Atrakcje turystyczne Śląska

Mały schron bierny R-668 (niem. Kleinstunterstand für 6/9 Mann). Jest to dwuizbowy bierny schron przeznaczony dla drużyny piechoty. Budowany był w klasie odporności „B-1”. Wejście do obiektu wykonano standardowo, tj. drzwi kratowe przeciwszturmowe, przedsionek broniony strzelnicą dla broni ręcznej z izby załogi, drzwi pancerne dwudzielne, śluza przeciwgazowa i drzwi wewnętrzne stalowe do izby załogi. Izbę załogi wyposażono w piec grzewczy typu WT 80, wentylator typu HES-1,2 z wymiennymi filtrami, łóżka (3 komplety) piętrowe lub dwupiętrowe dla 6/9 ludzi, stół, taborety, półki, szafki, aparat telefoniczny, agregat i prostą instalację elektryczną. Ponadto w izbie załogi przewidziano również typowe wyjście awaryjne o wymiarach 80x60cm. W jego ścianach wykonano specjalne bruzdy dla umieszczenia w nich belek stalowych lub drewnianych, spełniających rolę dodatkowej przegrody. Pionowy szyb wyjścia awaryjnego osłonięto od zewnątrz półokrągłym murem z cegły na zaprawie cementowej o grubości 12 cm i średnicy 2 m. Wewnątrz pionowego szybu w ścianie osadzano stalowe klamry dla szybkiej ewakuacji. Pionowy szyb zasypywano żwirem lub piaskiem, który po otwarciu wyjścia łatwo było wybierać do wnętrza schronu. Schron lokalizowano całkowicie pod powierzchnią terenu.

Podstawowe parametry techniczne obiektu przedstawiają się następująco:

• ilość betonu: 210 m3,
• ilość stali zbrojeniowej: 9 400 kg,
• ilość stali profilowej: 1 700 kg,
• wymiary zewnętrzne: długość - 7,65 m, szerokość - 7,55 m i wysokość - 4,40 m,
• ilość pomieszczeń: 3,
• wymiary wewnętrzne izby załogi: długość - 4,75 m, szerokość - 4,65 m i wysokość - 2,10 m,
• załoga: 6/9 żołnierzy,
• pancerze:
  
  • drzwi stalowe gazoszczelne jednoskrzydłowe typu 19P7,
  • drzwi stalowe gazoszczelne wyjścia awaryjnego typu 410P9,
  • drzwi stalowe gazoszczelne dwuskrzydłowe typu 434P01,
  • stalowa osłona peryskopu typu 735P3,
  • drzwi kratowe przeciwszturmowe,
  • opcjonalnie dwie, nieoznaczone symbolem, stalowe osłony anten, stosowane w obiektach dowodzenia.

Źródło: Sykosz Waldemar, Śląski Rocznik Forteczny, tom V, Pro Fortalicium, Bytom 2014

Pośpiesznie budowane w 1944 roku fortyfikacje, w skład których wchodziły polowe, liniowe pozycje obrony stałej, miały za zadanie powstrzymywać kolejne uderzenia Armii Czerwonej. Nazwano je „łamaczami fal”. W ich skład wchodziła również pozycja fortyfikacji polowych oznaczonych jako „b-1 Stellung”. Charakteryzowała się ona zastosowaniem standardowych, typowych, betonowych, polowych obiektów fortyfikacyjnych. Zastosowano praktycznie pięć różnych typów obiektów, w tym trzy lekkie („Kochbunkier”, R-58c i R-67) oraz dwa ciężkie (R-668 i R-701).

Jest to największy punkt oporu linii „b-1 Stellung” na terenie województwa śląskiego, liczący kilkadziesiąt obiektów. Składa się on z dwóch niezależnych części: północno-zachodniej i południowo-wschodniej. Obie części położone są na dwóch sąsiadujących ze sobą wzgórzach, przedzielonych utwardzoną drogą. W części północno-zachodniej obiekty są bardzo zaśmiecone, natomiast w części południowo-wschodniej, mniej. Są natomiast częściowo zasypane materiałem leśnym. Godnym polecenia jest zwiedzanie części południowo-wschodniej. Tutaj obiekty stałe są bardzo czytelne. Do dnia dzisiejszego zachowała się też cała podstawowa sieć okopów strzeleckich, łącznikowych i dobiegowych oraz polowych stanowisk ogniowych. Niestety, podobnie jak w/w opisanych punktach, brak jest całkowitego zainteresowania mieszkańców i władz samorządowych. Zadaniem taktycznym punktu oporu była obrona drogi bitej z Jędrzejowa przez Szczekociny do Częstochowy oraz linii kolejowej z Koniecpola do Częstochowy. Obecnie jest to droga nr 46, a linia kolejowa jest już nieczynna. Ciekawym epizodem jest fakt ukrywania się w tych obiektach, już po zakończeniu wojny, małego oddziału NSZ oraz walk prowadzonych przez ten pododdział z siłami UB.

Źródło: Sykosz Waldemar, Śląski Rocznik Forteczny, tom V, Pro Fortalicium, Bytom 2014