Pałac w Łubiu
A/1501/92 z 27.10.1992
Opis
Łubie jest niewielką miejscowością, leżącą na terenie gminy Zbrosławice (powiat tarnogórski). Na południe od wsi, w zasięgu kilkunastu kilometrów znajduje się aglomeracja górnośląska z Gliwicami, Bytomiem i Tarnowskimi Górami. Historia Łubia sięga czasów średniowiecznych - pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z połowy XIII wieku. W XV stuleciu właścicielami Łubia stali się przedstawiciele polsko-śląskiego rodu Blachów; pozostawali nimi aż do połowy wieku XVIII, kiedy sprzedali osadę rodzinie Ziemięckich. W XIX wieku majątek nabyli wywodzący się ze Szkocji Baildonowie. Pierwszym przybyszem z Wysp Brytyjskich był słynny John Baildon, uznawany za jednego z ojców nowoczesnego hutnictwa. Ten szkocki wynalazca i przedsiębiorca nie tylko zbudował w Gliwicach pierwszy na kontynencie europejskim wielki piec opalany koksem, ale uruchomił także huty żelaza w Gliwicach, Królewskiej Hucie czy Katowicach oraz postawił pionierski, żelazny most w Łazanach koło Strzegomia, a nawet przyczynił się do budowy Kanału Kłodnickiego. John Baildon mieszkał głównie w Gliwicach i Bełku. Później Baildonowie wzbogacili się także o Pogrzebień i właśnie Łubie. W 1860 roku syn Johna, Artur, wzniósł w Łubiu główną rezydencję rodziny. Na początku ubiegłego stulecia pałac ten odziedziczył Erwin von Bergwelt, syn jego starszej córki, Alicji; w rękach rodziny von Bergwelt-Baildon pozostawał do roku 1945. Obecnie ma w nim siedzibę Dom Pomocy Społecznej. Pałac w Łubiu to budowla eklektyczna, której ostateczny kształt nadała przebudowa z początku XX wieku. Gmach postawiono na planie litery L, z dłuższym skrzydłem od strony wschodniej; ma trzy kondygnacje. Dach jest mansardowy, z centralnie umieszczonym belwederem, czyli cylindryczną wieżyczką widokową. Skierowana ku południowi elewacja frontowa została ozdobiona czterokolumnowym portykiem z tympanonem, na którym dojrzeć można kartusz z herbem Baildonów. W tylnej elewacji dominuje wieża z ostrosłupowym hełmem. Do dnia dzisiejszego przetrwały nieliczne elementy oryginalnego wyposażenia, m.in. kominki, stropy i sztukaterie. Od południa do pałacu przylega niewielki park.
Źródło: slaskie.travel
Historia
Dom Pomocy Społecznej w Łubiu mieści się w pałacu wybudowanym na przełomie XVIII i XIX wieku. Posiadłość tę, w XVIII wieku nabył przybyły ze Szkocji, prekursor hutnictwa na Śląsku, John von Baildon. Z pałacu uczynił swoją siedzibę rodową.
W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku, jego syn Artur von Baildon rozbudował pałac w stylu klasycystycznym. W latach 1910 - 1911 hrabia von Bergwelt – Baildon dobudował skrzydło z wieżą nadając pałacowi dzisiejszy wygląd. Pałac do końca wojny był własnością rodziny Bergwelt-Baildon spadkobierców Artura.
Po wojnie w pałacu mieścił się Uniwersytet Ludowy. W tym też okresie pałac najbardziej ucierpiał. W tamtych latach obiekty takie były traktowane jako relikty przeszłości nie przystające w żaden sposób do tworzącej się rzeczywistości. Pozostałe po dawnych właścicielach wyposażenie pałacowe zostało rozgrabione, a budynek niszczał.
W roku 1954 utworzono Dom Pomocy Społecznej. Schronienie w nim znalazło 150 chorych psychicznie i upośledzonych umysłowo ludzi. Budynek ten nie był przystosowany do przyjęcia takiej liczby osób. Aby tylu ludzi miało chociażby kąt do spania, przebudowano wnętrza, dewastując wspaniałą architekturę. Ówcześni mieszkańcy Domu oprócz starych, szpitalnych łóżek nie posiadali niczego. Warunki egzystencji były fatalne. Ze względu na ograniczone środki finansowe, głównym zmartwieniem decydentów było, aby mieszkańcy nie głodowali oraz by dach nie zawalił im się na głowę.
W latach 1991 – 1995 budynek przeszedł kapitalny remont. Przywrócono zabytkowy wystrój wnętrz, wymieniono poszycie dachu, instalację sanitarną, tynki, odmalowano cały budynek wewnątrz i zewnątrz, przywracając pałacowi jego dawną świetność. Mając na uwadze względy ekologiczne zmodernizowano kotłownię z węglowej na olejową oraz wybudowano oczyszczalnię ścieków.
Przystosowano pokoje pod kątem potrzeb mieszkańców, a także unowocześniono blok żywieniowy.
Źródło: dpslubie.pl