wyglądzie potężnej baszty.
Wewnątrz świątyni na szczególną uwagę zasługuje:
- drewniany, polichromowany ołtarz główny, częściowo złocony, urządzony w stylu późnobarokowym, którego zasadniczą część stanowi umieszczony pomiędzy czterema doryckimi kolumnami gotycki obraz matki Bożej z Dzieciątkiem. Malowidło przedstawiające Matkę Bożą jako młodą kobietę trzymającą dziecko na ręku pochodzi z poł. XVI w. W ołtarzu znajduje się również obraz patrona – św. Mikołaja;
- dwa ołtarze boczne przedstawiające figury św. Antoniego i Matki Bożej;
- pochodzący z II poł. XVII w. chór muzyczny, urządzony w stylu rokoko, drewniany polichromowany z parapetem o wklęsło-wypukłej linii, wsparty na dwóch kolumnach o głowicach w formie palmy;
- neobarokowe freski nad chórem z II poł. XIX w.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Niegowa jest bardzo starą osadą, wzmiankowana była bowiem po raz pierwszy już w 1306 r., wówczas jako własność Imbrama, złupiona w czasie walk. Już wtedy posiadała kościół, a w 1325 r. została opisana w spisie świętopietrza jako siedziba parafii w dekanacie irządzkim, do której należały wsie: Niegowa, Bobolice, Mzurów, Moczydło, Mirów, Ogorzelnik i Tomiszowice.
Z tej informacji wynika, że na początku XIV w. w Niegowej istniał kościół, zapewne drewniany, który uległ zniszczeniu w wyniku działań żołnierzy Jana Muskaty, podobnie jak kościoły w Przybynowie, Kromołowie i Raszkowej. Prawdopodobnie istniał on już wcześniej w XIII w., a może nawet pod koniec XII w. Przypuszczalnie był ufundowany przez zamożnego dziedzica z osiadłego rodu Bobolów. Ten pierwotny kościół otrzymał wezwanie św. Mikołaja, co niejako potwierdza hipotezy związane z okresem powstania na ziemi niegowskiej kościoła, gdyż właśnie w XII–XIII w. bardzo popularny był kult św. Mikołaja wyrażający się w nadawaniu tego imienia nowo ochrzczonym oraz w oddawaniu czci temu świętemu poprzez poświęcenie mu wznoszonych świątyń.
W 1440 r. w Niegowej stał już kościół murowany, obok niego zaś dobrze uposażona prebenda. Nowa murowana świątynia była znacznie obszerniejsza niż poprzednia i jednocześnie mniejsza niż dzisiejsza. Składała się z obecnego prezbiterium i zakrystii od strony południowej (obecny składzik). Nawa, wieża, obecna zakrystia, południowa kruchta zostały dobudowane później, zapewne w XVI w. Kościół, wybudowany zgodnie z ówczesnymi trendami, nosił w sobie cechy romańskie i gotyckie. Jednak na skutek dobudowywanych później licznych przedsionków i krucht zatracił wyraźne cechy stylowe.
W 1571 r. kościół został z nieznanych przyczyn sprofanowany, po czym w 1596 r. nastąpiła jego rekonsekracja.
Parafia w ciągu wieków nie zmieniała swoich granic. Dopiero ok. 1900 r. wsie: Ludwinów, Gorzków Stary i Nowy zostały wydzielone do parafii w Złotym Potoku.
Źródło: peuk.fiiz.pl
