Opis
Rezerwat leśny Cisy nad Liswartą został utworzony 17 maja 1957 roku (Monitor Polski 1957, nr.52, poz. 329). Leży na wysokości 255 m n.p.m. i zajmuje powierzchnie 21,17 ha. Od południa przylega do pól wsi kolonia Łęg, a od zachodu do terenów wsi Łebki w gminie Herby.
Od 1998 roku wchodzi w skład Parku Krajobrazowego Lasy nad Górną Liswartą. Przedmiotem i celem ochrony jest bogate stanowisko cisa z udziałem rzadkich, chronionych i górskich gatunków roślin zielnych. Florę rezerwatu ocenia się na ponad 190 gatunki, w tym 11 objętych ścisłą ochroną. Są to: wawrzynek wilcze łyko, bluszcz pospolity, wroniec widlasty, widłak goździsty i jałowcowaty, storczyk Fuchsa, storczyk szerokolistny, podkolan biały, kruszczyk, liczydło górskie, ciemiężnica zielona. Drzewostan rezerwatu składa się z 20 gatunków drzew i ponad 10 gatunków krzewów. Gatunkiem panującym jest olsza czarna, sosna, świerk, brzozy. Jednak gatunkiem najważniejszym jest cis pospolity który jest ściśle chroniony w Polsce od 1423 roku za sprawą króla Władysława Jagiełło.
Wiek cisów maksymalnie to 200 lat. Najokazalsze mają wysokość 11 metrów. Spotkać można tu jaszczurki, ropuchy, żmiję, dzięcioły, wilgi, jelenie, dziki, sarny, zające, kuny leśne, wiewiórki. Cisy nad Liswartą to najcenniejszy z 4 rezerwatów chroniących cisa w regionie. Kryje zapewne wiele tajemnic i stanowi doskonały obiekt badawczy.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Historia
1658 – król Jan Kazimierz za obronę Jasnej Góry przed Szwedami nadał te tereny Klasztorowi Paulinów w Częstochowie.
1658 – Sejm RP w Warszawie potwierdził i nadał ww. ziemię na własność wieczystą Klasztorowi.
1796 – rząd pruski przejmuje dobra klasztoru jasnogórskiego.
1796 – król pruski Fryderyk Wilhelm II nadaje te dobra hrabiemu Chrystianowi von Haugwitz.
Kolejnymi właścicielami są: rodzina Lemańskichi hrabia Henckel von Donnersmark.
1899 – przechodzą nominalnie w posiadanie rosyjskiego tronu panującego rodziny Romanowów do 1921 roku.
1922 – wydzielono Nadleśnictwo Panki.
1924 – utworzono „Rezerwat Cisowy” o powierzchni 124 ha.
1957 – po przerwie wojennej ponownie zatwierdzono w znacznie zmniejszonych granicach, zamiast jednego – dwa rezerwaty cisowe: „Cisy w Łebkach” i „Cisy nad Liswartą”.
Źródło: peuk.fiiz.pl