Kościół pw. św. Wojciecha i Matki Boskiej Śnieżnej w Mikołowie (tzw. Kościół Stary)
487/56 z 02.11.1956; 680/66 z 28.05.1966
Opis
Kościół pw. św. Wojciecha i Matki Boskiej Śnieżnej, tzw. Stary Kościół, jest świątynią filialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem. Podwójne wezwanie nosi od lat 60. XX w., z uwagi na fakt, iż kościołowi parafialnemu również patronuje św. Wojciech. W celu odróżnienia więc starego kościoła od bazyliki mniejszej, nadano mu drugie wezwanie.
Kościół został zbudowany w stylu gotyckim w XIII w., a później przebudowany w stylu późnogotyckim. Jego w większości XVII-wieczne wnętrze zachwyca pięknymi zdobieniami i detalami architektonicznymi. Wewnątrz na szczególną uwagę zasługują przede wszystkim:
- pochodząca z XV w. kropielnica w stylu gotyckim, wyrzeźbiona z piaskowca w kształcie kielicha, która znajduje się w przedsionku kościoła;
- późnogotycka chrzcielnica znajdująca się przy głównym ołtarzu;
- reprezentujący styl barokowy XVII-wieczny ołtarz główny z obrazem przedstawiającym patrona kościoła i patrona miasta – św. Wojciecha, datowany na 1675 r.;
- późnorenesansowa ambona.
Świątynia jest najstarszą zachowaną budowlą sakralną w Mikołowie i stanowi jeden z jego najważniejszych zabytków.
Przed kościołem stoi rzeźba św. Jana Nepomucena z 1799 r.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
Pierwsza wzmianka historyczna o istnieniu kościoła pw. św. Wojciecha w Mikołowie pochodzi z 1222 r. Ale już w XII w. istniała tutaj prawdopodobnie parafia, której patronował św. Wojciech. W latach 1260–1270 zbudowany został drugi kościół, pod wezwaniem św. Wojciecha. Była to budowla w stylu gotyckim, przy której założono nowe osiedle miejskie zwane Podfarzem oraz szkołę parafialną. Przejął on funkcje kościoła parafialnego od mniejszego kościółka pw. św. Mikołaja, który do momentu likwidacji w XVIII w. pełnił rolę kościoła filialnego. Na jego miejscu dzisiaj znajduje się kapliczka pw. św. Mikołaja.
W XVI w. obie świątynie znalazły się w rękach ewangelików i przez okres 50 lat w Mikołowie nie były odprawiane msze katolickie. W 1630 r. katolikom został zwrócony kościół parafialny, a w 24 lata później – filialny.
Nie wiadomo, czy pierwszy kościół w Mikołowie poświęcony św. Wojciechowi, wzniesiony w II poł. XIII w., był drewniany czy murowany. Pierwszy zapis mówiący o tym, że ową niewielką świątynię zbudowano z kamienia, pochodzi z 1598 r.
Potrzeba wybudowania w Mikołowie nowej, dużej świątyni pojawiła się – tak jak w przypadku innych okolicznych parafii – wraz ze wzrostem liczby wiernych zamieszkujących teren rozległej parafii. Budowę nowej świątyni rozpoczęto w 1843 r. Kamień węgielny został poświęcony przez biskupa Latuska z Wrocławia. Prace budowlane, ze względu na mnożące się problemy, trwały aż 18 lat. Nowy kościół, poświęcony również św. Wojciechowi, konsekrował 25 września 1861 r. wrocławski biskup sufragan Adrian Włodarski. Od tego czasu nowa świątynia pełni funkcję kościoła parafialnego, zaś stary kościół jest kościołem filialnym.
Przez ponad sto lat, od wybudowania nowego kościoła aż do lat 60. XX w., obie świątynie nosiły wezwanie św. Wojciecha Biskupa i Męczennika. Chociaż św. Wojciech patronował staremu kościołowi od samego początku (prawie siedem wieków), a w głównym ołtarzu nadal znajduje się jego obraz, to w latach 60. XX w. do św. Wojciecha dołączono Matkę Bożą Śnieżną i odtąd stary kościół nosi dwa wezwania. Mikołowianie zaś czczą Maryję w tym wizerunku jako Matkę Bożą Mikołowską.
W 1998 r. odbyła się w Mikołowie uroczystość ogłoszenia św. Wojciecha patronem miasta.
Źródło: peuk.fiiz.pl